B i r i n c i m ə z a r ç ı . Başını nahaq yerə sındırma. Kötəklənməklə
qanmaz eşşək yeyin yeriməz. Bir də nə vaxt bu sualı sənə versələr,
deyərsən qəbirqazandır. Çünki qəbirqazanın tikdiyi evlər ta qiyamət
gününə qədər qalacaq. Yaxşı, cəld ol. İogen dayının meyxanasına get,
mənə bir qab çaxır gətir.
İkinci məzarçı gedir, birinci məzarçı qəbir qazır, həm də oxuyur.
Gəncliyimdə gülərdim,
Qəlb açardı gözəllər.
Ah, mən elə bilərdim,
Həyat kefdir əzəllər.
H a m l e t . Məgər bu adam nə iş gördüyünü hiss eləmir? Qəbir
qazmaq hara, mahnı oxumaq hara?
H o r a t s i o . Adət onu öz peşəsinə etinasız edib, prins.
H a m l e t . Bu, doğrudan da, belədir. Yalnız qabar tutmayan əllər
həssas olur.
B i r i n c i m ə z a r ç ı
(oxuyur).
Birdən gəldi qocalıq,
Məni qüssə, qəm aldı.
Getdi sevgi - krallıq,
Gənclik sanki xəyaldı.
Bir kelle çıxarıb atır.
H a m 1 e t. O kəllənin də dili varmış, nə vaxtsa o da oxuya bilir-
miş. Gör, haramzadə onu torpağa necə tullayır. Elə bil ki, tulladığı
dünyada ilk insan qatili Qabilin kəlləsidir. Bu uzunqulağın ələ keçir-
diyi o kəllə, bəlkə, bir zamanlar Allahın özünü belə aldatmaq istəyən
bir siyasətçinin başı imiş. Ola bilərmi?
H o r a t s i o . Ola bilər, milord.
H a m l e t . Bəlkə, saray əyanının başı imiş, “sabahınız xeyir, əla-
həzrət! Səhhəti-vücudunuz necədir, mərhəmətli hökmdar?” sözlərini
böyük məharətlə deyirmiş. Bəlkə də, filan ağanın başı imiş, filan
ağanın atını tərifləyirmiş ki, ona bağışlasın. Ola bilərmi?
H o r a t s i o . Bəli, milord.
H a m l e t . Lap elə beləymiş ki var. İndi isə xanım qurdun aşna-
sıdır. Dişləri tökülüb, çənəsi düşüb, məzarçı isə beli onun təpəsinə
285
downloaded from KitabYurdu.org
Uilyam Şekspir
DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
çırpır. Budur heyrətamiz dəyişiklik! Ah, insan bu sirdən agah olsaydı!
Bu boyda kəlləni yalnız top-top oynamaq üçün illər boyu əzab-
əziyyətlə böyütməyə dəyərmi? Mən bu haqda düşündükcə az qalır öz
kəlləm çatlasın.
B i r i n c i m ə z a r ç ı
(oxuyur).
Götür beli, külüngü,
Dünya fani, ömür az.
Bu zavallı aşiqə Məzar qaz
ha, məzar qaz.
Başqa bir kəlləni çıxarıb atır.
H a m l e t . Bu da bir başqası. Yəqin ki, o bir hüquqşünasın, bir
vəkilin kəlləsidir. Bəs onun məharəti, onun bicliyi, onun fəndləri, onun
fırıldaqları, onun kələkləri hanı, harada qalıb? İndi o nə üçün bu
kobud yaramazın çirkin külüngünün ağır zərbələrinə dözür, onu
məhkəməyə çəkmir? Hm! Bəlkə də, bu kəllənin sahibi öz vaxtında
torpaq alıb-satan böyük bir dəllal olub. Hər cür qəbzlər, hər cür pul
vəsiqələri, hər cür zəmanətlər, hər cür cərimələr, hər cür qazanclar
barədə sənədlər düzəldib. Budurmu cərimələrin cəriməsi, qazancların
qazancı? Buna görəmi onun yaxşı başı palçıqla yaxşı dolub? Onun
zamin durduqları torpaq sahibləri indi bu iki müqavilə sənədi boyda
olan yerimi ona zamin durublar? Onun hazırladığı bütün sənədləri bir
yerə toplasan bu yerə güclə yerləşə bilər. O torpaq sahiblərinin özləri
bundan çox yer almayıblar, hə?
H o r a t s i o . Bir qarış da artıq almayıblar, milord.
H a m l e t . Perqamentlər qoyun dərisindən hazırlanır, elə
deyilmi?
H o r a t s i o . Bəli, milord, dana gönündən də hazırlanır.
H a m l e t . Perqamentlərdə möhkəmlik, onların üzərindəki yazı-
larda etibar axtaranların özləri qoyun və danadırlar. Mən bu adamla
danışmaq istəyirəm. - Ey, ağa, bu qəbir kimindir?
B i r i n c i m ə z a r ç ı .
Mənimdir, cənab.
(Oxuyur.)
Bu zavallı aşiqə Məzar qaz
ha, məzar qaz.
H a m l e t . Bilirəm, sənindir. Doğrudan da, sən qəbirdəsən, amma
yalan danışırsan.
286
downloaded from KitabYurdu.org
B i r i n c i m ə z a r ç ı . Siz qəbirdə deyilsiniz, cənab. Ona görə də
qəbir sizin deyil. Amma mən qəbirdəyəm, qəbir də mənimdir.
Deməli, mən yalan danışmıram.
H a m l e t . Sən qəbirdəsən, bu o demək deyil ki, qəbir sənindir.
Qəbir ölülər üçündür, dirilər üçün yox. Deməli, sən yalan danışırsan.
B i r i n c i m ə z a r ç ı . Bu, canlı yalandır, cənab. Vaxt gələr
qəbirdə həqiqət olar.
H a m l e t. De görüm, bu qəbiri hansı kişiyə qazırsan?
B i r i n c i m ə z a r ç ı . Heç bir kişiyə, cənab.
H a m l e t . Onda hansı qadına qazırsan?
B i r i n c i m ə z a r ç ı . Heç bir qadına.
H a m l e t . Qoçaq, bu qəbirdə kimi basdıracaqlar?
B i r i n c i m ə z a r ç ı . Bir nəfəri, cənab. O vaxtıyla qadın idi, indi
isə, Allah onun ruhunu şad eləsin, nə ondandır, nə bundan.
H a m 1 e t. Bu haramzadə necə də inamla danışır! Onunla dəqiq
olmaq lazımdır, yoxsa bizi ikimənalı sözlər altında basdırar. Allaha
and olsun, Horatsio, son üç ildə fikir vermişəm, dünyamız yaman
cəsarətlənib. Qara camaat ayağının ucu ilə əyanların dabanını tap-
dalayır. - Sən nə vaxtdan burada qəbirqazansan?
B i r i n c i m ə z a r ç ı . Mərhum kralımız Hamletin Fortinbrasa
qalib gəldiyi gündən.
H a m l e t. O hadisə haçan olub?
B i r i n c i m ə z a r ç ı . Məgər siz bunu bilmirsiniz? Bunu axmaq
da bilir ki, həmin günü prins Hamlet anadan olub. İndi onun başına
hava gəlib. Onu İngiltərəyə göndəriblər.
H a m l e t . Bəli, çox pakizə, bəs onu İngiltərəyə nə üçün göndə-
riblər?
B i r i n c i m ə z a r ç ı . Nə üçün? Onun üçün ki, o dəlidir. Orada
qalıb ağıllansın. Əgər ağıllanmasa, orada bir elə də eybi yoxdur.
H a m l e t . Nəyə görə eybi yoxdur?
B i r i n c i m ə z a r ç ı . Ona görə ki, onun dəliliyi orada gözə
çarpmayacaq. İngiltərədə hamı dəlidir.
H a m l e t . Hamlet neçin dəli olub?
B i r i n c i m ə z a r ç ı . Deyirlər ki, bunun çox qəribə səbəbi var.
H a m l e t . Necə yəni çox qəribə?
B i r i n c i m ə z a r ç ı . Vallah, deyirlər ki, ağlını salıb itirib.
287
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |