Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu

 
105 
2.2.4. Tərtib edilmiş proqramın kompüterdə 
icrasını nümayiş etdirir. 
Pascal proqramlaşdırma mühitində müvafiq 
operatorlardan (Begin, ReadLn, Read, WriteLn, Write, 
End) istifadə etməklə tərtib edilmiş proqramın 
kompüterdə icrası  
Pascal, proqramlaşdırma, proqram, kompüter, 
operator, mühit, Begin, ReadLn, Read, 
WriteLn, Write, End 
3. Kompüter,  informasiya-kommunikasiya texnologiyaları və sistemləri 
3.1.1. Multimedia qurğularının funksiyalarını,  
iş prinsiplərini şərh edir. 
Multimedia qurğularının (proyektor, səsucaldıcı, 
mikrofon, veb-kameralar, qulaqcıq, rəqəmsal 
videokamera,  rəqəmsal fotoaparat və s.)  funksiyalarının 
(kompüterlərdə mətnin, səsin, şəkilin və görüntülərin 
birgə emalı) şərhi; multimedia qurğularının (proyektor, 
səsucaldıcı, mikrofon, veb-kamera, qulaqcıq, rəqəmsal 
videokamera,  rəqəmsal fotoaparat və s.) iş prinsiplərinin 
şərhi; 
 proyektor - informasiyaların elektron-şüa borusu 
vasitəsilə vizual görüntüyə çevrilməsi; səsucaldıcı - 
elektrik dalğalarının tənzimləyicilər və platalar vasitəsilə 
səs dalğalarına çevrilməsi;  mikrofon - səs dalğalarının 
təhrif olunmadan elektrik dalğalarına çevrilməsi; veb-
kamera - analoq videosiqnalların rəqəmsal siqnallara
 
çevrilməsi; rəqəmsal fotoaparat - real süjetdən əks 
olunan işıq selinin obyektivdən keçərək həqiqi təsvirə 
transformasiya olunması; rəqəmsal videokamera - 
obyektlərdən əks olunan işıq şüaları nəticəsində kimyəvi 
və fiziki proseslərin köməyi ilə təsvirin əldə edilməsi və 
həkk olunması; qulaqcıq – ötürücü vasitəsilə səs 
siqnalının elektromaqnit dalğasına, qəbuledici ilə isə 
əksinə çevrilməsi və s.
 
Multimedia,proyektor, səsucaldıcı, mikrofon, 
veb-kameralar, qulaqcıq, rəqəmsal 
videokamera,  rəqəmsal fotoaparat, təlimatlar 
3.1.2. Qovluq və faylların axtarışı prosesini 
müxtəlif əlamətlərə görə şərh edir. 
Qovluq və faylların axtarışı prosesini müxtəlif 
əlamətlərə (qovluq və faylın adına,  açar sözlərə, 
yaradılma tarixinə, həcminə; faylın uzantısına, tipinə) 
görə şərh edilməsi.  
Axtarış sistemi, açar sözlər,  qovluq,  fayl, 
həcm, uzantı, tarix, tip 
3.1.3. İş masasını müxtəlif parametrlərə görə 
nizamlayır.  
İş masasının müxtəlif parametrlərə (iş masasının 
mövzusuna, fonun rənginə, ekran örtüyünə, tərtibatına, 
İş masası, simgə, kəsə yol paneli,  tapşırıqlar 
paneli, köməkçi düymələr,  start düyməsi, fon, 

---

 
106 
displeyin ölçülərinə) görə nizamlanması; iş masasında 
simgələrin yerləşdirilməsi, uzaqlaşdırılması, simgələrin 
şəklinin dəyişdirilməsi, start düyməsinin 
funksiyalarından istifadə, kəsə yol panelinin 
nizamlanması, Multibar paneli, tapşırıqlar panelinə 
köməkçi düymələrin əlavə edilməsi, iş masasına 
qadjetlərin əlavə edilməsi 
Multibar paneli, displey, ekran örtüyü, qadjet 
3.2.1. Qrafiki redaktorda müəyyən çətinlik 
dərəcəsinə malik şəkillər hazırlayır. 
Paint.Net, Painter qrafik redaktorlarında müəyyən 
çətinlik dərəcəsinə malik şəkillərin hazırlanması;  
Paint.Net, Painter, qrafik redaktor, şəkil 
3.2.2. Mətn redaktorunda obyektlərlə işləmək 
bacarığını nümayiş etdirir. 
Mətn redaktorunda müxtəlif obyektlərlə (cədvəl, şəkil, 
klip, avtofiqur, diaqram, SmartArt, hiperistinad, 
kolontitul, WordArt, düstur, tarix və zaman, obyekt, 
imza sətri, ekspres blok və simvol) işləmək bacarığının 
nümayiş etdirilməsi;  
Mətn redaktoru, cədvəl, obyekt, WordArt, 
SmartArt, şəkil, klip, avtofiqur, diaqram, 
hiperistinad, kolontitul, düstur, tarix və zaman, 
imza sətri, ekspres blok və simvol 
3.2.3. Slaydlara yeni komponentlər,  effektlər 
əlavə edir. 
Web-2 onlayn təqdimat proqramları (Prezi.com, 
Slideshop.com, Slide.com) vasitəsilə yaradılan 
slaydalara yeni komponentlərin və effektlərin əlavə 
edilməsi; yeni komponentlər və effektlər əlavə edilmiş 
slaydların kollaj şəklində təqdim edilməsi 
Təqdimat, slayd, , Web-2, onlayn, Prezi.com, 
Slideshop.com, Slide.com, komponent, kollaj, 
effekt - musiqi, animasiya, video, dizayn, 
cədvəl, obyekt, WordArt, SmartArt, şəkil, klip, 
avtofiqur, diaqram, hiperistinad 
3.2.4. Elektron cədvəlinin əsas  elementlərini 
nümayiş etdirir. 
Elektron cədvəlin əsas elementlərinin (iş kitabı, iş 
vərəqləri, cədvəlin xanaları, sətir və sütunlar, diapazon, 
xananın ünvanı)  nümayiş etdirilməsi 
Elektron cədvəl, iş kitabı, iş vərəqləri, xana,  
sətir,  sütun, diapazon, xananın ünvanı 
3.3.1. Kompüter şəbəkələrinin  növlərini, 
strukturlarını izah edir. 
Kompüter şəbəkələrinin növlərinin (lokal şəbəkələr – 
LAN, qlobal şəbəkələr – WAN, regional və ya şəhər 
şəbəkələri – MAN), kompüter şəbəkələrinin 
strukturunun (şin, halqa, ulduz, ulduz-şin, ilgək, agac, 
tam qoşulmuş şəbəkə topologiyaları) izahı 
Şəbəkə, şəbəkə növləri, lokal (LAN),  qlobal 
(WAN), regional (MAN), struktur, topologiya, 
şin, ulduz, halqa,  tam qoşulmuş,  ilgək, ulduz-
şin, ağac 
3.3.2. İnternetin əsas xidməti proqramları ilə 
işləyir. 
İnternetin əsas xidməti proqramları (elektron poçt, 
telekonfranslar, forum, onlayn, gap otaqları (chat 
room), İCQ,  internet telefoniya) ilə iş 
İnternet, elektron poçt, proqram, 
telekonfranslar, onlayn, forum, gap otaqları 
(chat room), İCQ, internet telefoniya 
4. Cəmiyyətin informasiyalaşdırılması 
4.1.1. İnformasiyalaşdırma proseslərinin 
mahiyyətini izah edir.  
İnformasiyalaşdırma proseslərinin (informasiyanın 
qəbulu, informasiyanın saxlanılması, informasiyanın 
İnformasiylaşdırma prosesləri, informasiyanın 
qəbulu, informasiyanın saxlanılması, 

---