Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu

 
99 
qruplaşdırır. 
qrupa daxil olan informasiyaların oxşar və fərqli 
xassələri, xassələrinə görə informasiyaların 
müəyyənləşdirilməsi 
adekvatlıq,  aktuallıq,  aydınlıq,  dəqiqlik,  
qruplaşdırma, oxşar və fərqli xassələr 
1.2.3. İnformasiyaların müxtəlif xassələrinə  
görə  qruplaşdırılmasını nümunələrlə şərh edir. 
İnformasiyaların xassələrinin müəyyənləşdirilməsi, 
informasiyaların xassələrinə görə qruplaşdırılması, 
informasiyaların xassələrinə görə qruplaşdırılmasının 
nümunələrlə şərh edilməsi 
İnformasiya,  obyektivlik,  tamlıq,  adekvatlıq,  
aktuallıq,  aydınlıq,  dəqiqlik,  qruplaşdırma 
2. Formallaşdırma, modelləşdirmə, alqoritmləşdirmə və proqramlaşdırma 
2.1.1. Obyektin informasiya modelinin  cədvəl 
formasını izah edir. 
Sadə obyektlərin təsviri formalarının izahı, informasiya 
modelinin qurulmasının izahı, canlı və cansız 
obyektlərin  informasiya modelinin cədvəl şəklində 
qurulmasının izahı 
Obyekt,  model, informasiya modeli,  təsvir 
formaları, cədvəl, sətir, sütun, xana, əlamətlər, 
cədvəl başlığı, canlı və cansız obyekt 
2.1.2. İnformasiya modelinin cədvəl  
formasında  təsvirini nümunələrlə şərh edir. 
Sinfin siyahısının təsvir edilməsinə aid nümunələrin 
şərhi,  E-jurnalın informasiya modelini təsvir edilməsinə 
aid nümunələrin şərhi, canlı və cansız obyektlərin  
informasiya modelinin cədvəl şəklində qurulmasına aid 
nümunələrin şərhi 
Obyekt, model, informasiya modeli, təsvir 
formaları, cədvəl, informasiya modelinin 
təsviri, siyahı, E-jurnal, canlı və cansız 
obyektlər 
2.1.3. Obyektin informasiya modelini cədvəl 
formasında ifadə edir. 
Sadə obyektlərin informasiya modelinin cədvəl 
formasında qurulması, canlı və cansız obyektlərin  
informasiya modelinin cədvəl şəklində qurulması, sinfin 
dərs cədvəlinin modelinin qurulması, E-jurnalın 
informasiya modelinin cədvəl şəklində qurulması 
Obyekt,  model,  informasiya modeli,  təsvir 
formaları,  cədvəl, sinfin dərs cədvəli, 
informasiya modelinin qurulması, E-jurnal, 
canlı və cansız obyektlər 
2.2.1. Məsələnin həlli mərhələlərini izah edir. 
Məsələnin həlli mərhələlərinin müəyyən edilməsi, 
vəziyyətə görə  məsələnin həlli mərhələlərinin ilk və son 
addımlarının müəyyən edilməsinin izahı, məsələnin həlli 
mərhələsində əmrlərin seçilməsinin izahı 
Əmr,  ilk addım,  vəziyyət anlayışı, məsələ, 
ardıcıllıq,  addım,  mərhələ 
2.2.2. Məsələnin həlli alqoritmini qurur. 
Ardıcıllığa riayət edilməsi,  məsələnin həlli alqoritmində 
addımların düzgün seçilməsi, verilmiş şərtə uyğun  
alqoritminin qurulması 
Alqoritm, ardıcıllıq,  addım,  mərhələ,  şərt, 
nəticə 
2.2.3. Sadə proqramlaşdırma mühitində 
verilmiş məsələnin proqramını tərtib edir. 
Lazarus, Pascal, Delphi  proqramlaşdırma mühitinə 
əsasən proqramın quruluşunun müəyyən edilməsi, 
xidməti sözlər və əmrlər vasitəsilə Lazarus, Pascal, 
Delphi  proqramlaşdırma mühitində verilmiş məsələnin 
Proqram,  proqramlaşdırma mühiti,  Lazarus, 
Pascal, Delphi, xidməti sözlər, proqramın 
quruluşu, 
maşın kodu, əmrlər  

---

 
100 
proqramının qurulması, Lazarus, Pascal, Delphi  
proqramlaşdırma mühitində qurulmuş proqramın maşın 
koduna  çevrilməsi   
2.2.4. Sadə proqramlaşdırma  mühitində  bəzi 
riyazi əməllərin proqramlarını hazırlayır. 
Lazarus, Pascal, Delphi  proqramlaşdırma mühitində 
toplama, çıxma, vurma, bölmə, qüvvətə yüksəltmə 
əməllərinə aid proqramların hazırlanması, Lazarus, 
Pascal, Delphi  proqramlaşdırma mühitində toplama, 
çıxma, vurma, bölmə, qüvvətə yüksəltmə əməllərinə aid 
qurulmuş proqramların maşın koduna  çevrilməsi 
Proqram, Lazarus, Pascal, Delphi,  
proqramlaşdırma mühiti, xidməti sözlər,  riyazi 
əməllər-toplama, çıxma, vurma, bölmə, 
qüvvətə yüksəltmə,  düsturlar 
3. Kompüter,  informasiya-kommunikasiya texnologiyaları və sistemləri 
3.1.1. Fərdi kompüterin əsas və əlavə 
qurğularının iş prinsiplərini şərh edir. 
Fərdi kompüterlərin əsas qurğularının- sistem blokun, 
monitorun, klaviaturanın, siçanın iş prinsipinin şərh 
edilməsi, Fərdi kompüterlərın əlavə qurğularının-
printerin, skanerin, qulaqcığın, səs ucaldıcının, 
mikrofonun, modemin, veb-kameranın, təkərciyin, 
plotterin, proyektorun iş prinsipinin şərh edilməsi 
Fərdi kompüterlər,  əsas qurğular-sistem bloku, 
monitor, klaviatura, siçan,  əlavə qurğular-
printer, skaner, qulaqcıq, səs ucaldıcı, 
mikrofon, modem, veb-kamera, təkərcik, 
plotter, proyektor, qurğuların iş prinsipi  
3.1.2. Proqram təminatı sisteminin tərkib 
hissələrini təsnif edir. 
Proqram təminatı sisteminin tərkib hissələrinin - sistem 
və tətbiqi proqramların,  proqramlaşdırma alətlərinin 
təsnif edilməsi, sistem proqramları-əməliyyat 
sistemlərinin (MS DOS, Linux, UNİX, Windows, 
Android, Machintosh), xidməti proqramların ( proqram 
örtükləri, antivirus proqramları, arxivləşdirmə 
proqramları, drayverlər),  
tətbiqi proqramların-mətn redaktoru (MS Word), 
elektron cədvəl (MS Excel), təqdimat proqramı (MS 
Power Point),  nəşriyyat (MS Publisher), qrafik 
redaktorlar (Painter, Adobe Photoshop), verilənlər 
bazasının idarə edilməsi sistemi (MS Access), oyun 
proqramlarının
 
(Geta, Zuma, Chessmaster, Challenger),  
proqramlaşdırma alətlərinin-proqramlaşdırma dilləri ( 
Pascal, Basic, Delphi) təsnif edilməsi 
Proqram təminatı, sistem proqramları, 
əməliyyat sistemləri- MS DOS, Linux, UNİX, 
Windows, Android, Machintosh , xidməti 
proqramları-proqram örtükləri, antivirus 
proqramları, arxivləşdirmə proqramları, 
drayverlər, tətbiqi proqramlar-(MS Word, MS 
Excel, MS PowerPoint, MS Publisher), Painter, 
Adobe Photoshop, MS Access,oyun 
proqramlarının, proqramlaşdırma dilləri- 
Pascal, Basic, Delphi 
 3.1.3. Fayl və qovluqlar üzərində məliyyatları 
icra edir. 
Kompüterdə faylların və alt qovluğun yaradılması, 
faylların və qovluqların adlarının və yerlərinin 
Fayl,  faylın adının uzantısı-txt, doc, jpg, bmp, 
ppt, exe, db, xsl, pas, mp3, vaw, qovluq,  alt 

---