Azərbaycan respublikasi

---

1 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mart soyqırımı – 100 

 

 

 

 

 

 

Respublikanın  kütləvi və  ixtisas-

laşdırılmış  kitabxanaları,  Mərkəzləş-

dirilmiş  Kitabxana  Sistemləri üçün 

metodik tövsiy

ələr 

 

 

 

 

 

 

 

 

BAKI - 2018 

 

 

---

2 

 

T

ərtibçi:  

N.Alışova 

 

 

 

Elmi redaktor: 

K.M.Tahirov,  

professor, 

Əməkdar mədəniyyət işçisi 

 

Redaktor:  

 

A.Abdullayeva 

 

 

 

 

 

 

Mart soyqırımı – 100: metodik tövsiyələr /tərt. ed. N.Alı-

şova;  elmi red.  K.Tahirov; red. A.Abdullayeva.-  Bakı,  2018.- 

56 s. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

© Az

ərbaycan Milli Kitabxanası, 2018 

 

---

3 

 

 

 

1918-ci il az

ərbaycanlıların soyqırımının  

100 illiyi haqqında  

Az

ərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı 

 

Erm

əni millətçiləri tarixin müxtəlif mərhələlərində  mifik 

“Böyük Erm

ənistan” ideyasını gerçəkləşdirmək məqsədilə soy-

daşlarımıza qarşı etnik təmizləmə, deportasiya və soyqırımları 

h

əyata  keçirmişlər. Azərbaycan  xalqının  başına  gətirilən  ən 

d

əhşətli faciələrdən biri də 100 il bundan əvvəl – 1918-ci ilin 

mart-

aprel  aylarında  Bakı  Sovetinin  mandatı  altında  fəaliyyət 

göst

ərən  daşnak-bolşevik  silahlı  dəstələri tərəfindən xüsusi 

q

əddarlıqla  törədilmiş  kütləvi  qırğınlardır.  Həmin günlərdə 

Bakı  şəhərində, habelə  Bakı  quberniyasına  daxil  olan  digər 

şəhər və qəzalarda on minlərlə dinc sakin məhz etnik və dini 

m

ənsubiyyətinə  görə  qətlə  yetirilmiş,  yaşayış  məntəqələri 

dağıdılmış,  mədəniyyət abidələri, məscid və  qəbiristanlıqlar 

yerl

ə-yeksan edilmişdir. Sonrakı dövrlərdə daha da azğınlaşan 

erm

əni millətçiləri qeyri-insani  əməllərini  davam  etdirmiş, 

Qarabağ,  Zəngəzur,  Naxçıvan,  Şirvan,  İrəvan və  digər bölgə-

l

ərdə  kütləvi qətllər, talanlar və  etnik təmizləmələr həyata 

keçirmişlər. 

Az

ərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hökuməti ermənilərin 

tör

ətdikləri  ağır  cinayətlərin  araşdırılması  üçün  Fövqəladə 

İstintaq  Komissiyası  yaratmış,  komissiyanın  üzə  çıxardığı 

h

əqiqətlərin xalqın yaddaşında hifz edilməsi və dünya ictimaiy-

y

ətinə  çatdırılması  üçün  bir  sıra  tədbirlər  görmüşdür.  Lakin 

Xalq Cümhuriyy

ətinin süqutundan sonra bu proses dayandırıl-

mış, baş verənlərin sona qədər təhqiq edilməsinin və ona müva-

fiq siyasi-hüquqi qiym

ət verilməsinin qarşısı alınmışdır. Yalnız 

80 il sonra –  1998-

ci il martın 26-da ümummilli lider Heydər 

Əliyevin  imzaladığı  “Azərbaycanlıların  soyqırımı  haqqında” 

---

4 

 

Az

ərbaycan  Respublikası  Prezidentinin  Fərmanında  həmin 

d

əhşətli hadisələrə  adekvat siyasi qiymət  verilmiş  və  31 mart 

“Az

ərbaycanlıların Soyqırımı Günü” elan edilmişdir. 

Öt

ən 20 il ərzində aparılmış araşdırmalar sayəsində çoxlu 

sayda yeni faktlar v

ə sənədlər toplanmış, Quba şəhərində kütlə-

vi m

əzarlıq aşkar olunmuşdur. Üzə çıxmış tarixi faktlar 1918-ci 

ilin mart-

aprel aylarında və sonrakı dövrlərdə erməni millətçi-

l

ərinin həyata keçirdikləri qanlı aksiyaların coğrafiyasının daha 

geniş və faciə qurbanlarının sayının qat-qat çox olduğunu sübut 

etmişdir. 

Az

ərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddə-

sinin 32-ci b

əndini rəhbər tutaraq, erməni-bolşevik  silahlı 

d

əstələrinin 100 il əvvəl azərbaycanlılara  qarşı  törətdikləri 

b

əşəri cinayətlər barədə həqiqətlərin ölkə və dünya ictimaiyyə-

tin

ə daha dolğun çatdırılması məqsədilə qərara alıram: 

1.Az

ərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyası 

1918-ci il az

ərbaycanlıların soyqırımının yüzüncü ildönümünə 

h

əsr olunmuş tədbirlər planının hazırlanıb həyata keçirilməsini 

t

əmin etsin. 

2. Az

ərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə soyqırımın 

100 illiyi il

ə bağlı xüsusi iclasın keçirilməsi tövsiyə edilsin. 

3. Az

ərbaycan  Respublikasının  Nazirlər Kabineti bu 

S

ərəncamdan irəli gələn digər məsələləri həll etsin. 

  

İlham Əliyev, 

Az

ərbaycan Respublikasının Prezidenti 

Bakı şəhəri, 18 yanvar 2018-ci il 

---