Azərbaycan milli musiqi mədəniyyəti

."Bayatı Şiraz" muğamı və onun şöbələri
«Bayatı-Şiraz» şifahi-professional musiqimizin əsas muğamlarındandır.
<in emosional təsir qüvvəsi hazırda rəngarəng və genişdir. O, dinləyicidə qəmginlik hissi yaratmaqla bərabər, onu düşündürür, xəyala daldırır.
«Bayatı-Şiraz» muğam dəstgahının məcmusunu 8 şöbə və guşə təşkil edir. Bunlar «, < vǝ «Bayatı-Şiraza ayaq» dır. Bu muğam-dǝstgah «sol» bayatı-şiraz kökündə (tonallığında) ifa olunur.
«Nişibi-fǝraz»> «Şur» dəstgahının da tərkib hissəsidir. F.Əmirov bu dəstgaha söykənərək «Gülüstan-Bayatı-Şiraz», S.Ələsgərov «Bayatı-Şiraz» simfonik muğamlarını, N.Əliverdibəyov isə «Bayatı-Şiraz≫ xor muğamını yazmışdır. ."Bayatı Şiraz" muğamının rəngləri
Mayeyi-bayatışiraz, bayatı-isfahan, bayatı-şiraz, hüzzal


Muğam dostgahları
Muğam dəstgahları milli musiqimizin təkamülünün yüksək mərhələsidir. Musiqi madaniyyətimizin özünəməxsus, çoxəsrli ənənəlari Azarbaycan muğam dastgahlarının təşəkkülünə, formalaşmasına və inkişafına olduqca ciddi təsir göstərmişdir. Məhz bunun naticəsidir ki, muğam dəstgahları Azərbaycan şəraitində bənzərsiz əlamətlər əldə etmişdir. «Dostgah» müəyyən muğam tərkibinə daxil olan bütün şaxələr, şöbələr, guşələr, rǝdiflər, rənglər və təsniflərin küll halında, məntiqi inkişaf qaydası üzrə mütəşəkkil məcmusudur».Muğam dastgahları bir çox görkəmli Azərbaycan xalq-professional musiqiçi noslinin xanəndə və sazandaların ümumi qüvvəsi ilə yaranmışdır. Bu inciləri xanəndə və sazandaların yaradıcılıq məhsulu saymaq olar.Muğam-dəstgahlar şifahi-professional musiqimizin mükəmməl və klassik formasıdır. Bu incilər xalqımızın mədəni-tarixi abidələri sayılır. Dastgah rəngarəng məzmun və vahid lad sisteminə malik böyük silsilə və ya çoxhissəli musiqi əsəridir. Şöbə və guşələrin, təsnif və rənglərin məntiqli prinsipi əsasında ardıcıllaşması dəstgaha xas olan ümdə keyfiyyətlərdir. Azərbaycan muğam-dastgahları aşağıdakılardır: «Rast» və onun ailəsinə daxil olan «Mahur-hindi», «Orta mahur» va «Bayatı-Qacar»; «Şur», «Segah» və onun ailəsinə daxil olan «Zabul segah», «Mirza Hüseyn segah» va «Xaric segah»; «Çahargah», «Bayatı-Şiraz», «Şüştər», «> isǝ dəstgahın əsaslandığı özül - şöbə əhəmiyyətini kəsb edir. Hər iki müqəddimə - <