Azərbaycan Respublikasının Mülki Prosessual Məcəlləsi

 ŞƏXSİN MƏHDUD FƏALİYYƏT QABİLİYYƏTLİ VƏ YA FƏALİYYƏT QABİLİYYƏTİ 
OLMAYAN HESAB EDİLMƏSİ 
M a d d  ə  3 1 7 .  Ərizənin verilməsi 
317.1.  Spirtli  içkilərdən,  narkotik  vasitələrdən və  ya  psixotrop  maddələrdən  sui‐istifadə 
etməsinə  görə  şəxsin  məhdud  fəaliyyət  qabiliyyətli  hesab  edilməsi  haqqında  iş  onun  ailə 
üzvlərinin, müvafiq icra hakimiyyəti orqanının ərizəsi üzrə qaldırıla bilər.
158 
317.2.  Məhkəmədə  psixi  qüsurlarına  görə  şəxsin  fəaliyyət  qabiliyyəti  olmayan  hesab 
edilməsi  haqqında  iş,  ailə  üzvlərinin  birgə  yaşamasından  asılı  olmayaraq,  yaxın  qohumların 
(valideynlərin,  uşaqların,  qardaş‐bacıların),  müvafiq  icra  hakimiyyəti  orqanının,  psixiatriya 
(psixonevroloji) müəssisəsinin ərizəsi üzrə qaldırıla bilər. 
317.3.  Şəxsin  məhdud  fəaliyyət  qabiliyyətli  və  ya  fəaliyyət  qabiliyyəti  olmayan  hesab 
edilməsi  barədə  ərizə  həmin  şəxsin  yaşayış  yeri  üzrə  məhkəməyə,  əgər  şəxs  psixiatriya 
(psixonevroloji) müəssisəsində yerləşdirilmişsə, həmin müəssisənin olduğu yerin məhkəməsinə 
verilir. 
M a d d  ə  3 1 8 .  Ərizənin məzmunu 
318.1.  Şəxsin  məhdud  fəaliyyət  qabiliyyətli  hesab  edilməsi  haqqında  ərizədə  spirtli 
içkilərdən , narkotik vasitələrdən və ya psixotrop maddələrdən sui‐istifadə etməsi nəticəsində 
şəxsin öz ailəsini ağır maddi vəziyyətdə qoymasını təsdiq edən hallar şərh edilməlidir.
159 
318.2. Şəxsin fəaliyyət qabiliyyəti olmayan hesab edilməsi haqqında ərizədə psixi qüsurun 
nəticəsində  şəxsin  öz  hərəkətlərinin  mənasını anlaya bilməməsini və ya öz  hərəkətlərini idarə 
edə bilməməsini təsdiq edən hallar şərh edilməlidir. 
M a d d  ə  3 1 9 .   Şəxsin  psixi  vəziyyətini  müəyyən  etmək  üçün  ekspertizanın  təyin 
edilməsi 
Hakim işi məhkəmədə baxmağa hazırlayarkən şəxsin psixi qüsuru haqqında kifayət qədər 
məlumat  olduqda  onun  psixi  vəziyyətini  müəyyən  etmək  üçün  məhkəmə‐psixiatriya 
ekspertizası  təyin  edir.  Fəaliyyət  qabiliyyəti  olmayan  hesab  edilməsi  haqqında  iş  qaldırılmış 
şəxs  açıq  surətdə  ekspertizadan  boyun  qaçırdıqda,  məhkəmə  psixiatrın  iştirakı  ilə  məhkəmə 
iclasında  şəxsin  məcburi  olaraq  məhkəmə‐psixiatriya  ekspertizasına  göndərilməsi  haqqında 
qərardad çıxara bilər. 
M a d d  ə  3 2 0 .  Ərizəyə baxılması 
320.1. Şəxsin məhdud fəaliyyət qabiliyyətli hesab edilməsi haqqında işə məhkəmə, səhhəti 
buna imkan verərsə şəxsin özünün və qəyyumluq və himayəçilik orqanının iştirakı ilə baxır. 
320.2.  Şəxsin  fəaliyyət  qabiliyyəti  olmayan  hesab  edilməsi  haqqında  işə  məhkəmə 
qəyyumluq  və  himayəçilik  orqanının  nümayəndəsinin  məcburi  iştirakı  ilə  baxır.  Fəaliyyət 
qabiliyyəti olmayan hesab edilməsi haqqında işinə baxılan şəxs, səhhəti yol verirsə, məhkəmə 
iclasına çağırılır. 
320.3. Məhkəmə, ərizə vermiş şəxslərin bilə‐bilə əsassız olaraq şəxsin fəaliyyət qabiliyyətini 
məhdudlaşdırmaq  və  ya  şəxsi  fəaliyyət  qabiliyyətindən məhrum  etmək  üçün  vicdansız 
hərəkətlərini  müəyyən  etdikdə, məhkəmə  xərclərini  onlardan  tutur  və  yüz  on  manatadək 
cərimə edir.
160 
M a d d  ə  3 2 1 .  Məhkəmənin ərizə üzrə qətnaməsi 

---

321.1.  Şəxsin  məhdud  fəaliyyət  qabiliyyətli  hesab  edilməsinə  dair  məhkəmə  qətnaməsi 
müvafiq  icra  hakimiyyəti  orqanı  tərəfindən fəaliyyət  qabiliyyəti  məhdudlaşdırılan  şəxs 
üzərində himayəçi təyin etmək üçün əsasdır. 
321.2.  Şəxsin  fəaliyyət  qabiliyyəti  olmayan  hesab  edilməsinə  dair  məhkəmə  qətnaməsi 
fəaliyyət qabiliyyəti olmayan hesab edilən şəxs üzərində qəyyum təyin etmək üçün əsasdır. 
M a d d  ə  3 2 2 .   Şəxsin  fəaliyyət  qabiliyyətinin  məhdudlaşdırılmasının  ləğv  edilməsi 
və onun fəaliyyət qabiliyyətli hesab edilməsi 
322.1.  Azərbaycan  Respublikasının  mülki  qanunvericiliyi  ilə  nəzərdə  tutulmuş  hallarda 
məhkəmə  şəxsin  özünün,  onun  ailə  üzvlərinin,  himayəçinin,  müvafiq  icra  hakimiyyəti 
orqanının, psixiatriya (psixonevroloji) müəssisəsinin ərizəsi üzrə şəxsin fəaliyyət qabiliyyətinin 
məhdudluğunun  ləğvi  barədə  qətnamə  çıxarır.  Məhkəmənin  qətnaməsi  əsasında  onun 
üzərində müəyyən edilmiş himayəçilik ləğv edilir. 
322.2.  Azərbaycan  Respublikasının  mülki  qanunvericiliyi  ilə  nəzərdə  tutulmuş  hallarda 
məhkəmə  müvafiq  icra  hakimiyyəti  orqanının,  ailə  üzvlərinin,  psixiatriya  (psixonevroloji) 
müəssisəsinin,  qəyyumluq  və  himayəçilik  orqanının  ərizəsi  üzrə, məhkəmə‐psixiatriya 
ekpertizasının  müvafiq  rəyinə  əsasən  şəxsin  fəaliyyət  qabiliyyətli  hesab  edilməsi  haqqında 
qətnamə çıxarır. Məhkəmənin qətnaməsi əsasında onun üzərində müəyyən edilmiş qəyyumluq 
ləğv edilir. 
F ə s i l   3 4  
DAŞINAR ƏŞYALARIN SAHİBSİZ HESAB EDİLMƏSİ VƏ DAŞINMAZ ƏŞYALAR 
ÜZƏRİNDƏ DÖVLƏTİN MÜLKİYYƏT HÜQUQUNUN TANINMASI 
M a d d  ə  3 2 3 .  Ərizənin verilməsi 
323.1.  Daşınar  əşyaların  sahibsiz  hesab  edilməsi  haqqında  ərizə  məhkəməyə  bu  əşyaya 
sahiblik etməyə başlamış şəxsin yaşadığı və ya olduğu yerin məhkəməsinə verilir. 
323.2.  ʺPaylanmayan  poçt  göndərişlərinin  açılmasına  razılıq  alınmasına  dair  ərizə  3  (üç) 
ayda  bir  dəfədən  az  olmayaraq,  ünvan  sahibinə  və  ya  göndəriciyə  çatdırılması  mümkün 
olmayan  poçt  göndərişlərinin  içərisindəki  əşyalar,  mallar  və  pul  vəsaitlərinin  sahibsiz  hesab 
edilməsinə  dair  ərizə  isə  ʺPoçt  rabitəsi  haqqındaʺ  Azərbaycan  Respublikasının  Qanunu  ilə 
müəyyən  edilmiş  6  (altı)  aylıq  saxlama  müddəti  başa  çatdıqdan  sonra  poçt  rabitəsi  operatoru 
tərəfindən məhkəməyə verilir. 
161 
323.2. Daşınmaz əşyalar üzərində dövlət mülkiyyəti hüququnun tanınması haqqında ərizə, 
dövlət  əmlakını  idarə  etməyə  vəkil  edilmiş  orqan  tərəfindən həmin  əşyanın  olduğu  yerin 
məhkəməsinə verilir. 
323.3. Dövlət əmlakını idarə etməyə vəkil edilmiş orqan daşınmaz əşya üzərində hüququn 
tanınması barədə ərizə ilə dövlət qeydiyyatını həyata keçirən orqan tərəfindən həmin əşyanın 
uçota  alındığı  gündən  bir  il  ötənə  qədər məhkəməyə  müraciət  edərsə, məhkəmə  daşınmaz 
əşyalar  üzərində  dövlət  mülkiyyəti  hüququnun  tanınması  haqqında  ərizəni  qəbul  etməkdən 
imtina edir. 
M a d d  ə  3 2 4 .  Ərizənin məzmunu 
324.1.  Daşınar  əşyanın  sahibsiz  hesab  edilməsi  haqqında  ərizədə  hansı  əşyanın  sahibsiz 
hesab  edilməli  olması  göstərilməli,  onun  əsas  fərqləndirici  əlamətləri  təsvir  edilməli,  habelə 

---