54
səviyyəsinin dəqiq fərqi təyin olunmur. Ancaq S-reaktiv proteinin dərəcəsi əsasında
pankreonekrozun təyin olunması 93%-ə çatır. Kalsiumun miqdarı 1,5 mmol/l
səviyyəsindən
aşağı
düşməsi
yaxşı
diaqnostik
əlamət
sayılmır.
Qaraciyər funksional pozğunluqları təyin etmək üçün hepatospesifik (urokinaza,
LDG, ALT, AST, QF) fermentlərin və qeyrispesifik (ümumi zülal, xolesterin,
bilirubin və onun fraksiyaları, kreatinin, sidik cövhəri, şəkər) göstəricilərin səviyyəsi
təyin olunur. Daha dəqiq qaraciyər fermenti hepatositlərin nüvələrində yerləşən
urokinaza fermentidir. Bilirubin və onun fraksiyalarının, ümumi zülal və xolesterinin
təyini zamanı müəyyən olunmuşdur ki, bilirubin və sidik cövhərinin maksimal
göstəriciləri mədə altı vəzin subtotal və total zədələnmələri zamanı aşkar olunur.
Həmçinin, bu qrup xəstələrdə hipoproteinemiya, albumin-qlobulin kofisientinin
azalması, b və L2 qlobulinlərin çoxalması qeyd olunur. Qanda şəkərin miqdarı 12
mmol/l səviyyəsindən çoxalması yaxşı proqnostik əlamət sayılmır. KP-li xəstələrdə
leykositoz, leykositar formulanın sola dəyişməsi, limfopeniya, anezinopeniya, EÇS-
nin çoxalması qeyd olunur. Ödemli pankreatit zamanı Lİİ-1.7, piyli PK-2.4,
hemmoragik–3,4 göstəriciləri arasında dəyişilir. Pankreonekrozun proqressivləşmə
zamanı kecirilən intensiv terapiyaya baxmayaraq Lİİ yuxarı olaraq qalır və
çoxalmağa meylilik göstərir. Lii ilə bərabər limfositlərin ümumi miqdarı azalır,
neytrofillərin miqdarı çoxalır. Qanın laxtalanma və
laxtalanmaəleyhi
sistemlərinin
müayinəsi zamanı fibrinogen səviyyəsinin qalxması retroqrad vaxtının və total
koaqulyasiya vaxtının azalması qeyd olunur. TEQ zamanı qanda antiplazmin
aktivliyinin çoxalma nəticəsində fibrinolizin tormozlanması qeyd olunur. Eyni
zamanda qanın realoji xüsusiyyətləri kəskin pisləşir. Hemorragik pankreonekroz
zamanı ilk günlərdə, əksər hallarda hipokoaqulyasiya, piyli pankreonekroz zamanı
hiperkoaqulyasiya qeyd olunur. Endogen intoksikasiya fonunda neytrofil
qranulositlərinin sitokimyəvi və faqositar aktivliyinin kəskin dəyişiklikləri müəyyən
olunur. Hemostazın digər parametlərinin o cümlədən hemostazın humoral və
hüceyrəvi komponentlərinin dinamik kontrolu zamanı koaqulyasiya potensialının
çoxalması, antikoaqulyasiya qabiliyyətinin azalması trombositlərin aqreqasiya
aktivliyiynin pozulması, fibrinolizin ingibə olunması müəyyənləşdirilir. Hemostaz
55
pozulmaların patogenetik komponentləri kimi fosfolipaza aktivliyinin çoxalması və
lipidlərin peroksid oksidləşmə proseslərinin intensivləşməsini qeyd etmək olar.
KP-in şüa diaqnostikası:
İlk növbədə ağciyərin vəziyyəti, diafraqmanın yerləşməsi və funksiyası, plevral
boşluqlarında maye olub, olmaması rentgenoskopiya ilə müəyyənləşdirilir. 15,1%
ödemli pankreatili və 42% pankreonekrozlu xəstələrdə ağciyər və plevral boşluqlarda
dəyişikliklər qeyd olunur. Vacib əlamətlər:
- qarın boşluğunda sərbəst qaz
- sərbəst maye
- mədə və köndələn çənbər bağırsaq arası məsafənin artması
- qarın boşluğunun yuxarı yarısının kölgələnməsi
- mədənin qabağa irəliləməsi
Mədə altı vəz toxumalarının, biliar sistemin, parapankreatik və periton arxası piy
toxumasının vəziyyətinin qiymətləndirilməsi üçüçn USM skrininq metod olaraq qalır.
40-85%-də USM yüksək dəqiqlik ilə KP-in formalarını differensasiya etmək imkanı
yaradır. PN-nin birbaşa exoqrafik əlamətləri:
-mədə altı vəzin bütün şöbələrinin qabaq arxa ölçülərinin artması;
-mədə altı vəzin əhəmiyyətli dərəcədə böyüməsi və onun parenximasının
sıxlığının azalması zamanı onun proyeksiyası ümumi hipoexogen törəmə kimi
görünür;
-mədə altı vəzi əhatə edən damarlar belə vəziyyətdə aşkar olunmur, bu da
orqanın ağır zədələnməsi haqqında xəbər verir;
Ödemli pankreatitdən fərqli olaraq pankeonekroz zamanı mədə altı vəzin
strukturunun exogenliyi qeyri həmcinsdir.
USM zamanı KP-nin dolayı əlamətləri:
- poliserozit sindromun exoqrafik əlamətləri. PN xəstələrinin 90,8-95%
hallarda qarın boşluğunda sərbəst maye qeyd olunur.
- piy cibliyində kəskin maye toplanması
- cənbər bağırsagın parezi PN- un ən çox rast gələn əlamətidir.
56
- ağır PN zamanı mədənin parezi qeyd olunur
- toksiki hepatit
Dinamik exokardioqrafiya zamanı saxlanılmış qaz sıxlıqlı (12-24 v), konturların
qeyri dəqiqliyi, mədəaltı vəzi əhatə edən damarlarda qan dövranının 2 və daha çox
dəfə çoxalması destruktiv pankreatitin proqressivləşməsi haqqında məlumat verir.
Doppleroqrafiya.
Normada mədə altı vəz damarlarla çox əhatə olunubsa, PN zamanı doplerin energetik
rejimində exoskan edilmə zamanı nekroz zonalarının qansızlaşması müşahidə olunub.
Komputer Tomoqrafiya diaqnostikası.
Bir çox cərrahların və rentgenoloqların fikrincə KT KP-nin və onun ağırlaşmalarının
diaqnostikasının ən həssas metodudur. KT göstəricilərini dəqiqliyi 75-100%-dir. Bu
metodun çatışmayan xüsusiyyəti çoxlu şüalanma və yüksək qiymətidir.
E.Balthazar KT zamanı aşkar olunmuş dəyişiklikləri KP-in ağırlıq dərəcəsindən asılı
olaraq aşağıda qeyd olunun kimi klasifikasiya etməyi təklif edib. KT-in
göstəricilərinə əsasən 0,5 ağırlıq dərəcəsini qeyd edir, hansılar ki, vəzin zədələnmə
xarakterinin və maştabının inteqral qiymətləndirmə şkalasını cəmləşdirilir.
a) normal mədə altı vəz (0 bal)
b) mədə altı vəzin lokal və ya diffuz böyüməsi ilə yanaşı onun toxumasında
qeyridəqiq konturlu hipotenziv sahələr və genişlənmiş pankreatik axarlar. (2 bal)
c) b bəndinə xarakterik dəyişikliklər + parapankreatik piy toxumasının infiltrasiyası
d) c bəndinə xarakterik dəyişikliklər + mədə altı vəzdən kənar tək-tək mayeli
törəmələr. (3 bal)
e) d bəndinə xarakterik dəyişikliklər + mədə altı vəzdən kənar çoxlu mayeli
törəmələr. (3 bal)
Laparoskopik diaqnostika
Bu müayinə Kp- nin dolayı əlamətlərinə əsaslanır:
- hemmoragik və ya serroz sarımtıl rəngdə ekssudatla
- böyük və kiçik piylik , müsariqə və qaraciyərin girdə bağında steatonekroz
ocaqları
- nazik və köndələn çənbər bağırsağın müsariqə kökünun qatılması ilə periton arxası
Dostları ilə paylaş: |