Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 4,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 30.3. Xüsusi qtisadi Zonaların idar ə olunması xüsusiyy ətl əri
Бизнесин тяшкили вя идаря едилмяси 454
senburqda yumşaldılmış vergi rejimi yalnız banklara şamil edilir. sveçrə və Lixtenşteyndə isə holdinq şirkətlərinə, ticarət və vasitəçi firmalara. Bu gün dünyada 70-ə qədər körfəz-vergi zonaları fəaliyyət göstərirlər. Xüsusi qtisadi Zonaların təsnifatında güzəştli gömrük rüsumu stra- tegiyasına aid edilən zonalar fərqli mahiyyət daşıyırlar. Güzəştli gömrük rüsumu strategiyasına aid edilən zonalar içərisində valyuta portları və rüsumsuz anbarlar əhəmiyyət kəsb edir. Həmin bazar seqmentlərindən Xüsusi qtisadi Zonalarda fəaliyyət göstərən firmalar faydalanaraq biznes dairəsini genişləndirir. Xüsusi qtisadi Zonalar qrupunda milli və xarici kapitalın güzəştli vergi, gömrük rüsumu strategiyasına aid edilən zonalarında biznesin iqtisadi səmərəsi daha yüksək qiymətləndirilir. stehsal və sənaye funksiyaları daha çox olan belə zonalarda biznes fəaliyyətini genişləndirmək üçün geniş im- kanlar vardır. Eksport sənaye zonaları biznes fəaliyyətinin mühüm iqtisadi komponentini təşkil edir. Güzəştli rejimli əməliyyatlara əsaslanan xidmət təyinatlı X Z-ləri isə bank və sığorta zonaları rövnəqləndirir. Bu şəbəkədə qurulan bank və sığorta şirkətləri çoxlu imtiyazlar əldə edərək xüsusi vergi sistemli fəaliyyət təşkil edir. Yeni texnoloji nailiyyətləri gerçəkləşdirən Xüsusi qtisadi Zonalar içərisində isə texnopolislər fərqlənirlər. nnovasiya prosesinin və fəaliy- yətinin genişləndirilməsinə xidmət edən texnopolislər yeni yaranışların daşı- yıcılarına çevrilirlər. Aydındır ki, əksər müəssisə və firmalar innovasiyalı fəaliyyətə üstünlük verirlər. Bu xüsusiyyəti dəyişkənliyi fəaliyyət leytmo- tivinə çevirmiş firmalara şamil etmək olar. nnovasiya bir sistem olaraq Xü- susi qtisadi Zonaların mühüm element çalarlarındandır. Bazar iqtisadiy- yatında rəqabət mübarizəsi üsullarından birinə çevrilən innovasiyalı inkişaf ə mək məhsuldarlığının yüksəldilməsinə və mənfəətin artırılmasına səbəb olur. Rəqabət mübarizəsində o şirkət qalib gəlir ki, lazımi zaman kəsiyində yeni texnika və texnologiyaları tətbiq etməklə böyük uğurlar əldə edir. nnovasiya zamanı yeni tələb formalaşır və bunun müqabilində alıcılar mənəvi köhnəlmiş malları almaq istəmirlər. Məhsulun əmtəə növünün yaxşılaşdırılması üzərində aparılan işlər dinamik keyfiyyət yaradır, əmtəə imicini daimi dəyişən və inkişaf edən məcraya yönəldir. nnovasiyalar çağdaş zamanda reputasiyalı təşkilatın fəaliyyət missiyasının leytmotivinə çevrilmişdir. Bununla belə innovasiyon tərəqqi təkcə firma reytinqi hədəfi deyil, o, başlıca olaraq dayanıqlı inkişafın mühafizəsində, bazar kon- yunkturunun fəth edilməsində daim təkmilləşən, sadiq və çevik təşkilati bir alətdir. Təşkilati innovasiyon fəaliyyəti elmi-texniki və intellektual po- tensialı səfərbər edərək daha optimal və davamlı səmərəliliyə müvəffəq olmanı şərtləndirən tədbirlər sistemidir.
Бизнесин тяшкили вя идаря едилмяси 455
Çoxprofilli fəaliyyət şəbəkəsi texnopolisləri fundamental və tətbiqi tədqiqatların genişləndirilməsində əsas alətə çevirir. Kompleksli və çoxfunksiyalı Xüsusi qtisadi Zonaların əsas hissəsini xüsusi sahə və zonalar təşkil edir. Xüsusi qtisadi Zonaların konfiqurativ müxtəlifliyinə baxmayaraq Azərbaycan Respublikasında da müvafiq zona növlərinin yaradılması imkanları vardır. Xarici kapitalın ölkəyə cəlb edil- məsində neft amilinə istinad edərək X Z yaratmaq təşəbbüsləri artmışdır. Azərbaycan Respublikasında Xüsusi qtisadi Zonalar yaratmaq imkanları genişdir. Lakin müəyyən mülahizələrə görə beynəlxalq maliyyə qurumları bu reallığı düzgün qiymətləndirmir. Çeşidli Xüsusi qtisadi Zona növləri içərisində Azərbaycan iqtisadiyyatına uyğun seqmentlər tapmaq imkanı vardır.
Xüsusi qtisadi Zonaların spesifik cəhətləri bazar iqtisadiyyatının inkişaf etdirilməsi tələbindən doğmuşdur. Məhz elə bu mənada X Z bazar iqtisadiyyatının prinsipial atributu kimi dəyərləndirilir. X Z dünya təsərrüfat sistemində iqtisadi artımın sürətlənməsini təmin edir və beynəlxalq əmtəə dövriyyəsinin aktivləşməsinə yardımçı olur. Bu spesifik cəhət X Z-in in- kişaf etmiş ölkələrdən inkişaf etməkdə olan ölkələrə transferini əsaslan- dırmışdır. ndi X Z-lərə dünyanın əksər ölkələrində rast gəlinir. Hazırda ran slam Respublikasında, Çin Xalq Respublikasında, Latın Amerikasının ə ksər ölkələrində, Rusiyada və başqa ölkələrdə X Z-lər fəaliyyət göstərirlər. X Z investisiyaların mobilləşməsi və iqtisadi inteqrasiyon proseslərinin də- rinləşməsi konteksində də faydasını nümayiş etdirir. Bir çox ölkələr, məhz X Z-in inteqrasiya yaratmaq effektinə istinadən onun formalaşmasını təmin edirlər. Bu ölkələrdə yaxşı dərk olunur ki, məhz dərinləşən inteqrasiya xarici kapitalın gəlişinə zəmin yaradır və ölkə iqtisadiyyatının inkişafını təmin edir.
Xüsusi qtisadi Zonalar, həmçinin spesifik cəhət və xüsusiyyətlərə malikdirlər. Onların spesifik xüsusiyyətləri bazar strukturunun anlayış və kateqoriyası tərifində öz əksini tapır. Kioto konvensiyasının 1973-cü il qəra- rına görə Xüsusi qtisadi Zonalar ölkənin elə bir ərazi hissəsidir ki, burada ə mtəələrə milli gömrük ərazisinin sərhədləri kənarındakı obyektləri kimi baxılır. Bu şərtliliyindən irəli gələrək həmin əmtəələrin adı gömrük nəzarə- tinə və vergiqoymaya məruz qalmır. Bu vəziyyət «gömrük eksteritoriyalı» prinsipi adlanır. Xüsusi qtisadi Zonalara məxsus dünya ölkələrinin qanunvericiliyi müvafiq təsərrüfat subyektlərinin fəaliyyətini aşağıdakı tənzimləmə ele- mentləri əhatə edir: - idxal-ixrac əməliyyatlarının gömrük tənzimlənməsi;
Yüklə 4,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|