M üntəxəbat
АгэгЬаусатп qədim tarixinə d a iry a zılı т эпЬэЬг
Şərhlər
1.
A durbadaqan (A zərbaycan) ~ III-V II əsrlərdə
Sasa-
nilər dövlətində şimal kustxın (canişinlik) adı. 244-cü
ildə A tropatena (A taıpatakan) sasani şahənşahı I Şa-
pur tərəfindən işğal edildi və A durbadaqan adlan-
dırıldı.
2.
A m arqar - m aliyyə nəzarətçisi.
3.
Səxs adı.
4.
37-ci il - burada şahənşah I X osrovun hakıraıy-
yətinin 37-ci ili, yəni 567/568-ci il nəzərdə tutulur.
5.
Səxs adı.
6.
Səxs adı.
7.
Su - b u yazı, yəqin ki, su m ənbəym in - bulaq, quyu,
yaxud hovuzun yerini bildirirdi.
8.
Səxs adı.
9.
Səxs adı.
59. “Şahrestanihayi E ran ” əsərindən fraqmentlər
“ Şahrestanihayi Eran” (“İranm şəhərləri”) adlı əsər Sasani-
lər d ö v b tin in tarixi coğrafıyasının tədqiqi üçün böyük əhəm iy-
yətə m alikdir. U zun m üddət ərzində şifahi şəkildə ötürülən bu
Э8ЭГ bizə VIII əsrin sonu - IX əsrin əvvəlbrindəki redaksiyada
gəlib çatmışdır. Lakin burada VI əsrin ikinci yansm a aid məlu-
m atlar da öz əksini tapm ışdır. Belə bir qənaətə gəlmək olar ki,
əsərin ay n -ay n fəsilləri m ü xtəlif dövrlərdə tərtib olunmuşdur.
M ətnin tərcüm əsi aşağıdakı nəşrlərə əsasən verilir;
К асумова С.Ю. С реднеперсидская эпиграфика Кавказской
А лбании (Дербент). Города Ирана. Баку, 1994.
Т э г с й т э Sara Q asim ovanm , şərhlər
R a u f
M əlikovundur.
Şərq kustu*
§ 1. Bu əsərdə İranşəhrdə^ m üxtəlif vaxtlarda salmmış şə-
hərlər və onlan tikrniş hökm darlar təfərrüatla təsvir olunmuşdur.
§ 2. Şərq kustunda FLavadm^ oğlu Kavus'^ Səmərqənd
şəhərini saldı, K avusun oğlu Siyavuş^ onu tamamladı.
§ 3. Siyavuşun oğlu Keyxosrov^ burada anadan oldu və
burada ecazkar V arahran odunun^ əsasmı qoydu.
§ 4. Sonra Zərdüşt inammı gətirdi, şah Viştaspm^ əm ri ib
o, qızıl lövhələrdə dini yazı ib 1200 fəsli həkk etdi və həmin
atəşgahın xəzinəsinə qoydu.^
§ 5. Bundan sonra lənətlənmiş Aleksandar'*’
yandırdı və dənizə atdı.
< >
Adurbadaqan kustu
11
§ 26. Həm ədan şəhərini
günahkar Yazdigird adlanan
Şapurun oğlu Y azdigird’^ tikdirdi.
§ 56. A durbadaqanm paytaxtmı^'* Adurbadaqam n spah-
bədi^^ Eranquşnasp^^ tikdirdi,
< ...>
§ 58. A durbadaqan kustunda Q anzak'^ şəhərini Turanlı
F rasy aq ’* tikdirdi.
§ 59. Amuy şəhərini’^ ölümsaçan zindik^® tikdirdi.
§ 60. Rey şəhərini < ...> tikdirdi < ...> Spitamanın nəslin-
dən Zərdüşt bu şəhərdəndir.
Şərhlər
1.
Kust (hərfı mənada “tə rə f ’) - Sasanilər imperiyasın-
da iri canişinlik. VI əsrdə I X osrov Ənuşirəvanın
inzibati islahatlan nəticəsində dörd kust yaradıldı.
Azərbaycan ərazisi Adurbadaqan kustuna daxil oldu.
2.
İranşəhr - p ə h b v i ədəbiyyatında Sasanilər imperi-
yasmın adı.
168
169
