Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin akademiK Ə. HÜseynov adma Kİbernetika institutu

m 
.%
• 
'1 
4 
sahələrində inhisarçılığın qalmasına baxmayaraq, onun 
dağılması  prosesi  artmaqdadır  və  dönməz  xarakter 
daşıyır.  Belə  ki,  investisiya,  podrat  fəaliyyəti,  elmi 
tədqiqatlar, 
layihələndirmə, 
mühəndis 
xidmət 
sahələrində  müxtəlif  tipli  tenderlər,  satışlar,  müsabiqə 
və  hərraclar  böyük  rol  oynamağa  başladı.  Bu,  sağlam 
rəqabətin  və  investisiya  bazarlanmn,  layihələrin, 
daşınmaz  əmlakm  və  müxtəlif  xidmət  növlərinin 
inkişafınm əsasını qoydu. 
Dövlətin  sahibkarlığın  inkişafına  qayğısı.
 
2002-ci  ildə 
sahibkarlığa  yardım  proqrammin  növbəti  mərhələsi 
sıçrayışla başladı. Bu hal sahibkarlıq sahəsində yeni bir 
mərhələ  açdı.  Bütün  bunlar  yeni  vergi  sisteminin  və 
strukturunun  tətbiq  edilməsinə,  dövlət  və  qeyri-dövlət 
müəssisələri  arasında  müasir  səviyyədə  münasibətlərin 
qurulmasına,  müxtəlif  təşkilatlar  tərəfindən  yersiz 
yoxlamalann  ləğv  edilməsinə,  lisenziya  sisteminin 
təkınilləşdirilməsinə səbəb oldu. Dünya iqtisadiyyatına 
inteqrasiya  olunması.
 
Ölkəmizin  dünya  iqtisadiyyatına 
inteqrasiya olması layihələrin idarə edilməsində böyük 
rol  oynadı.  Yeni  idarəetmə  metodlar  və  modelləri 
transfer  edilərək  birgə  layihələrin  uğurla  yerinə 
yetirilməsinə səbəb oldu. Bu hər şeydən əwəl çoxsaylı 
birgə müəssisələrin yaradılmasmda, daxili qiymətlər və 
bazann  tənzimlənməsinə,  qiymətlərin  səviyyəsinin 
dünya  səviyyəsinə  yaxınlaşması,  məhsul  bazarlanmn 
yaradılması  və  təminatı,  investisiya,  mal  ve  müxtəlif 
xidmətlərin 
ikitərəfli 
hərəkətinin 
əsasının 
qoyulmasmda,  daxili  və  xarici  partnyorlann  müxtəlif 
fəaliyyət sahələrində 
147 

---

əməkdaşlığının artması və o cümlədən birgə layihələrin 
həyata keçirilməsində özünü göstərir. 
Ənənəvi yeni bazar sisteminin və strukturlarının inkişafı 
və  yaradılması.
 
Belə  ki,  Respuğlikada  son  illər  ərzində 
yeni  bazarlar  meydana  gəlmişdir:  investisiya  layihələri, 
valyuta  və  qiymətli  kağızlar,  daşınmaz  əmlak  (inşaat 
obyektləri, sahələr, bina ve tikililər və s.), podrat və digər 
iş və xidmətlər, əmək ehtiyatlan və s. 
 
İdarəetmə sahəsində 
Burada aşağıdakı dəyişikliklər öz müsbət təsirini gö- 
^^^rinekdedir.
 
•
 
Yerli  idarəetmə  orqanlannm  yaradılması,  bələdiyyə 
idarəetmə  sisteminin  yaradılması,  iqtisadiyyatın  dövlət 
tərəfindən  tənzimlənməsinin  yeni  formalan,  sahə  və 
müəssisələrin  iqtisadi və qarşılıqlı fayda əsasında əlaqə 
və əməkdaşlığının yeni forma və metodlannın axtanşi. 
•
 
Proqram-meqsədli  və  layihə-istiqamətli  dövlət  proq- 
ramlarmın və böyük investisiya layihələrinin yaranması, 
icrası və idarə edilməsi. 
•
 
Dövlət, həm də özəl sektorda layihələrin idarə edilməsi 
metod və üsullarınm inkişaf etdirilməsi. 
•
 
Bazar şəraitində fəaliyyət göstərmək məqsədilə kadrlann 
peşəkar  təhsili  və  hazırlanmasmm  inkişafına  dövlət 
dəstəyinin  verilməsi,  o  cümlədən  Respublikada  layihə 
menecerlərinin ixtisasmm artınimasına başlanması. 
 
 

---

•  Orta  və  kiçik  biznesə  dövlət  yardımı  və  bazar  infra- 
stmkturlannm inkişafı. 
Təşklletmə saJıasm-da 
Ən  əsas  dəyişikliklər  bazar  formasımn  və  strukturlannm 
formalaşması prosesinin başlanması ilə bağlıdır. Buna aşağıdakıları 
aid etmək olar: 
•
 
İnvestisiya sahəsində həm dövlət müəssisələrinin yenidən 
təşkili  və  özəlləşdirilməsi  əsasmda  yaradılan,  həm  də 
yenidən təşkil edilən özəl şirkət və firmalann əsasmda ilk 
layihə yönəmli strukturlarm meydana çıxması. 
•
 
Layihələrin  peşəkar  idarə  edilməsi  sahəsində  yeni 
strukturlarm yaranması. 
•
 
Yeni investisiya şirkətlərinin və konsaltinq firmala- nmn 
yaradılması. Onlann fəaliyyətinin güclənməsi və peşəkar 
bir|ik  və  assosiasiyalarda  birləşməsinə  başlanması, 
məsələn:  Layihələrin  İdarə  Edilməsi  Azərbaycan 
Assosiasiyası. 
•
 
Müstəqil təşkilatların, birlik və fondlann qeyri- hökumət 
birliklərinin yaradılması. 
•
 
Texnoloji mərkəzlər, innovasiya fondlan və firma- larmm 
yaradılması,  innovasiya  layihələri  sahəsində  onlann 
fəaliyyətinin güclənməsi. 
•
 
Bazar  infrastrukturunun  inkişafı  və  fəallaşması: 
kommersiya  banklan  və  investisiya  şirkətləri,  xüsusi 
biıjalar, kommersiya sığorta şirkətləri, reklam agentlikləri 
və s. 
•
 
Elmi-tədqiqat  institutlannda  və  ali  məktəblərdə  bu 
istiqamətdə apanlan işlərin nəticəsində Azərbaycan 
149
 

---

Milli  Elmlər  Akademiyasının  Kibernetika  institutunda 
«Layihələrin  idarə  edilməsi  texnologiyalan»  üzrə 
laboratoriya  və  Azərbaycan  Respublikası  Prezidenti 
yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasmda yeni fənlərin 
tədrisi təşkil edildi. 
İnformasiya texnoIogiyasLsahəsində 
Mühüm tendensiya və dəyişikliklər sırasında aşağıdakı- lan 
sadalamaq olar: 
•
 
Kompüter  texnikası,  müasir  proqram  məhsullan  və 
informasiya  texnologiyası  üzrə  müasir  bazarların 
yaradılması.  Burada  layihələrin  idarə  edilməsi  üzrə 
proqram  təminatlan  bazarlannm  yaradılması  və 
layihələrin idarə edilməsinin müasir proqram teminatınm 
bazara  daxil  olması,  o  cümlədən  «Sure-Trak»,  «P3 
Planing Open Plan», «Microsoft Project» və s. 
•
 
İnformasiya  texnologiyası  və  bazar  strukturları  üçün 
(bank  və  biija  sistemləri,  investisiya  şirkətləri  və  digər 
istifadəçilər) informasiya xidmətinin yaradılması və daxil 
edilməsi  üzrə  ixtisaslaşan  informasiya  şirkəti  və 
agentliklərinin yaradılması: 
•
 
İNTERNET  telekommunikasiya  sistemlərinin,  elektron 
poçt və digər kompüter şəbəkələrinin yaradılması. 
•
 
Müxtəlif geniş spektora malik layihələrin hazırlanması və 
həyata keçirilməsi, sputnik, mobil, rəqəmli rabitə sistem 
və vasitələrin yaradılması, yerli və xarici işgüzar dairələri 
üçün telekommunikasiya infrastrukturunun inkişafı. 
150 

---