Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt və turizm naziRLİYİ
Yüklə 236,38 Kb. Pdf görüntüsü
|
6
çıxıb. Dil siyasətinin əsaslarını yaradan isə məhz Heydər Əliyev idi. Istər siyasi, ictimai, istərsə də mədəni aspektdə dilin mövqeyinin möhkəmləndirilməsi üçün bir sıra islahatlar həyata keçirilib. Hansı ölkədə yaşamasından asılı olmayaraq hər bir azərbaycanlı öz ana dilini, milli adət-ənənələrinin unutmamalıdır. Dil həm də bir döyüşçü kimi xalqımızın mənəvi keşişçisidir. Bu səbəbdən də onu elə sözlə yükləməliyik ki, döyüşlərdən qələbə ilə qayıtsın. Heydər Əliyevin fikridir: “Nə yaxşı ki, Azərbaycan dili bütün tələblərə cavab verir. Daha doğrusu, onun böyük potensialı imkan verib ki, o, artıq dünya dilləri içərisində öz layiqli yerini tutmuşdur”. Bu deyim dilimizin inkişafına yönələn qərarların qəbulu və həyata keçirilməsi hər birimizdən asılıdır. Bu, həm də bizim vətəndaşlıq borcumuzdur. Təqdirəlayiq haldır ki, ümummilli liderin ideyalarını layiqincə yerinə yetirən Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev doğma dilimizə, milli adət-ənənələrimizə, qədim mədəniyyətimizə böyük həsaslıqla yanaşır. Inam və qətiyyətlə deyə bilərik ki, bu gün dilimizin inkişafının əsas qarantı da məhz ölkə Prezidentinin özüdür. Azərbaycan ədəbiyyatını, azərbaycanlı düşüncəsini əks etdirən sanballı əsərlərin latın qrafikasında yenidən nəşr edilməsi məhz İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə baş tutdu. Prezidentin 2004-cü il yanvarın 12-də imzaladığı “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında”kı sərəncamı həm də əlifba ilə bağlı problemləri tamamilə həll etdi. Bunun da nəticəsində kütləvi nəşrlərin latın qrafikasına keçirilməsi baş tutdu. Dövlət başçısının sonrakı sərəncamlarında isə 150 cildlik “Dünya ədəbiyyatı kitabxanası”, 100 cildlik “Dünya ədəbiyyatı kitabxanası” seriyasından olan yeni nəşrlər kitabxana şəbəkəsinin latın qrafikalı ədəbiyyat fondunu zənginləşdirdi. O, cümlədən, Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi mühüm və uğurlu tədbirlərdən biri də 2004-cü il 13 yanvar tarixində imzaladığı “Azərbaycan milli ensklopediyasının nəşri haqqında”kı sərəncəm oldu. Bu sərəncamların nəticəsində qiymətli kitabların çapı mənəvi xəzinəmizin zənginləşməsində mühüm rol oynadı. Prezident İlham Əliyev milli xüsusiyyətlərimizin saxlanmasında ana dili və ədəbiyyatımızın başlıca amillərindən olduğunu dəfələrlə diqqətə çəkərək demişdir: “Bizi millət kimi qoruyub saxlayan məhz dilimiz, ədəbiyyatımız, tarıximiz, ənənələrimizdir”. Dəfələrlə müşahidə edilib ki, ölkə Prezidenti İlham Əliyev müxtəlif çıxışlarında, insanlarla olan söhbətlərində, bölgələrdə keçirdiyi görüşlərdə həmişə dövlət atributlarına, xüsusilə də Azərbaycan dilinə, əlifbasına, mədəniyyətinə, incəsənətinə, milli
adət-ənənələrinə xüsusi ehtiramla yanaşaraq onun fəzilətlərindən söz açır. Bu nümunədən, örnəkdən isə hamımız pay götürməliyik. Humanitar elmlərlə bağlı apardığı söhbətlərin birində milli-mənəvi dəyərlərimizə, ana dilimizə toxunaraq bir sıra təqdirəlayiq mədəni hadisələrdən söz açan Prezidentin söylədiyi fikirlər bu gün də hər birimiz üçün önəmlidir. “Ana dilimizə 7
hörmət və qayğı daim olmalıdır. Biz ana dilimizi xarici təsirdən qorumalıyıq. Ana dilimiz bizim toxunulmaz sərvətimizdir. Azərbaycan xalqının formalaşmasında, müstəqil Azərbaycanın formalaşmasında ana dilimiz- Azərbaycan dili müstəsna rol oynamışdır. Biz elə etməliyik ki, dilimizin saflığını daim qoruyaq. Bu məsələyə çox ciddi diqqət göstərilməlidir.” Əqidəsindən, vəzifəsindən, cəmiyyətdə tutduğu mövqeyindən asılı olmayaraq ana dilinin gözəlliyini qorumaq, onun təmizliyinə xələl gətirən yad təsirlərin qarşısını almaq hamımızın borcudur.
8
B Ö L M Ə II VƏTƏNDAŞLIQ VƏZİFƏMİZ, ÖVLADLIQ BORCUMUZ. Dil insan həyatının ən gərəkli, ən zəngin neməti, tükənməz mənəviyyat xəzinəsidir. Dil idrakın, təfəkkürün tərcümanıdır. Milləti millət edən vasitələrdən biri də dildir. Milli mənəviyyatımızın, milli varlığımız olan dilimizi xalqımız həmişə müqəddəs bilmiş, bütün tarixi dönəmlərdə, həyatın ən ağır və çətin günlərində, sərt repressiya zamanında, ciddi Sovet rejiminin dəmir məngənələrində sıxıldıqda belə göz bəbəyi kimi qoruyub bu günədək saxlayıb və inkişaf etdirmişdir. Zəngin dil mədəniyyətinə sahib olan xalq isə əyilməzdir, qüdrətlidir, ölməzdir! Təsadüfi deyil ki, “ana, vətən” kəlmələri ilə yanaşı, dilimizə “ana dili” deyirik. Azərbaycan dili yüzilliklər boyunca mürəkkəb inkişaf yolu keçmişdir. Dilimizin bugünkü inkişaf səviyyəsi, zənginliyi, kamilliyi göstərir ki, xalqımız dünyanın zəngin mədəniyyətə malik qədim xalqlarındandır. Çünki hər bir dil yüksək inkişaf səviyyəsinə çatmaq üçün tarixin uzun keşməkeşlərindən, əsrlərin qaynağından keçir. Qədim və zəngin tarixə malik türk dili ailəsinin Oğuz qrupuna daxil olan Azərbaycan dili ümumişlək canlı xalq danışıq dili zəminində yaranmış, sonra şifahi, ədəbi dil, daha sonra isə yazılı ədəbi dil şəklində formalaşmışdır. Ölməz ədəbi abidəmiz olan “Kitabi-Dədə Qorqud” eposunun kamil sənət nümunəsi olması, dilinin rəvanlığı, səlisliyi, məna dolğunluğu, ifadə tərzi, söz zənginliyi sübut edir ki, hələ “Dədə Qorqud”a qədər xalqımızın şifahi dili ilə yanaşı yazılı ədəbi dili də kifayət qədər inkişaf etmişdir, çünki dünyanı heyrətə gətirən “Dədə Qorqud” kimi möhtəşəm sənət abidəsini yaratmaq üçün böyük təşəkkül mərhələləri keçmiş, çoxəsirlik zəngin təcrübə, qüdrətli söz zəmini olmalıydı. Azərbaycan dili bütün insani duyğu və hissləri, ən incə mətləbləri, ən dərin fikir və düşüncələri ifadə etməyə qadir, bulaq suyu kimi saf, təbiət qədər əsrarəngiz, geniş imkanlara malik qüdrətli bir dildir. Onun məna çalarlarına, zəngin söz ehtiyatına, böyük və güclü təsirə, ifadə imkanlarına malik olması hələ XVI əsrdə onun dövlət dili səviyyəsinə yüksəlməsinə səbəb olmuşdur. Beləki, Səfəvilər hakimiyyəti dövründə Azərbaycan dili dövlət dili kimi işlənmiş, Sara Xatun, Şah İsmayıl Xətai diplomatik danışıqları, rəsmi, hərbi beynəlxalq yazışmaları məhz bu dildə aparmışlar. Azərbaycan dili XVIII-XIX əsrlərdə Asiyanın hər tərəfində müxtəlif dilli xalqların işlətdiyi ümumi ünsiyyət vasitəsi, beynəlxalq dil olmuşdur. Yüklə 236,38 Kb. Dostları ilə paylaş:
|