83
“Saqinamə” çalınıb qurtaran kimi, məclis yenə də sakitləşirdi, xanəndə
və sazəndələr dəstgahın ardını çalıb-oxumağa başlayırdılar.” Sonralar
“Saqinamə”ləri sözlə ilk dəfə oxuyan Cabbar Qaryağdı oğlu olmuşdur.
Muğamların şöbə və guşələrin yaranma tarixi çox maraqlı və
mürəkkəb prosesdir. Ola bilsin ki, çox muğam, şöbə adları vaxtilə musiqi
parçaları olmuşlar. Lakin bir çox muğamlar kimi bizim zəmanəyə gəlib
çatmamışlar. Ona görə ki, muğam şifahi ənənə ilə nəsildən-nəsilə keçir.
Urməvi, Marağalı və Fərabinin musiqi traktatlarında də bir çox muğam,
şöbə və guşə adlarına rast gəlirik. Lakin onların da əksəriyyəti bizə gəlib
çatmamışdır. Ona görə də bir sıra muğam və şöbələrin ancaq adlarını
bilirik. Ancaq musiqilərindən heç bir əsər-əlamət yoxdur.
Hal-hazırda muğamşünaslıq elmi qarşısında elə vəzifələr durmalıdır
ki, misilsiz zənginliyə xas olan qədim muğamlarımızın getdikcə itməkdə
olan nadir şöbə və guşələri qorunub saxlanılsın.
Ədəbiyyat siyahısı
1.
A.Nəcəfzadə. Azərbaycan çalğı alətlərinin izahlı lüğəti. Bakı ,MBM 2003
2.
V.Əbülqasımov . Azərbaycan tarı . Bakı, “İşıq”1989.
3.
R.İmran. Muğam tarixi. Bakı, “ Elm”1998.
4.
Ü.Hacıbəyli.Əsərləıri, II cild Bakı,Azərbaycan.EA nəşriyyatı, 1965.
5.
S. Mənsurovun xatirəsi. “Muğam düşüncələri” kitabında. Bakı “İrşad” 1995.
6.
Əlizadə Lalə. Füzulinin gizli sözü. Bakı “İrşad” 1990
РЕЗЮМЕ
В исследовании народного артиста Азербайджана, доцента Фируза Алиева
«Шур дастгях», анализируется история мугама «Шур», его специфика построе-
ния, исполнения, а также историко-типологическое сравнение. Впервые наряду с
мугамом «Хумаюн» исследуется жанр «Сагинаме», входящий в мугам «Шур»,
который исполняется ханенде в высоком регистре. Автор отмечает, что «Сагина-
ме» может исполнятся как «инструментальный мугам» так и в вокально-
инструментальном исполнении.
Ключевые слова: Мугам, дастгях, ханенде, трио.
SUMMARY
The article “ Shur ” dastgakh of Honored Artist of Azerbaijan, Firuz Aliyev is de-
voted to history of “ Shur ”, their construction, performing. At firstly together with “
Khumayun ” is researched “ Shur ” (Saginame).
The author noticed that Saginame may be singing or playing as a instrumental
mugam.
Key words: Mugam, dastgah, khanende, trio.
Rəyçilər: AMK-nın
professoru Ağasəlim Abdullayev;
ADMİU-nun dosenti Vamiq Məmmədəliyev.