Azərbaycan dünya əDƏbiyyatinda beynəlxalq Simpoziumun materialları
Yüklə 9,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 108
ölk
əni ata yurdu 1
adlandıran şairə Azərbaycandan böyük vurğunluqla bəhs edir, L ənkəran, Şəki, Şəmkir şəhərlərinin adlarını çəkir: Bakü’den Şemkir’e, Lenkeran’dan Şekiye Gezdim gördüm bezendim Türküleri derledim... ( Şahoğlu, 2007: 78)
Az ərbaycanın tarixi məkanlarının da adlarını çəkən şair bu şerində Odlar yurdunun keçmişi və bu günü ilə oxucuları tanış edərək, sanki bələdçi rolunu oynamaqdır:
Az ərbaycanın ən mühüm tarixi abidələri olan Şirvanşahlar sarayı, Suraxanı at əşgahı, Şəki xan sarayı 2 v
ə şairənin qələmində ən bədii və obrazlı ifadəsi ilə “nazlı yar” adlandırılan Qız qalası ölkənin simvolik obrazları kimi xatırlanır. Hətta mü əllif ana vətəni ilə Azərbaycanın coğrafiyası arasında oxşarlıq da axtarmaqda, h əm Kıbrısda, həmAzərbaycanda olan Beşbarmaq dağlarını iki əkiz dağ kimi görm əkdədir: Kızıl bir gül içimde Soluğumda bir nefes Yurdumdaki Beşparmak İkiz gibi karşımda... (Şahoğlu, 2007: 78)
T əbii ki, Hasibə Şahoğlu yaradıcılığında Xəzər dənizi ayrıca yer tutur və ür əyində məskən tapan bu mövzu hər zaman “dalğalanmaqda”, şairəyə ilham verm əkdədir:
Hasib ə Şahoğlu Azərbaycan haqqında bir neçə şeirin müəllifi olsa da, sevgi onun q əlbində daimi yer aldığı üçün bir ömür boyu vəsf etməkdən usanmayacağını, m ənliyinə qazıldığını vurğulayır:
1 “Az ərbaycan hər zaman mənim ürəyimdədir. Onu bilin ki, Türkiyə mənim ana yurdum, Azərbaycan is ə ata yurdumdur”. (http://www. hafta-ichi. com/newv/2010/07/02/read=47924-10. 03. 2011) 2 “Xan sarayı” başlıqlı şeirdə Şəkidə yerləşən bu tarixi abidənin yaradılması ilə bağlı rəvayət süjet x əttini təşkil edir. AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 109
Ömür dersen yetişmez Unutmam, unutamam Benliğime kazıldın Can Azerbaycan! ( Şahoğlu, 2007: 79)
“Maviy ə həsrət” şerində də Xəzər dənizinin obrazı yaradılmışdır. Xəzərin sularının durğunluğu ilə şairənin qəlbinin “buruqluğ”u arasında əlaqə yaradılaraq sevgilinin yoxluğunda gediş yeri olan dəniz diqqəti cəlb edir. Lakin şairənin d ərdinə biganəliyi onun da yalnızlığından, kədərindən xəbər verir. Hazarın sularında Seni aradım durdum. Hazar yalnız Hazar hüzünlü İçim bir başka Gözlerim dolu Hazarı mavi yapmaya Sahte bir Akdeniz Yaratmaya hevesli… Yine Hazara bakıyorum Sessiz, Maviye hasret… Belki de Nisan yağmuruna hasret… Ve Bir de sana birtanem. . ( Şahoğlu, 2002: 72)
Göründüyü kimi, şairə Xəzərin aynasında Ağdənizi görmək istəyini ifadə edir,
bunu şüuraltıda yatan Vətən həsrətini və vətəndəki əzizlərə “sahil mesaj”ları olaraq anlamaq mümkündür. Mavi r əng burada Xəzərin ekoloji problemlərini əks etdirm
əklə yanaşı, xəyali bir aləmi də simvolizə edir. Digər sözlə, “saf təbiət” anla- yışı ilə şəhərləşmənin, sənayeləşmənin insana və təbiətə vurduğu ziyanlar vurğu- lanır. Mənəvi və ekoloji böhran vəhdətdə təsvir edilərək, özgələşmə, insanın yalnızlıq duyğuları ifadə edilir. Müasir qlobal problemlərlə üz-üzə olan insan sığınmaq istədiyi təbiətdə də rahatlıq tapmır, çünki onun da tarazlığı pozulmuş, rahatlıq, hüzur verici gözəllik və dəyərləri itmişdir. Bu kontekstdə qələmə alınan, yen ə də rəng məhfumundan çıxış edilərək həmin məsələlərə diqqət çəkilən digər bir əsər “Yaşılın dərinliyində” adlı şeirdir. Bu poetik nümunədə də Xəzər dənizi ilə bağlı təsvirlər diqqəti cəlb edir:
X əzər və onun sevgilisi kimi verilən qumlu sahillərin bu nəvaziş mənzərəsi- nin fonunda özünü daha da çox yalnız və qürbətə yola düşən bir ayrılıq gəmisi kimi hiss ed ən şairənin kədəri artmaqdadır. AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 110
X əzərin sahilini yuyan, gedib-qayıdan ləpələrini “kişi”, qumlu sahilləri isə “qadın” obrazları kimi təqdim edən, bədii köçürmə vasitəsilə mifoloji başlanğıca da işarə edən şairəninbu bənzətməsində dəniz sakit halında görünsə də, sonrakı misralarda tam əksini görürük:
X əzər sahillərinin gecə təsvirini verən şairəni xoş xəyallarından oyandıran s ərt Xəzri və ağzın dalğalar bir sillə kimi çarpılaraq, reallıqla üz-üzə qalmasını və h əyatın acı gerçəkləri ilə barışmasını “istəsələr” də, ürəyi o limanlarda qalmış, q əlbi qanamışdır. “Ah” başlıqlı və nalə çəkən ürəyin dərinliklərindən qopub gələn, Xəzər sahill ərində günəşin doğmasını ümidlərinin həyata keçəcək yeri kimi gözləyən Hasib ə Şahoğlu yenə də dənizlə mükaliməyə girmək istəyir: Hazar konus, sen de Susma, suskun durma. Gönlünün baharını, Yılların akışını, Düşmanın kaçışını, Yarınlara bakışını Anlatsana... Anlatamadı! (Şahoğlu, 2002: 11) Maraqlıdır ki, Xəzər hər nə qədər maviliyini itirsə də, ekoloji baxımdan çirklənsə də, şairənin qürbət həyatında Vətən özləmini unutduracaq və xoş xəyallara aparacaq məkan kimi diqqəti cəlb edir. Məhz Xəzərin sahillərində mü əllif uşaqlığını, cənnət adanın yazlarını, çiçəkləyən badam ağaclarını, yaşıl yosunlarını xatırlayır və onların qoxusunu Xəzərdən alır. Beləliklə, vətənin həzin xatir
ə yeli, Xəzərin durğun sularının pıçıltısı və lirik mənin “ah”ları harmoniya yaradaraq qürb ətin qəmli bir not səhifəsini təşkil edirlər. “Anlattım” şeiri yuxarıda bəhs etdiyimiz örnəyin məzmun baxımından davamı kimi səslənir. Artıq Xəzər sahillərində deyil, səhərin kimsəsizliyində Bakı küç
ələrində ayaqyalın dolaşan şairə daşlarda səssiz izlər qoymaq istəyir. Cəh-cəh vurmağa başlayan quşların sevgi nəqəratlarında öz yalnızlığına acıyan müəllif göz yaşlarını saxlaya bilmir. Yenə də şirin xəyallar yalnızlıq və qəriblik duyğularını ovutmaqdadır:
Yüklə 9,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|