Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi

(на основе исследований ученого
исследователя Азиз Шарифа) 
Резюме
Основная цель научной статьи изучение истории печати Азербайджана 
на основе творчества выдающегося ее исследователя А.Шарифа. В данном 
исследовании с новой призмы рассматривается жизнь и научно-литературная 
деятельность А.Шарифа, начавшего свою литературную деятельность в нах-
чыванской литературной среде. А.Шариф является ученым, который просла-

---

360 
вил Азербайджан на мировой арене. Исследования А.Шарифа оцениваются с 
высшей точки зрения.
Здесь прослеживается научный взгляд А.Шарифа на творчество таких 
корифеев азербайджанской литературы, как М.А.Сабир, Дж.Мамедкулизаде, 
А.Хагвердиев и др. Он считается одним из тех ученых, кто вложил большой 
труд в исследование азербайджанской литературы и прессы, в трудах которого 
современность анализируется как эстетическая категория в драмах, связанных 
с историческими личностями. 

---

361 
AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI 
“ƏDƏBİYYAT MƏCMUƏSİ” 
NİZAMİ adına ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTUNUN 
ELMİ ƏSƏRLƏRİ 
2017, № 1
 
Əlyar SƏFƏRLİ
 
Tanınmış ədəbiyyatşünas alim, AMEA-nın müxbir üzvü, Ni-
zami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı 
şöbəsinin müdiri, Əlyar Səfərli 4 yanvar 2017-ci ildə 79 yaşında vəfat 
edib. 
Əlyar Səfərli 28 dekabr 1937-ci ildə Naxçıvan Muxtar Respub-
likası Ordubad rayonunun Anabat kəndində anadan olmuşdur. 1955-ci 
ildə Ordubad orta məktəbini, 1960-cı ildə Azərbaycan Dövlət Uni-
versitetinin Şərqşünaslıq fakültəsinin İran filologiyası şöbəsini bitir-
mişdir. 1960-1968-ci illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Ni-
zami adına Ədəbiyyat İnstitutunun elmi işçisi olmuşdur. Uzun müddət 
BDU-nun Filologiya fakültəsində tədrislə məşğul olmuş, 1986-1994-
cü illərdə Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi kafedrasının müdiri işləmişdir.
AMEA-nın müxbir üzvü Əlyar Səfərli orta əsrlər Azərbaycan 
ədəbiyyatının tanınmış tədqiqatçılarından biri olmuşdur. O, Məsihinin 
(17-ci əsr) həyat və yaradıcılığına, 17-18-ci əsrlər Azərbaycan epik 
şeirinə dair tədqiqatların müəllifi idi. Alim mətnşünaslıq sahəsində də 
mühüm nəticələr əldə etmişdir. Bir sıra unudulmuş ədəbi abidələri 
aşkara çıxarmış, ilk anadilli poema olan “Dastani Əhməd Hərami”ni, 
Qazi Bürhanəddinin “Divan”ını, Məhəmməd Füzulinin “Hədiqətüs-
süəda” əsərini (şərikli), Məsihinin “Vərqa və Gülşa” poemasını, “Şəh-
riyar” dastanını, habelə Nəsimi, Əmani və başqalarının əsərlərini tərtib 
və nəşr etdirmişdir. 
Uzun illər Azərbaycan Təhsil Nazirliyində Ədəbiyyatşünaslıq 
bölməsinin rəhbəri olmuş, orta və ali məktəblər üçün dərslik, dərs 
vəsaiti və proqramların hazırlanmasında bilavasitə yaxından iştirak 
etmişdir. Əsərləri xarici ölkələrdə nəşr edilmişdir. 
Alim 1966-cı ildə namizədlik, 1983-cü ildə doktorluq disserta-
siyaları müdafiə etmiş, 1989-cu ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akade-
miyasının müxbir üzvü seçilmişdir. 
O, 1971-1973-cü illərdə Əfqanıstanda tərcüməçi işləmişdir. 
Əlyar Səfərli diplomatik sahədə də fəaliyyət göstərmişdir. 1994-

---

362 
1998-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının İran İslam Respublika-
sında fövqəladə və səlahiyyətli səfiri olmuş, ölkəmizi Beynəlxalq 
İqtisadi Təşkilatda (EKO) təmsil etmişdir. 
2002-ci ildən AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda 
əmək fəaliyyətini davam etdirən alim bu elmi müəssisədə Orta əsrlər 
Azərbaycan ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışırdı. 2015-ci 
ildə o, Ədəbiyyat İnstitutu tərəfindən “İlin alimi” adına layiq görül-
müşdür. 
Ədəbiyyatşünas alim 150-dən çox elmi əsərin müəllifi idi. Yük-
sək ixtisaslı elmi kadrların hazırlanmasında onun böyük xidmətləri 
olmuşdur. O, ədəbiyyatşünaslıq sahəsində 15 fəlsəfə doktoru, 5 elmlər 
doktoru yetişdirmişdir. 
Şərəfli ömür yolu keçmiş Əlyar Səfərlinin xatirəsi onu tanıyan-
ların qəlbində hər zaman yaşayacaqdır. 
Allah rəhmət eləsin! 

---

363