Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki biznes universiteti İslam İbrahimov
Yüklə 2,81 Kb. Pdf görüntüsü
|
| qədim və orta əsrlər dövrünü
əhatə etməklə əkinçiliyin inkişafı dövrü kimi xarakterizə olu- nur. Bu mərhələdə artıq cəmiyyət torpaq sahələrinin ge- nişləndirilməsi və ondan, təsərrüfat sahələrindən öz məqsədlərinə uyğun istifadə etməsi, sənətkarlığın mey- dana gəlməsi, nəqliyyatın primitiv vasitələrinin (qoşqu və yaxud heyvanların gücünə əsaslanan) dövriyyəyə cəlb olunması, yeni yaşayış məskənlərinin yaradılması mərhələsi kimi xarakterizə olunur. Digər bütün nailiyyət bu mərhələdə ondan ibarətdir ki, insan cəmiyyəti artıq heyvanların əzələ enerjisindən, küləyin və suyun gücün- dən istifadə etməklə enerji almaq imkanlarına malik olurlar. Enerji istehsalının meydana gəlməsi insanın tə- biətə təsirini əvvəlki dövrlərə nisbətən artırır; 3. Cəmiyyətin inkişafının üçüncü mərhələsi səna- ye mərhələsi kimi səciyyələnir. Bu mərhələ insan cə- 142 miyyətinin yüksək səviyyədə istehsal vasitələrinin inki- şafı sayəsində təbii mühitə və təbii ehtiyatlara intensiv təsir göstərən mərhələsi kimi qiymətləndirilir. Bu mər- hələdə insan cəmiyyəti təbiətə təsiri gücləndirməklə yüksək səviyyədə maddi nemətlər istehsalına şərait ya- radır. Yer kürəsinin regionlarda təbii ehtiyatlardan isti- fadəsi artdıqca insanın maddi rifahının yaxşılaşdırılması və insan cəmiyyəti tam şüurlu surətdə təbiətin qanu- nauyğunluqlarını dərk edir. Ehtiyatlar potensialından is- tifadə etməklə təbii mühitin mühafizəsi məsələlərini ön plana çəkir. Məlumdur ki, təbiətlə cəmiyyət arasında qarşılıqlı əlaqə mövcuddur. Bu əlaqə cəmiyyətdə təbiətin, əskik- liklərin vəhdəti və mübarizəsi qanununa müvafiq inkişaf edir. İnsan cəmiyyəti özünün spesifik sosial qanunları əsasında təbiətə təsir göstərir. Buna görə də insanla tə- biət arasında qarşılıqlı əlaqə mürəkkəb olur. Elmi-texniki inqilab, insanların getdikcə artan tələ- batının ödənilməsi məqsədilə, onların təbiətə təsir dairə- sini daha da genişləndirmişdir. İnsanın təsir dairəsi tək- cə biosfer, hidrosfer, litosfer və atmosferlə məhdudlaş- mayaraq, kosmik fəzaya da nüfuz etdi. Ümumi bəşəri tərəqqi – təsərrüfat sahələrinin nis- bətində, məhsuldar qüvvələrin tərkibində, texnika və texnologiyada, məhsulların növ tərkibində, istehsal is- tehlakı və şəxsi istehlakında, keyfiyyət dəyişikliyində müşahidə olunur. Nəticədə nəinki insanın təbii proseslərə müdaxilə- sinin xarakteri, həm də bu müdaxilənin nəticəsinin xa- rakteri dəyişir. Sərvətlərdən istifadə edərkən insan eko- 143 logiyanı qorumalı, gələcək nəsilə mənfi təsir izləri bu- raxmamalıdır. Yüklə 2,81 Kb. Dostları ilə paylaş:
|