180
4.1.2. Stabil DNT-nin ayrılması
Labil DNT-ni ayırdıqdan sonra çöküntü yenidən həvəngə
keçirilir, 6 həcm bufer məhlulu ilə soyuq kamerada 15 dəqiqə
müddətində əzilir. Bufer: 0.6M NaCl-0.001M EDTA-0.05M
tris-HCl pH 8.0-0.5% DDS (dodetilsulfat natri). Çöküntü
əzilərək qarışdırdıqdan sonra sentrafuqada 2500g 15 dəq. Fır-
ladılır. Çöküntünün üzərinə yenidən 6 həcm bufer məhlulu
əlavə edilərək, təkrar soyuq şəraitdə əzilərək qarışdırılır, sen-
trafuqada təkrar fırladılır, üst hisssəsi süzülür. I və II eks-
traklar birləşdirilir, 2 həcm 96%-li spirtlə çökdürülür.
4.1.3. Qalıq DNT-nin ayrılması
Stabil DNT ayırıldıqdan sonra çöküntünün üzərinə 6 həcm
fosfat buferi əlavə etməklə otaq temperaturunda yaxşıca əzilərək
qarışdırılır. Bufer: 0.18M NaCl-0.001M EDTA-0.02M fosfat
buferi pH-8.0-5%-PASK-1% DDS. Bufer qarışığı ilə çöküntü su
hamamında 60
0
temperaturda 5 dəq. müddətində saxlanılır. So-
yuduqdan sonra 2500g dövrə ilə sentrafuqada 15 dəq. fırladılır,
süzülür, 2 həcm 96%-li spirtlə çökdürülür. Spirtlə çökdürülmüş
labil, stabil, qalıq DNT-lər 2 dəfə sentrafuqada fırladılır. DNT
fraksiyalarını (labil, stabil, qalıq) digər qarışıqlardan tam təmiz-
ləmək məqsədilə aşağıdakı ardıcıllıqla yuyulma aparılır. Hər
yuyulma sentrafuqada 5 dəqiqə fırladılaraq başa çatdırılır.
1.
96% - li spirtlə - 1 dəfə (otaq temperaturunda)
2.
80% - li spirtlə - 3 dəfə su hamamında 80
0
temperaturda
saxladıqdan sonra soyuq şəraitdə
3.
5%-li ÜXS (üçxlorsirkə turşusu)-da 2 dəfə soyuq şəraitdə
4.
80% - li spirtlə - 1 dəfə otaq temperaturunda
5.
96% - li spirtlə - 1 dəfə otaq temperaturunda
181
6.
3:1 spirt efir qarışığında çöküntülər qarışdırılaraq 2 dəfə
su hamamında 65-70 dərəcə temperaturda saxlanılır və
sentrafuqada həmin dövrədə fırladılaraq üst hissəyə atılır.
7.
Çöküntülər təmiz efirlə qarışdırılır, sentrafuqada fırladılır
üst hissəsi süzülərək təmiz DNT əldə edilir.
Alınmış ağ toz şəklində DNT üzərinə 0.5n NaOH məhlulu
əlavə edilərək, 18 saat müddətində 37
0
C temperaturda termostata
hidroliz olunmağa qoyulur. Vaxt başa çatdıqdan sonra hidrolizat
sentrafuqada 12000g dövrə 10 dəq. fırladılır, süzülür, çöküntü
atılır. Çöküntünün üst hissəsi 0.5n NaON-la 10 ml-ə çatdırılır və
57%-li HClO
4
-la pH=1 olana qədər neytrallaşdırılır. DNT-ni
RNT-dən ayırmaq üçün süzüntü (formalaşma getsin deyə) 40
dəq. müddətində soyuducuda saxlanılır.
Sonra sentrafuqada fırladılır, sentrafuqat RNT olub, çökün-
tü DNT-dən ayrılır. Çöküntü 2 dəfə 0.5n HClO
4
-la yuyulur,
sentrafuqada fırladılır, ümumi həcm 40 ml-ə çatdırılır. RNT su
hamamında 30 dəq. 80
0
C temperaturda hidrolizə qoyulur. Hid-
roliz prosesindən sonra RNT 200 dəfə durulaşdırılır, miqdarı
spektrofotometrdə 270 və 290 nm dalğa uzunluğunda ölçülür.
Çöküntünün (DNT-nin) üzərinə 10 ml 0.5n HClO
4
tökülür, 60
0
C
temperaturda 20 dəqiqə müddətində hidrolizə qoyulur, soyu-
dulur, müvafiq durulaşma aparılır, miqdarına spektrofotometrdə
270 və 290 nm dalğa uzunluğunda baxılır.
RNT və DNT-nin miqdarı aşağıdakı düsturlarla hesablanır:
RNT (mq/100qr)=Fərq x 55.2 x durulaşma x 100
yaş yarpaq (qr)
DNT (mq/100qr)=Fərq x 53.5 x durulaşma x 100
yaş yarpaq (qr)
182
4.2. Quraqlıq stresinin iki cərgəli və çox cərgəli arpa
genomunda əmələ gətirdiyi dəyişikliklər və onlara
fitohormonların təsiri
Quraqlığa davamlı, iki cərgəli Hüseyn 1 arpa sortunun yar-
paqlarında quraqlıq stresi və fitohormonların təsirindən DNT frak-
siyaları və RNT miqdarında baş verən dəyişmələri göstərən nə-
ticələr cədvəl 4.1 və şəkil 4.1-də verilmişdir. Cədvəl və şəkildən
göründüyü kimi quraqlıq stresi zamanı, davamlı arpa sortunda
DNT fraksiyalarının, xüsusilə də labil xromatin DNT-sinin miq-
darı artır və buna müvafiq təsirindən labil DNT-nin miqdarı
21,9%, RNT-nin miqdarı isə 16,5% çoxalmışdır. Bu fakt, yəni da-
vamlı bitki genotiplərində euxromatin DNT-sinin artması, genetik
sistemin fizioloji labilliyinin yüksəlməsini, başqa sözlə xromosom
aparatının fəallaşmasını göstərir.
Stresdən 48 saat sonra Hib+Kin fitohormon kompleksinin
təsiri nəticəsində RNT-nin miqdarı 30,1% labil DNT-nin miqdarı
38,5% artmış, DNT-nin digər fraksiyalarında da müvafiq artım
müşahidə edilmişdir. Bu rəqəmlər, fitohormon kompleksinin ge-
nomun aktivliyinin yüksəltdiyini, onun quruluş və funksiyasında
pozitiv dəyişmələrə səbəb olduğunu göstərir.
Cədvəl 4.1
Hüseyn 1 arpa sortunda quraqlıq stresi və Hib + Kin hormon
kompleksinin təsirindən RNT miqdarı və DNT fraksiyalarında
baş verən dəyişmələr (100q yaş çəkidə mq-la)
Təcrübə
variantı
RNT
DNT fraksiyaları
Ümumi
DNT
Labil
Stabil
Qalıq
Stresdən 24 saat sonra
Kontrol
22,26±0,22
5,97±0,18
3,98±0,03
0,31±0,01
10,26
PEQ
26,35±0,47
7,28±0,12
4,53±0,10
0,40±0,02
12,21
Dostları ilə paylaş: |