Azərbaycan respublġkasi təHSĠl nazġRLĠYĠ azərbaycan döVLƏT ĠQTĠsad unġversġtetġ

Ġdarəetmə qərarlarının təsnifləĢdirilməsi və növləri

Ġdarəetmə qərarının növləri və onların təsnifləĢdirilməsi sis- temli xarakterə malikdir. Çoxlu sayda meyarlar əsasında idarəetmə qərarına yanaĢmalardan istifadə etmək olar. Ġlkin olaraq idarəetmə qərarı intuitiv, insayt və mülahizələrə əsaslanmıĢ qərarlar ola bilər.
Ġntuitiv qərarlar – xalis intuitiv qərar - yalnız onun düz- günlüyünün hiss edilməsinə əsaslanan qərardır. Qərarı qəbul edən Ģəxs, bu zaman hər bir alternativ üzrə lehinə və əleyhinə olmasını Ģüurlu ölçüb-biçməklə məĢğul olmur və hətta situasiyanın baĢa düĢülməsinə ehtiyac duymur. O, sadəcə olaraq qərar qəbul edir. Ġntuitiv qərarı altıncı hissiyyat və ya nur kimi də adlandırırıq. Ġda- rəetmə üzrə mütəxəssis olan Piter ġoderbert göstərir ki, problem haqqında informasiya sayının çoxalması, orta səviyyəli rəhbərə qərar qəbul etməkdə kömək göstərdiyi bir vaxtda, hakimiyyətin yuxarı smolonunun nümayəndələri hələ də intuitiv mülahizələrə əsaslanırlar.
Hətta, EPM-də rəhbərliyə, məlumatlara daha çox diqqət ye- tirməyə imkan verir, lakin vaxtın təqdim etdiyi idarəedici intuitiv
«nou-hau»nu ləğv etmir. Prof.Minsberq də, öz tədqiqatlarında yu- xarı səviyyəli rəhbərlərin intuisiyadan xeyli dərəcədə asılı olması- nı təsdiq etmiĢdir.
Yuxarı səviyyəli menecerlərin fəaliyyətinin bir tədqiqatına əsasən, sorğuda iĢtirak edən rəhbərlərin 80%-i bildirmiĢlər ki, öz- lərində hansısa bir konkret ciddi problemin varlığını, məhz «qey- ri-formal informasiya mübadiləsi və intuisiya» sayəsində aĢkar et- miĢlər. Polivaksinanı kəĢf etmiĢ doktor Yoans Sok qeyd edir ki,
«Ġntuisiya - biologiyasını bu vaxta qədər baĢa düĢmədiyimiz nə isə bir Ģeydir. Lakin həmiĢə səhərlər xoĢ ehtirasla oyanarkən fi-
kirləĢirəm: görəsən o, bu gün mənim üçün nə hazırlamıĢdır, sanki elə bil dənizin sovqatını gözləyirəm. Mən onunla əl-ələ verib iĢləyirəm və ona arxalanıram. O, mənim yoldaĢımdır.
MaterialĢünaslıqla məĢğul olan, «Reyçem» firmasının yaradıcısı və prezidenti Pol Kuk israr edir ki, bütün qərarlar de- mək olar ki, antiitivdir, qəbul etdiyinə peĢman olduğu böyük qərarlar isə intuisiyaya əsaslanmamıĢdır.
Mürəkkəb təĢkilati situasiyada minlərlə seçmə variantı müm- kündür. Lazımi qədər pulu olan müəssisə, istənilən məhsulu buraxa bilər, lakin, onun bəzilərini mənfəətlə buraxa və sata da bilər. Hətta bəzi hallarda, rəhbər əvvəlcədən mümkün seçmə variantlarını bilmir. Belə ki, müstəsna olaraq intuisiyaya əsaslanan menecer keçilməz təsadüflə qarĢılaĢır. Statistika baxımından, hər-hansı bir məntiqi əlavə olmadan, qərarın düzgünlüyünə Ģans yüksək olmur, onun düzgün olması, hiss əsasında qəbul edilən seçimdir. Ġntu- isiya - məntiqi təfəkkürdən istifadə etmədən problemin düzgün həllini tapmaq qabiliyyətidir. Belə qərarları qəbul edən Ģəxslər hər bir alternativin seçilməsinə (hətta situasiyaların) vaxt sərf etmir. Sadəcə qərar qəbul edir.