14
S
ərəncamı; 30 dekabr 2009-ci il //Azərbaycan.- 2009.- 31
dekabr.- S.4.
•
Quba q
əzasında ermənilər tərəfindən qarət edilən və
dağıdılan kəndlərin siyahısı (1918-ci il) (Bax: Əlavə 4)
•
Quba, aprel-may 1918-ci il: müs
əlman gırğınları sənəd-
l
ərdə: toplu /Heydər Əliyev Fondu, Heydər Əliyev Mərkəzi;
t
ərt. S.Ə.Rüstəmova-Tohidi.- Bakı: Çaşıoğlu, 2013.- 316 s.
•
Куба, апрель - май 1918 г.: мусульманские погромы
в документах: сборник /Фонд Гейдара Алиева, Центр
Гейдара Алиева; сост. С.А.Рустамова-Тогиди.- Баку:
Чашыоглы, 2013 .- 328 с.
•
Əliyev, A. Qubada erməni vandalizminin qanlı izi: 31
mart Az
ərbaycanlıların Soyqırımı Günüdür /A.Əliyev //Azər-
baycan.- 2017.- 2 aprel.- S.5.
•
Ramazanlı, R. 1918-ci ilin Quba faciəsi: 31 mart
Az
ərbaycanlıların soyqırımı günüdür /R.Ramazanlı //Mədəniy-
y
ət.- 2017.-31 mart.- S.15.
•
Əliyev, A. Quba Soyqırımı Memorial Kompleksi: Həqi-
q
ətlər üzərində ucalan tarix /A.Əliyev //Azərbaycan.- 2016.- 8
yanvar.- S.5.
II Bölm
ə: Şamaxıda Mart soyqırımı
Sitat: “...Az
ərbaycanlıların soyqırımı Bakı, Şamaxı, Quba
q
əzalarında, Qarabağda, Zəngəzurda, Naxçıvanda, Lənkəranda
v
ə Azərbaycanın başqa bölgələrində xüsusi qəddarlıqla həyata
keçirilmişdir. Bu ərazilərdə dinc əhali kütləvi surətdə qətlə
yetirilmiş, kəndlər yandırılmış, milli mədəniyyət abidələri
dağıdılıb məhv edilmişdir...”
Az
ərbaycan Respublikası Prezidentinin
“Az
ərbaycanlıların soyqırımı” haqqında 26 mart 1998-ci il
tarixli F
ərmanından
İzahlı mətn: Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının aktların-
da olan r
əqəmlərə əsasən, Şamaxı qəzasının 53 kəndində ermə-
15
nil
ər 8027 azərbaycanlını qətlə yetirmişlər. Onlardan 4190
n
əfəri kişi, 2560 nəfəri qadın və 1277 nəfəri uşaq olmuşdur. Bu
k
əndlərə dəyən ümumi maddi zərər o dövrün qiymətləri ilə
339.5 milyon manat idi. T
əhqiqat Komissiyasının sənədlərin-
d
ən aydın olur ki, Şamaxı şəhərinin azərbaycanlı əhalisinə vu-
rul
muş ziyan orta hesabla bir milyard manatdan çox olmuşdur.
•
Zülfüqarlı, M. Şamaxı soyqırımı: 1918-ci il = Shamaxi
Genocide: 1918 /M.P.
Zülfüqarlı; red. heyəti F.Babayev; elmi
red. K.K.Şükürov; layihənin rəh. E.Süleymanov.-Bakı, 2011.-
112 s.- [Az
ərbaycan və ingilis dillərində]
•
Рустамова-Тогиди, С.А. Шемаха: Март-июль 1918
г.: азербайджанские погромы в документах /сост.
С.А.Рустамова-Тогиди; гл. конс. Э.Махмудов.-Баку: [НИЦ
МНБ АР], 2013.-Т.1: Город Шемаха.-855с.; Т.2: Селения
Шемахинского уезда.- 888 с.
•
Turan, A.
Elxan Süleymanov: Şamaxı soyqırımı
b
əşəriyyət tarixində ən ağır cinayətlərdən biridir/A.Turan//Xalq
q
əzeti.-2014.- 4 aprel.- S. 4.
•
Sarıyeva, İ. Ermənilərin azərbaycanlılara qarşı törətdiyi
mart soyqırımının şamaxılı qurbanları... /İ.Sarıyeva //Bakı
x
əbər.-2015.- 1 aprel.- S.11.
III Bölm
ə: Mart soyqırımı yaddaşlarda
Bu bölm
ədə Azərbaycanlılara qarşı soyqırımların arxiv
s
ənədlərini, fotoşəkilləri və dövri mətbuat materiallarından
nümun
ələr və s. yerləşdirmək olar.
Sitat:
Arxiv işlərinə gərək çox ciddi fikir verək. Bir
t
ərəfdən ona görə ki, bu, xalqımızın tarixini əks etdirən
yegan
ə mənbədir. İkincisi də ona görə ki, tariximizi təhrif
ed
ənlərin qarşısını almaq üçün çox mühüm amildir.
Heyd
ər Əliyev,
ümummilli lider
16
İzahlı mətn: Ruhanilərin, ziyalıların xüsusi qəddarlıqla
öldürülm
əsi, Quranın süngüyə taxılıb yandırılması, digər qiy-
m
ətli kitabların və əlyazmaların məhv edilməsi, məscidlərin,
h
əmçinin başqa memarlıq abidələrinin dağıdılması daşnakların
Az
ərbaycan mədəniyyəti ilə bağlı çirkin niyyətlərindən xəbər
ver
ən faktlardandır.
•
Az
ərbaycan xalqına qarşı 1918-ci il mart soyqırımı:
s
ənədlər toplusu: 3 cilddə /AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix
İnstitutu; ön sözün müəl. Y.M.Mahmudov /tərt. N.Məmmədza-
d
ə.- Bakı: Çaşıoğlu, 2009.- C.I: “26 Bakı komissarları”nın əsl
tarixi.- 776 s.
•
Abışov, V. Azərbaycanlıların soyqırımı: 1917-1918-ci
ill
ər: monoqrafiya /V.Ş.Abışov; AMEA A.A. Bakıxanov adına
Tarix İnstitutu.- Bakı: Nurlan, 2007.- 176 s.
•
Az
ərbaycan xalqına qarşı 1918-ci il soyqırımları /AMEA
A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu, Azərbaycan Respublikası
H
ərbi Prokurorluğu; red. heyəti: Y.M.Mahmudov; layihənin
r
əhb.: Y.M.Mahmudov, X.R.Vəliyev.- Bakı: Azərbaycan Ta-
rixçil
əri İctimai Birliyi, 2016.- 408 s.
•
Bakı. Mart 1918-ci il: Azərbaycan qırğınları sənədlərdə
/Heyd
ər Əliyev Fondu, Heydər Əliyev Mərkəzi; tərt. S.Ə.Rüs-
t
əmova-Tohidi.- Bakı: Çaşıoğlu, 2013.- 456 s.
•
Paşayev, A. XIX-XX əsrlərdə ermənilərin azərbaycanlı-
lara qarşı ərazi iddiaları, soyqırımları və deportasiyalar: arxiv
s
ənəd və materialları əsasında /A.Ə.Paşayev; elmi red.
Y.M.Mahmudov; red. E.Ə.Məhərrəmov; AMEA A.A.Bakıxa-
nov adına Tarix İnstitutu.- Bakı: Çaşıoğlu, 2011.- 328 s.
•
V
əliyev, A. 31 mart soyqırımı: 1918-1920-ci illər mət-
buatında /A.A.Vəliyev; elmi red. C.Məmmədli.- Bakı: Elm və
T
əhsil, 2011.- 100 s.
Hazırlanacaq sərgidə soyqırım haqqında tam məlumatın
əks olunması çox əhəmiyyətlidir. Soyqırımla bağlı olan hər bir
m
əlumatın oxucuya çatdırılması soyqırımın təbliğinə gətirib
çıxarır. Sərgidə 31 mart soyqırımı haqqında məlumat verən
Dostları ilə paylaş: |