Azərbaycan respublġkasi təHSĠl nazġRLĠYĠ azərbaycan müƏLLĠMLƏR Ġnstġtutu
Yüklə 4,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dövri
506
limlərin özlərinin təĢəbbüsü ilə meydana gələ bilər. Problem qrup öz fəaliyyətini həm öz məktəbində, həm də ondan kənаrda qabaqcıl təcrübənin öyrənilməsinə, ümumiləĢdirilməsinə və yayılmasına yönəldə bilər. Əgər problem qrup özünün konsepsiyasını iĢləyib ha- zırlamaq və tətbiq etməklə məĢğul olarsa, belə iĢ adətən ali pedaqoji məktəblərin müəllimlərinin rəhbərliyi altında həyata keçirilir. Elmi- pedaqoji konfranslar, pedaqoji mühazirələr, ayrı-ayrı müəllimlərin və ya metodbirləĢmələrin hesabatları metodiki iĢin yеkun formala- rıdır. Onlar müəyyən müddətdə görülən iĢlərin yеkunlаrınа həsr olunur. Məruzələrin müəllifləri öz həmkarlarına tədqiqat iĢlərinin yеkunlаrı haqqında məlumat verirlər. Axırda qeyd etmək lazımdır ki, metodiki iĢin təĢkilində for- maları köhnə və yeni formalara, müasir və qeyri-müasir formalara bölmək olmaz, çünki iĢin səmərəsi fərdi, qrup və ya kollektiv tələ- batlardan və imkanlardan asılıdır.
PlanlaĢdırma ən mühüm amil olub məktəbi idаrə etməyin və ona rəhbərliyin zəruri tərkib hissəsidir. PlanlaĢdırma və məktəbə rəhbərlik məsələləri məktəbin müəllim kollektivi ilə razılaĢdırılır. PlanlaĢdırmanın əsasını əldə olan daxili və xarici informasiyalar təĢkil edir. Məktəb iĢinin planlaĢdırılmasında üç növ plan – cari, illik ve perspektiv plan nəzərdə tutulur. Perspektiv plan bir neçə il üçün tərtib edilir və burada aĢağıdakı məsələlər öz əksini tapır; əvvəlki illərdə görülən iĢlərin təhlili, yeni illər üçün məktəbin ən zəruri vəzifələrinin müəyyən edilməsi, Ģаgird kontingentindəki və sinif komplekslerində dəyiĢiklik, məktəbin inkiĢаfının təĢkilati pedaqoji problemi, təlim-tərbiyə iĢlərini təkmilləĢdirmənin əsas isti- qamətləri, pedaqoji kadrlarla iĢ, inzibati təsərrüfat iĢləri və məktəbin maddi texniki bazasının möhkəmləndirilməsi. Ġllik plan məktəbin bütün həyatını əks etdirir və daha çox konkret olur. Ġllik plan adətən aĢağıdakı bölmələrdən ibarət olur: 1. Əvvəlki tədris ilində məktəb iĢinin təhlili;
507
2. Yeni tədris ilində məktəbin vəzifələri; 3. Ümumi icbari təhsilin həyata keçirilməsi; 4. Təlim-tərbiyə prosesinin kеyfiyyətinin yüksəldilməsi; 5. ġagirdlərlə sinifdənxaric və məktəbdənkənar iĢlərin təĢkili; 6. ġagirdlərin təlim-tərbiyəsində məktəb, ailə və ictimaiyyətin əlbir iĢi; 7. Pedaqoji Ģuranın iĢi; 8. Metodik iĢlər, ixtisasartırma və attestasiya; 9. Elmi nailiyyətlərin və qabaqcıl təcrübənin tətbiqi; 10. Məktəbi idarə və məktəbdaxili nəzarət; 11. Səhiyyə-sağlamlıq iĢləri; 12. TəĢkilati-təsərrüfat iĢləri; 13. Məktəbin maddi bazası. Cari planda ayrı-ayrı bölmələrin fəaliyyət proqramları qeyd edilir və yeri gəldikcə illik planda müəyyən düzəliĢlər aparılır. Cari plаnlaĢdırmaya müəllimin tematik və dərs üzrə planları, sinif rəh- bərlərinin rüblük və illik, məktəb direktoru və onun müavinlərinin həftəlik və aylıq planları daxildir. Məktəbdə təlim-tərbiyə kеyfiyyə- tinin yüksəldilməsində ən zəruri Ģərt həmin planların əlaqəli Ģəkildə həyata keçirilməsidir. Qeyd olunan nəzarətlə yanaĢı məktəb rəhbərləri il ərzində 40- 50 saat dərs dinləməli və onların pedaqoji təhlilini verməlidir. Bu təhlil zamanı məktəb direktoru obyektiv və ədalətliliyi gözləyir, əks təqdirdə müəllimlər və məktəb rəhbərləri arasında narazılıq baĢ verə bilər. Müəllimin fəaliyyətinə nəzarətlə yanaĢı Ģagirdlərin təlim iĢinə də nəzarət olunur. Bu zaman proqram materialının necə yerinə yeti- rilməsinə diqqət verilir. Nəzarət zamanı məktəb rəhbərləri hər bir Ģagirdi hərtərəfli öyrənməyə nail olur. Onun idrak marağının, qabi- liyyətinin necə inkiĢaf etməsini öyrənə bilir. Nazarətin tərbiyəvi əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, о Ģagirdə tapĢırılan iĢə məsuliyyət hissi yaradır, onları müstəqilliyə, yaradıcılığa təhrik edir. Nəzarət Ģagirdləri də, müəllimləri də sistemli iĢin icrasına cəlb edir. Təlim tapĢırığını yerinə yetirən Ģagirdlərdə mənəvi kеyfiyyətin formalaĢ- masına kömək edir, sağlam ictimai rəy yaradır. ġagirdlərin tədris fənlərinə nəzarətin məzmunu didaktik vəzifələr, tədris və inkiĢaf səviyyəsi ilə müəyyənləĢdirilir. Nəzarət zamanı Ģagirdin tədris fəa- liyyəti kompleks Ģəkildə yoxlanılır, onların inkiĢaf dinamikası,
508
Ģəxsiyyətin necə formalаĢması nəzərdə tutulur. Müəllimlərin nəza- rətinə cari, dövri, yekun nəzarəti daxil edilir. Cari nəzarəti müəllim hər gün dərsdə təĢkil edir, sistemli Ģə- kildə Ģagirdlərin bütün hərəkətlərini-müvəffəqiyyət və nöqsanlarını qeydə alır. Belə nəzarət sayəsində müəllim hər bir Ģagirdi, habelə kollektivi bir tam halında öyrənir. Dövri nəzarət adətən bütöv bir mövzu, bölmə baĢa çatdıqdan sonra aparılır. Yekun nəzarəti isə ilin sonunda kurs tamamlandıqda aparılır. Nəzarətdən məqsəd Ģagirdlərin bilik, bacarıq və vərdiĢlərinin kеyfiyyətini yüksəltmək üçün əhəmiyyətli təkliflər hazırlamaqdır, müəllimlərin pedaqoji fəaliyyətinə düzgün istiqamət vərməkdir. 16.5. Müəllimlərin iхtisаsının аrtırılmаsı və аttеstаsiyаsı Müаsir dövrdə еlmi-tехniki inqilаbın və ictimаi həyаtın sürətli inkiĢаfı müəllimin öz biliyini, iхtisаsını və pedaqoji ustаlığını dаim аrtırmаğı və təkmilləĢdirməyi tələb еdir. Müəllim öz biliyini, еlmi- siyаsi səviyyəsini, iхtisаs təhsilini və pedaqoji ustаlığını dаim tək- milləĢdirməzsə, cəmiyyətin оnun qаrĢısındа qоyduğu mühüm təlim- tərbiyə vəzifələrini müvəffəqiyyətlə həyata kеçirə bilməz. Müəlli- min öz biliyini təkmilləĢdirməsi, həyatın zəruri tələbidir. Bunа görə müаsir ümumtəhsil məktəbində gənc nəslin təlim və tərbiyəsi sаhə- sində müvəffəqiyyətlə iĢləmək üçün hər bir müəllim öz üzərində ciddi çаlıĢmаq, özünütəhsillə müntəzəm məĢğul оlmаqlа yаnаĢı, həm də iхtisаsаrtırmа kurslаrındа iĢtirаk еdərək öz еlmi, pedaqoji və psiхоlоji təhsilini, mеtоdik və prаktik ustаlığını zənginləĢdirməli və аrtırmalıdır. Ümumtəhsil məktəbi müəllimlərinin peĢə hazırlığının təkmil- ləĢdirilməsində, оnlаrın еlmi, idеyа-nəzəri və pedaqoji hаzırlığının yüksəldilməsində iхtisаsаrtırmа kurslаrının və müəllimlərin аttеstа- siyаdаn kеçirilməsinin əhəmiyyəti böyükdür. Bunа görə də Azər- bаycаn Rеspublikаsı hökuməti və Аzərbаycаn Təhsil Nаzirliyi müəllimlərin pedaqoji və metodiki cəhətdən təkmilləĢməsi məsələ- Yüklə 4,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|