Azərbaycan respublikasi naxçivan muxtar respublikasi

188 
 
qayalıqlarda  və  subalp  çəmənliklərində  yaşayır.  Paxlalıların 
çiçəkləri üzərində qidalanır. Dağlara 2500 metrədək qalxır. 
Trofik 
əlaqələri: 
Medicago 
lupulina L., 
Astragalus 
fabaceus M.Bieb.,  Onobrychis  atropatana  Boiss.,  Trifolium 
canescens Willd., Vicia lutea L., Phelipanche purpurea (Jacq.) 
Sojak. 
Material:    Ordubad,  Nüsnüs,  26.05.1980,  1♂;  Qapıcıq, 
16.06.1980, 1♀, X.Əliyev. 
Ceratina chalcides Germar, 1839 
Megilla  chalcites  Illiger,  1806,  Ceratina  aenea  Brulle, 
1832, Ceratina egregia Gerstaecker, 1896 
Yayılması:  Cənubi  və  Orta  Avropa,  Qafqaz,  Kiçik  və  Orta 
Asiya, İran. 
Qeyd: Alçaq dağlıq yarımsəhra və yüksək dağlıq dağ-çəmən və 
çəmən-bozqır  landşaftlarında  tapılmışdır.  Dağ  çəmənlərində, 
bağlarda  və  çay  kənarlarında  yaşayır.  Gulçiçəklilər  fəsiləsinə 
aid  bitkilərin  çiçəkləri  üzərində  qidalanır.  Dağlara  2300 
metrədək qalxır.  
Trofik  əlaqələri:  Crataegus  orientalis  Pall.  ex  M.  Bieb, 
Crataegus  meyeri Pojark.,  Sorbus  graeca (Spach)  Schauer, 
Cotoneaster integerrimus Medik., Rosa canina L. 
Material: 
Ordubad, 
Biləv, 
13.06.1980,  1♂;  Ağdərə, 
15.06.1980, 1♀, X.Əliyev. 
Ceratina cucurbitina (Rossi, 1792)  
Apis  cucurbitina  Rossi,  1792,  Hylaeus  albilabris 
Fabricius, 1793, Ceratina decolorans Brulle, 1832 
Yayılması:  Cənubi  və  Orta  Avropa,  Şimali  Afrika,  Kiçik 
Asiya, Qafqaz. 
Qeyd:  Orta  dağlıq  dağ-kserofit  landşaftında  tapılmışdır. 
Bağlarda  və  otlu  yamaclarda  yaşayır.  Daha  çox  paxlalıların 
çiçəkləri  üzərində  rast  gəlinir.  Dağlara  1500  metrədək  qalxır 
[16, s.288]. 
Trofik  əlaqələri:  Astragalus  conspicuus Boriss.,  Melilotus 
neapolitanus Ten., Medicago lupulina L. 
Material: Ordubad, Bist, 29.06.2007, 1♀, M.Məhərrəmov 

---

189 
 
Ceratina cyanea (Kirby, 1802)  
Yayılması:  Avropa,  Şimali  Afrika,  Qafqaz,  Kiçik  və  Orta 
Asiya. 
Qeyd: Orta dağlıq dağ-kserofit çəmən-kolluq və yüksək dağlıq 
dağ-çəmən və çəmən-bozqır landşaftlarında tapılmışdır. Daşlı-
çınqıllı  yamaclarda  yaşayır.  Gülçiçəklilər  və  paxlakimilərin 
çiçəkləri üzərində qidalanır. Dağlara 2300 metrədək qalxır. 
Trofik  əlaqələri:  Potentilla  argentea  L.,  Potentilla  lomakinii 
Grossh., 
Cotoneaster 
integerrimus 
Medik., 
Trifolium 
alpestre L.,  Trifolium  arvense  L.,  Vicia  angustifolia  L.,  Vicia 
grandiflora Scop. 
Material: Şahbuz, Biçənək, 08.08.1978, 2♀; Ordubad, Nüsnüs, 
2000  m.,  26.05.1980,  1♂;  Ordubad,  Ağdərə    2200  m., 
15.06.1980, 1♂, X.Əliyev. 
Ceratina dallatorreana Friese, 1896  
Yayılması:  Cənubi  Avropa,  Şimali  Afrika,  Qafqaz,  Kiçik  və 
Orta Asiya. 
Qeyd:  Alçaq  dağlıq  yarımsəhra  landşaftında  tapılmışdır. 
Bağlarda,  quru  yamaclarda  və  alaq  otlu  yerlərdə  yaşayır. 
Dağlara 1300 metrədək qalxır. 
Trofik  əlaqələri:  Medicago  rigidula  (L.)  All.,  Medicago 
sativa L. 
Material: Ordubad, 21.08.1996, 1♀, S.Hacıyeva. 
Triba: Xylocopini 
Cins: Xylocopa Latreille, 1802 
Xylocopa iris (Christ, 1791) 
Apis  iris  Christ,  1791;  Xylocopa  cyanescens  Brulle, 
1832;  Xylocopa  minuta  Lepeletier,  1841;  Xylocopa  taurica 
Erichson, 1841; Xylocopa canuta Rondani, 1874 
Yayılması:  Cənubi  və  Orta  Avropa,  Qafqaz,  Kiçik  və  Orta 
Asiya, İran. 
Qeyd:  Alçaq  dağlıq  yarımsəhra  və  subalp  çəmənlik 
landşaftlarından tapılmışdır. Çöllərdə yaşayır, təsadüfü hallarda 
isə  bağlarda  görünür.  Çəmənlik  bitkilərinin  çiçəklərinə  daha 
çox üstünluk verir. Dağlara 2700 metrədək qalxır. 

---

190 
 
Trofik  əlaqələri:  Trifolium  alpestre L.,  Trifolium  arvense  L., 
Medicago  lupulina L.,  Lathyrus  chloranthus Boiss.,  Lathyrus 
tuberosus L. 
Material:  Ordubad,  Şixyurdu,  23.05.1933,  1♀.  A.Boqaçov; 
Ordubad  Biləv,  13.06.1980,  1♀,  X.Əliyev;  Şahbuz,  Kükü, 
25.06.2004, 1♂, M.Məhərrəmov.  
 
 
Xylocopa iris 
Xylocopa valga Gerstaecker, 1872 
Xylocopa ramulorum Rondani, 1874; Xylocopa convexa 
Smith, 1878 Xylocopa pyropyga Friese, 1913 
Yayılması: Cənubi Palearktika. 
Qeyd:  Düzənlik  və  alçaq  dağlıq  yarımsəhra,  orta  dağlıq  dağ-
kserofit,  dağ-meşə,  dağ-kserofit  çəmən-kolluq,  yüksək  dağlıq 
dağ-çəmən  və  çəmən-bozqır,  subalp  çəmənlik  landşaftlarında 
tapılmışdır.  Polilektikdir,  daha  çox  qaymaqçiçəklilərin  və 
gülçiçəklilərin  çiçəkləri  üzərində  rast  gəlinir.  Dağlara  2500 
metrədək qalxır [66, s.289]. 
Trofik 
əlaqələri:  Nigella  orientalis  L.,  Delphinium 
flexuosum M.Bieb.,  Ranunculus  caucasicus  Bieb.,  Ranunculus 

---

191 
 
strigillosus Boiss.  et  Huet,  Rosa  orientalis Dupont  ex  Ser., 
Rosa 
tuschetica 
Boiss., 
Rosa 
zangezura P. 
Jarosch., 
Cotoneaster  melanocarpus  (Bunge)  Loudon,  Cotoneaster 
integerrimus  Medik.,  Pyrus  communis  L.,  Pyrus  salicifolia 
Pall. 
Material: Naxçıvan, 12.06.1927, 1♀, Boqaçov; Ordubad, Biləv, 
14.06.1980,  1♀;  Ordubad,  26.05.1980,  1♀,1♂;  Şahbuz, 
Kükü,12.08.1978,  1♂;    Şahbuz,  Biçənək,  08.08.1978,  1♀, 
X.Əliyev; Şahbuz, Batabat, 21.06.2007, 1♀, M.Məhərrəmov. 
 
 
Xylocopa valga 
Xylocopa violacea (Linnaeus, 1758) 
Apis violacea Linnaeus, 1758 
Yayılması:  Cənubi  və  Orta  Avropa,  Şimali  Afrika,  Qafqaz, 
Kiçik, Ön və Orta Asiya. 
Qeyd:  Alçaq  dağlıq  yarımsəhra  landşaftında  tapılmışdır. 
Çölləşmiş  sahələrdə  və  köhnə  bağlarda  yaşayır.  İydənin  və 
gəvənlərin  çiçəkləri  üzərində  daha  çox  rast  gəlinir.  Dağlara 
1200 metrədək qalxır. 

---