Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin akademiK Ə. HÜseynov adma Kİbernetika institutu
Yüklə 2,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.5.6. Risklərin idarə edilməsi
- 2*5.7. İşçi heyətinin idarə edilməsi
■ Funksional-dəyər və ümumi dəyərin təhlil edilməsi ■ Kompüter işləri • tətbiqi məsələlər üçün verilənlər bazası 2.5.6. Risklərin idarə edilməsi Risk layihənin məqsədlərinin əldə olunmasına müəyyən zərər vura bilən, gözlənilməyən hadisələrin yaranmasma səbəb olan, layihəyə və onun elementlərinə təsir göstərən bir parametrdir. Risk üç faktorla səciyyələnir: • layihəyə mənfi təsir göstərən hadisələr; • hadisələrin yaranma ehtimalı; • hadisələr nəticəsində layihəyə dəyən zərərin dəyərləndirilməsi. Risklərin idarə edilməsi layihənin həyata keçirilməsi zamanı risk dərəcəsinin minimuma endirilməsi və layihə işti- rakçılan arasında dəyə biləcək mümkün ziyanm paylanması, başqa sözlə desək, həmin riskli hadisələrin təhlili, dəyərləndirilməsi və aradan götürülməsi ilə bağlı tətbiq olunan formal metodlann məcmusudur [13,14]. Bütün layihələr və layihələrin əksər aspektləri bu və ya digər şəkildə riskə məruz qalırlar: • maliyyə riskinə; • texniki riskə; • təşkilati riskə; • sosial-siyasi riskə və s. Risklərin idarə edilməsi layihə üzrə riskin meydana gəlmə ehtimalmm yüksək olduğu bütün hallarda tətbiq edilir. PMI USA tərəfindən təqdim edilmiş aşağıdakı sxemə nəzər salaq [1]: 106 . □ Riskin idarə edilməsi B Riskin müəyyənləşdirilməsi ■ Gözlənilməyən ətraf hadisələr • Dövlət təşkilatlannm bilavasitə təsiri (qanunlar, standartlar, ekologiya,) ■ Təbii fəlakət • Gözlənilməyən ətraf hadisələr (ekoloji, sosial, iqtisadi, texniki) ■ Qeyri-müəyyən mühit və uğursuzluqlar (qeyri- sabit siyasi vəziyyət, müqavilələrin pozulması və s.) ■ Gözlənilən ətraf hadisələr ■ Bazara görə risklər (xam malın qiyməti, tələbat, rəqabət, bazar qiymətləri, alıcmm münasibəti) " İstismar (dəstəkləmə zenıriyyəti, təhlükəsizlik) " Valyuta kursu • İnflyasiya • Vergi sistemi • Sosial və ekologi faktorlar ■ Daxili hədisələr • İş qrafikinin pozulması (işçi qüvvə və materiallar çaışmazlığı, tətillər, təchizatda ləngitmələr, layihə- dəki səhvlər, sifarişçinin tələbi, qeyri real planlar, rəhbərliyin dəyişməsi və s.) " Maliyyələşdirmənin dayandıniması “ Xərclərin artması (icraçılann, tədarükçülərin, sifarişçilərin və s.) ■ Daxili texniki faktorlar ■ Texnologiyanın dəyişməsi " İşin icrası (keyfiyyət, səmərəlik, etibarlıq) • Layihələndirmə (texniki şərtlərə uyğunlaşdırma, 107 108 dəyişiklik ehtimalı, texnologi şərtlər) ■ Texnoloji risk ■ Hüquqi faktorlar ■ Lisenziya ■ Patent hüququ ‘ Müqavilə şərtləri • Xarici tələblər • Daxili tələblər ■ Fors-major Risk dərəcəsinin azaldılması ■ Riskin sığortası " Mülkiyyətə dəyən ziyan (avtomobil yol qəzası, avadanlıqlar, materiallar) • Dolayisi yolla dəyən ziyan (avadanlıqlarm yerdəyişməsi, kirayəçilİk, işlərdə fasilələr) " Hüquqi məsuliyyət ■ Şəxsi sığorta ■ Təsirlərin təhlili • Əsas təsirlər (ətraf və daxili mühitlər) • Layihənin daxili və ya xarici təsir qüvvələri • Etibarlıq dərəcəsi və qeyri müəyyənlik (təsiretmə diaqramlan, risk ehtimalınm qiymətləndirilməsi, riskin paylanması, riskin modelləşdirilməsi, həssaslıq dərəcəsi) • İtkilərin qiymətləndirilməsi " Həyat dövrünün variantlan ■ Antirisk tədbirləri " Riskin bölünməsi ■ Risk dərəcəsinin azaldılması (işləri dəyişməklə, büdcəyə yenidən baxmaq, keyfiyyət dəyişikliyi və s.) • Riskin başqa iştirakçılara ötürülməsi • Ehtiyatlann planlaşdıniması (vasitələrin, müddətin) • Qeyri müəyyən vəziyyət ■ Risk hadisələrinə reaksiya vermək " Siyasətin və ya prosedurlarm müəyyənləşdirilməsi ■ Öhdəliklər • Risk modelləri ■ Monitorinq və icmal • Tənzimləmə sistemləri ■ Risk üzrə verilənlərdən istifadə etmək • Keçmiş təcrübə üzrə biliklər bazası ■ Layihənin mövcud biliklər bazası " Layihənin qiymətləndirilməsi " Arxivləşdirmə 2*5.7. İşçi heyətinin idarə edilməsi Layihə ofisinə müxtəlif ixtisasa malik olan mütəxəssislər cəlb edilir. Layihənin icrası müddətində cəlb edilən işçi heyətinin sayı müxtəlif ola bilər. İşçi heyətinin idarə edilməsi üzrə funksiyalara daxildir: • layihənin işçi heyətinin sayının və ixtisasmm müəyyənləşdirilməsi; • namizədlərin seçilməsi, işə qəbul və işdən çıxanl- ması; • işçilərin planlaşdıniması və bölüşdürülməsi; • işçilərin ixtisasının artıniması, məsuliyyət dərəcəsinin müəyyənləşdirilməsi; 109 • kollektiv işlər üçün iş atmosferinin və şəraitinin yaradılması; • meydana çıxan münaqişəli hallarm aradan qaldınlma- sı ve s, tşçi heyətinin idarə edilməsi layihə məqsədlərinə nail olmaq üçün əmək ehtiyatlanndan optimal şəkildə istifadə olunmasına yönəlməlidir. Aşağıdakı sxemdə işçi heyətinin idarə edilməsi PMBOK kitabma əsasən gösterilmişdir [1]. □ İşçi heyətinin idarə edilməsi ■ İnzibati aspektlər ■ Xidməti münasibətlər • işə qəbuletmə, namizədlərin axtanşı və seçilməsi ■ işçi heyətinin öyrədilməsi ‘ işçi əlaqələr " xidməti karyeranın inkişafı ■ əmək ehtiyatlannm planlaşdınlması • birgə işin təşkilinin təkmilləşdirilməsi " kərgüzarlıq işi və sənədləşdirmə ■ Əmək haqqı və qiymətləndirmə " vəzifə təlimatlan və öhdəliklər " icranın qiymətləndirilməsi " əmək haqqınm tənzimlənməsi " mükafatlann ve güzəştlərin tənzimlənməsi ■ Əmək qanunvericiliyi və tənzimlənməsi • fırmadaxili qaydalar ve tələblər • bərabər hüquqlar prinsipi • arbitraj, əmək münaqişələrin tənzimlənməsi ■ Əlaqələrin və münasibətlərin tənzimlənməsi ■ Layihənin kənar iştirakçıları ■ ali rəhbərlər 110 Yüklə 2,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|