Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 101. BELƏ AĞIZA SÖYƏRLƏR
- 103. ÜÇ HƏKİM
311 101. BELƏ AĞIZA SÖYƏRLƏR Bir danəndə kişi olur, bunun da on beş-on altı yaşında bir oğlu olur. Çox gözəl, tərbiyəli uşax olmağına baxmıyarax bunun bir eybi olur. Bir şey olan kimi adamın ağzına söyür. Bu kişi fikirrəşir ki, ayə, mən nağayrım, nətəər eliyim buna tərgidim. Həm də hələ sənəti yoxdu, hələ cavandı. Bu hərrə- nir, fırranır, bir axund tapır. Deyir: – Axund, belə bir iş var, mənim bircə oğlum var, özüm də çox istiyirəm. Onun bir xəsiyyəti var, onu ona tərgitməh lazımdı, bir də bir axundluğu, məəllimliyi, aşıxlığı ona örgət- məh lazımdı, sənəti olsun. Sən də axundsan, bilihli adamsan, elin ağsakqalısan. Olarmı haqqını verəm, onu oxudasan? Elmi, axundluğu ona örgədəsən. Deyir ki, uşağı gəti baxım, sonra deyərəm. Uşağı gətirir, oturullar atası da, bu axund da: – Oğlum, adın nədi? Misalçun, Məhəmmətdi. Söylədir, buna bir-iki sual verir, görür ə, elə sərras uşaxdı kı. Danışıllar, misal üçün, üç illih muna kurs keçəjəm öydə, sənnən də üş min manat alajam. Pu- lumun yarısın əvvəlcə alajam, yarısını qutarannan sonra. Dip- lomunu verəndə pulumun qalanını alajam. Yox, işdi, oxuyam- masa, yarımçıx getsə, onda sənin verdiyin yarı pul batajaxdı. Bax, özün fikirrəş, çünki mən onsuz da zəhməti çəkirəm də. Belə razılaşıllar, gətirir uşağı buna təhfil verir, əl təmanna eliyir. Pul da indi nə qədər verir işim yox. Ayə, bu axund fikir verir bu uşağa, görür, elə tərbiyəli, elə mədəni, elə qılıxlı, ağıllı oğlandı ki... Ağıza söyməh nədi, yersiz söhbət nədi, yersiz oturuf- qalxmağ nədi. Səliqəli, tərbiyəli. Üç il tamam olanda deyir: – Oğlum. Deyir: – Bəli. 312 Deyir: – Get atana deynən özü də gəlsin, iki nəfər bilihli ağsak- qal da gətsin, hamımız bir yerdə oturax səni imtahan eliyəh. Olar özdəri sual versinnər, mənim sana örgətdihlərimnən nə desələr, sən bilirsənsə, cavabını verəjəhsən, bilmirsənsə, pulun batajax, bax, – deyəndə deyir: – Mənim gözüm üstə. Oğlanın özünə gümanı gəlir axı. Molla görür, ağzınnan çıxanı sən diktafona yazan kimi oğlan beyninə yazır, elə qəşəhdi. Gedir səhər tezdənnən. İki nəfər ağsakqal kişi, özü üç, oğlan da dörd, axund da beş. Gəlillər, beşi də cəmlənillər, oturullar burda, söhbət eliyillər. Kişi deyir ki, uşax nətəərdi, axund? Axund deyir: – Mən bildiyimin hamısını ona örgətmişəm, hamısı da bunun yaddaşında muncuğu iyniyə, sapa düzən kimi ordadı. Bax, kim nə sual istiyir versin. Buna “Quran”nan, kitabdan, peyğəmbərdən, imamdan, şəriətdən suallar verillər, indiki dil- nən desək, hamısına beş cavab verir. Elə bu söhbətin şirin ye- rində qapıdan bir buraxmanın biri girir. Tez əlini civinə salır salamsız-kəlamsız. – Axund əmi, bu iyirmi beşdiyi tut. Tutur, deyir: – Nədi, a bala? Deyir: – Mənim bir niyətim var, ona baxginan, gör nətəərdi. Yaxşı gəlsə, sana iyirmi beş də verəjəm. Molla ikinci iyirmi beşdiyin adını eşidəndə daha da fərəhlənir, iyirmi beşdiyi civinə qoyor, kitabı gətirir açır. – Ananın adı nədi? – Belədi. – Özünün adın nədi? – Belədi. 313 Yazır, pozur, deyir: – Oğul, nə yaxşı, nə gözəl həyatın var, filan var. İndi sən deyirdin ki, mənim bir niyətim var, o niyətin nədi, hasıdı? (Gənə üzr istiyirəm sənnən). Deyir ki, mənim bir qayna- nam var, yaman gözəldi, özü də mənnən ötəri ölür, mən də on- nan ötəri ölürəm. De görüm, “Quran”da, şəritədə o günahdımı, savabdımı? Bu adamlar da məhətdəl qalır ki, ə, bu kopəyoğlu nə danışır? Axund özü də məhətdəl qalır. İndi bu iyirmi beşdiyi hərriyir ki, buna nə deyim ki, iyirmi beşdiyi alım. Soruşur ki, qaynananın adı nədi, anasının adı? Belədi. Yazır. Deyir: – Oğul, sənnən bir şeyi də mən soruşum. – Nədi? Deyir: – Sən deyirsən ki, qaynanamnan beləyəm. Sən onu istiyirsən, o da səni istiyirmi? Deyir: – Bə nədi. O mənnən də bərk istiyir məni. Deyir: – A bala, “Quran”da, kitabda yazır ki, iki konul bir olsa, kimin ona sözü var. Ona şəriyət, “Quran” nə deyəjəh. Sən zorramırsan ha, ikinizin də bir-birinizə məhəbbəti var, – deyəndə deyir: – Axund əmi, mana elə bu lazım idi. Pulun verib çıxmağ istiyəndə, oxuyan oğlan tez əyağını qavağa verdi – padnoşka demillərmi, – bunu yıxdı. Deyir, – üzr istiyirəm, – ağzını belə-belə eliyim, nə dedin? Deyəndə, qalxır şarp buna birini ilişdirir. Bu, eşiyə qaçır. Axund deyir ki, a bala, a bala, ağıza söyməh olmaz. Deyir, sənin də axund ağzını belə eliyərəm ha, o hansı “Quran”da yazılıf ki, qayna- naynan əlaqən ola, o günah yazılmıya”, – deyib, bir də söyən- də, deyir durun çıxax. Eşiyə çıxanda bular deyir: – Nahax gəldih, nə pis iş oldu. 314 Atası da deyir: – Ay bala, filan qədər pul verib səni beş ildi oxutmu- şam, niyə elə deyirdin? Deyir: – Ay dədə, məni beş il yox, iyirmi beş il oxudasan, belə ağıza həmişə söyəjəm. 102. BİZDƏN ADAM OLMAYACAQ İki qonşu olur. Biri o birinnən xayiş eliyir ki, çöldə qar- tof çıxartmışıx, uzunqulağı bizə verginən, bir adam da köməh- çi ver, sənin də işin olanda biz köməh eliyəjeyih. Deyir: – Yaxşı. Görüm ulax boşdu, öydə kimi taperam, filan eliyirəm, savah tezdən saa hə-yoxunu deyərəm. Axşam yatıllar, savah qalxıllar. İndi xayiş eliyən adamın qızı öydən çağırır: – Heey, a Zülfəli, ay Qaratel. Deyir: – Höy, höy, nə deyirsən, a Sona, nə deyirsən? Deyir: – Aaz, axşam dədəm dədənə eşşəh demişdi, olojaxmı, olmojaxmı? Adam da demişdi, olojaxmı, olmojaxmı? – deyəndə bu deyir: – Ağız, ağız, bizdən eşşəh olojax, adam olmojax. Yanı eşşəyi gəlin aparın, amma köməkçi olmojax. 103. ÜÇ HƏKİM Keşmişdə üş nəfər tibb alimi, yanı həkim yolnan gedir- miş harayasa. Bir də görüllər ki, yolun qırağında bir nəfər yaşdı adam yıxılıfdı, heş danışa bilmir. Elə güjnən ağzını tərpədir, “hə-hə-hə” eliyir. Başa düşməh olmur ki, nə deyir. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|