Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
161 deyir, kişi qapıdan girəndə xanım munu qarşılamadı. Qaşını- qavağını töküf. Soruşdu: – Arvad, niyə elə eliyirsən? Dedi: – Heş nə. – Arvad, suyun hanı? – Xəstələnmişəm, başım ağrıyır, get suyunu da al, çörə- yini də tap, ye. Kişi kor-peşman girdi içəri, nə bilim, su tapdı, yüdü, yü- mədi. Öydə hazır xörək yoxuydu. Bir qarnı aj, bir qarnı tox, kişi gejə yatdı. Savah qalxdı, gənə ağa. yonmağa getdi. Şah gənə getdi. Gedəndə gördü kü, kişi yonur, bir dəfə ağaca dəyəndə, iki dəfə daşa dəyir, balta ötör. Bunu şahın qanı qəbul eləmədi. Dedi: – Vəzir, bu işi necə pozufsan, xayiş eliyirəm, qaytar düzəlt. Gəldi kişinin yanına vəzir. Salam, əleykəssalamnan sonra: – Kişi, niyə elə eleersən? Dedi: – Nə bilim? Dedi: – Kişi, bilerəm neylədiyini. Sana bir şey örgədəjəm, get onu elə, düzələjək işdərin hamısı. Dedi: – Nə örgədersən? Dedi: – Get, otuz ildi, qırx ildi əlini yuduğun axtafanı apar subaşında sındır, qayıdıf gələndə də ufulda. Çox ah-uf çəkən- nən sonra arvad bezif deyəjək ki, a zalım oğlu, bir axtafadan ötrü niyə ufulduyursan? Get təzəsini al dana. Onda arvada deyərsən ki, arvad, otuz ildi mənim əlim bu axtafaya örgəşif, bu axtafa mənə örgəşif. İnnən sonra mən gedəm təzəsini 162 alam, o gələ mana örgəşəsi, mən ona örgəşəsi. Ona örgəşənə qədər mən ömrümü bağışdıyajam, öləjəm. Kişi axşam evə gəldi. Vəzir örgətdiyini həmin qaydeynan yerinə yetirdi. Başdadı ah-uf çəkməyə. Çəkəndə arvad dilləndi: – Ay kişi, a bədbaxt oğlu, axtafa nəmənədi? Get beş manat ver, təzə birin də al dana. Dedi: – Ey arvad, nə bilirsən nə var. Dedi: – Nə var? Dedi: – Mənim ömrüm azalıf, otuz ildi bu axtafaynan yoldaş- dığ eliyirəm. Təzə axtafa alam gətirəm, o mana örgənə, mən ona örgənəm. Mən onatan həyata olan borcumu verəjəm. Qadın elə bil yuxudan oyandı ki, ə, kişisinnən mehriban dolaner, can-ciyərdi. Az tapellər, şirinniynən az yiyillər, çox tapellar çox yiyillər. Yaxşı da şad, gümrah yaşıyıllar. Bu gedə şahın arvadı ola, bu şahın xasiyətini örgənə, şah da munun xasiyətini örgənə. Onatan bu arvad da ömrünü qutarar. Təzə- dən yerinnən qalxdı, dedi: – A kişi, sənin başına dönüm, çöldən gəlifsən, gəl əlini yü. Çay gətdi, çörək gətdi, şad-xürrəm yedilər, işdilər, yat- dılar. Səhər kişi gülərüznən genə yola tüşdü. Getdi genə baş- dadı ağacını yonmağa. Şahnan vəzir gənə gələndə gördü ki, doğrudan da, buların bir-birinə olan məhəbbəti o qədər möh- kəm, ehtibarlıdı ki... Kişi gənə daşın üstündə ağacı yonur, baltası bir dəfə də olsa daşa dəymer. Arvad da orda belə deyir: – Kül şahın varının da başına, özünün də. Elə maa öz ərim lazımdı. 163 34. DÜZƏLDƏN DÜZƏLDƏR Günnərin bir günü Şah Abbas vəzirinnən gəzintiyə çıxer da, onda adət imiş. Bir zərgər tükanının qavağınnan gedəndə görör ki, zərgərdi. Elə bir zərgərdi, həm boyu-buxunu, filanı, hamısı biri-birinə yaraşer. Amma əli işdeer, ağzı da deyir ki, düzəldən düzəldər. Şah Abbas vəzirə deyir: – Ə, gəl gedəh, görəh bu nə deyir. Bu düzəldən düzəldər nədi? Nə səbəbə belə deyir? – Salamməlöykü! – Əlöykəssalam! Şah Abbas deyir ki, mənim bu barmağımdakı üzük formada mana bir üzük qayıra bilərsənmi? Deyir: – Lap ikisini qayırem. Deyir: – Elə qayırginan ki, bilinməsin ey, elə bil bir üzükdü. Şah Abbas üzüyü zərgərə verer. Zərgər barmağının ujunda belə tullor (yeşik kimi şeyi varıymış, üzükləri, filanı – hamısı ordoymuş), onun içinə düşör. Şah Abbas zərgərin ba- şını qater. Vəzirə göz vuror ki, sən üzüyü götü civəə qoy. Vəzir üzüyü götürör, civinə qoyor. Halallaşellar. Haqqı nə olajax, nə olmujax? Deyir ki, haqqını gələndə verərsən. Düzəldən özü düzəldəjəh. Şah Abbas vəzirnən geder. Dənizin qırağınnan gedəndə Şah Abbas deyir: – Ayə, o üzüyü dənizə tulla, göröm bu hancarı düzəlder. Dənizə tullollar, çıxellar gedellər. İndi kişi beş günə vədə verif, üç günə vədə verif. Aradan iki gün, üç gün keçəndə zər- gər nə qədər eliyir, üzüyü tapa bilmer. Şəyirdi varıymış. Şə- yirdinə deyir: – Əyə, üzüyü olmuya sən götdün? – A kişi, nə danışersan? Neçə ildi bir yerdə işdiyirik. Mən üzük götürənəmmi? 164 Məhətdəl qaler. Gənə “düzəldən düzəldər”i dilindən qoymor. Kişi evə getdiyi yerdə görör, uşaxlar balıx sater, iri- iri balıxlar. Bir iri balığ aler, aparer arvada verer, deyir: – Arvad, pişir. Savah, Allah qoysa, bunu yeyək, əmbə kefim də yaxşı döyül. – Niyə? Hal-qəzyeyi arvada söylöör ki, belə-belə, mən üzüyü düzəldəmməsəm, Şah Abbas mənim boynumu vurajax. Üzük yoxdu, tapılmer. Nə cür düzəldem, onun şəklini çəkməmişəm? Kişi gənə “düzəldən düzəldər, düzəldən düzəldər” deyə- deyə işə gəler. Kişi elə bil dünyadan köçüfdü, Allah göstər- məsin. Arvad da balığı təmizdeer, qarnını yaranda üzük pıça- ğın burnunda eşiyə çıxer. Həmən balığın biri üzüyü udubbuş. Düzəldən bax belə düzəlder. Axşam gəler. Arvad deyir, ə kişi, niyə elə eleersən? De- yir, belə-belə, ay belə-belə… Deyir, qorxuv eləmə. Düz deyir- sən, düzəldən düzəldər. Ala, bu üzükdümü? Kişi ba-xanda görür ki, həmən üzükdü. İndi vaxt daralıf, Şah Abbas gələjək. Gejiynən geder üzüyü qayırer, yanaşı qoyor oruya. Şah Abbas gəler. Gələndə görör, həmən kişi gənə “düzəldən düzəldər, düzəldən düzəl- dər” deyif işdiyir. – Salamməlöykü! – Əlöykəssalam! Deyir: – Üzük hazırdımı? Deyir: – Bəli, hazırdı. Şah Abbas məhətdəl qaler. – “Ə, bu dəlidi! Hancarı hazırdı? Nə cür hazırdı?” Deyir ki, hanı? Deyir, budana, bax! Baxer görör ki, doğrudan, üzük biri-birinnən seçilmir. Deyir: – Ə kişi, bu nə cür oldu düzəldi? Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|