Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan

Sükan mexanizmi. Sükan mexanizması sükan çarxından 1, sükan valından 2, sükan kalonkasından 3, cervyak(qrud) 4 ötürməsində və soşkadan 5 ibarətdir. Sükan mexanizmin vəzifəsi sükan çarxının fırlanma hərəkətini soşkanın irəli-geri hərəkətinə çevirməkdir. Sükan mexanizminin böyük ötürmə ədədinə malik olması avtomobilin idarə edilməsini asanlaşdırır. Sükan çarxının döndərilmə bucağının qabaq təkərləri dönmə bucağına nisbətinə sükan mexanizmasının ötürmə ədədi deyilir. Bu ədəd müxtəlif maşınlar üçün 15° ÷ 30° hüdudunda dəyişir. Qabaq təkərlərin dönmə bucagı 28° ÷ 35° hüdudunda məhdudlaşdırılmalıdır, onlar çərçivəyə, kriloya və s.toxunmasına.

Şək.1. Qloboid sonsuz vint-diyircəkli sükan mexanizmi:

AQ – araqatı, diyircəyin oxu 1, dayaq valı 2, üçdaraqlı diyircək 3, qloboid sonsuz vint 4,
sükan valı 5, çarxın topu 6.


Sükan intiqalı. Sükan intiqali bir-biri ilə oynaq birləşdirilmiş dəstəklər sistemindən ibarət olmaqla sükan mexanizmasının köməyi ilə traktorun və avtomobilin qabaq istiqamət verici təkərlərin döndərilməsini təmin edir. Eyni zamanda istiqamət verici təkərlərin müxtəlif bucaq
altında döndərilməsinə sükan trapesiyası imkan verir. Sükan trapesiyası qabaq oxdan 6, döndərmə sanfalari ilə birləşdirilmiş yan dəstəklərdən 8 və 9, eninə dəstəkdən ibarətdir.
Sükan intiqalının konstruksiyası idarə olunan təkərlərin asqılarının tipindən asılıdır. Sərbəst olmayan asqılarda eninə dəstək bütün olur. Sərbəst asqıları olan qabaq körpüdə isə eninə dəstək bir-biri ilə oynaq əlaqələndirilmiş üç dəstəkdən ibarət olur. Sükan çarxına sərf olunan qüvvəni azaltmaq,hərəkət zamanı təkərlərdə əmələ gələn zərbənin sükan çarxına ötürülməsini yumşaltmaq və təkərlər partladıqda hərəkət təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi ilə bir sıra traktor və avtomobillərin sükan intiqalında xüsusi gücləndircilər tətbiq olunur. Gücləndiricilər pnevmatik və hidravlik olur. Ən çox hidravlik gücləndiricilər tətbiq olunurlar.

Şək.2. Dirsək-vintli sükan mexanizmi:
AQ – araqatı, NV – nizamlayıcı vint, çıxıntı 1, dayaq valı 2, dirsək 3, vint 4, radial-dayaq yastığı 5

Şək.3. Sükan trapeslərinin sxemləri:

a – arxa sükan trapesi, b – ön sükan trapesi, c, d, e, f – asılı olmayan asqılı arxa sükan
trapesləri