Azərbaycan respublġkasi
Yüklə 239 Kb. Pdf görüntüsü
|
16
Taxtaları bir-birinə Bax beləcə vuraram. Evləri mən bax beləcə, Bax beləcə quraram. ( Bu da bizim balaca maşinistimizin nəğməsidir ) MaĢinist: Çoxdur mənim hörmətim, Tapın nədir sənətim. Qatarımı axĢam, səhər, Bax, beləcə sürərəm; Yol üstündə duran olsa, Ucadan fit verərəm. ( Mahnı bitdikdən sonra uşaqlar səhnədən gedirlər ) I aparıcı: Azərbaycan uşaq ədəbiyyatında yaratdığı nümunələrlə yanaşı şairin 13 ölkənin xalq poeziyasından etdiyi tərcümələri də diqqətə layiqdir. Dili dilimizdən, sərhədləri sərhədlərimizdən, adət ənənələri adət-ənənələrimizdən çox-çox uzaq olan xalqların tərcümələri şairin qələmində sanki bizim dilə çox yatımlı, sadə, səliqəlidir. II aparıcı: Budur gəldi qaranquş Dənizlərdən uçan quş. Özünü tez yetirdi, Bizə nəğmə gətirdi. “Əziz mart, salam sənə!” Soyuq fevral keçsənə. Yağsa da, lap qar, yağış Yaz gəldi yaza alqış!”
sözlərlə elə dolğun ifadə etmişdir ki, sanki tərcümədən oxumuruq. Hətta rus ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi Korney Çukovski uğurlu tərcümələrinə görə Teymur Elçinə öz məktubunda təşəkkürünü də bildirmişdir. O “Göndərdiyiniz kitablar mənə böyük sevinc gətirmişdir. Xəstəlik imkan verməmişdir ki sizə vaxtında təşəkkürümü
17
bildirim. Əlinizi bərk-bərk sıxıram.” deyə öz məktubunda şairə minnətdarlığını bildirmişdir. II aparıcı: Teymur Elçin ilk baxışda sadə görünən uşaq ədəbiyyatına müraciət edərkən, dövrün, zamanın tələbini unutmur. Qaldırdığı məsələlərə müasir mənəvi problemlər səviyyəsindən baxır. Qarğanın məktəbi şeirini gəlin yada salaq. Bir gün yığıb quşları Az-çox oxumuşları Dil öyrədirdi Qarğa.... Qarğa Sərçəni, Bülbülü özü kimi danışmağa öyrətmək istəsə də bircə Tutuquşu onun səsinə səs verir. Şeir bütövlükdə insanları Tutuquşu olmamağa öz səsində ötməyə səsləyir, Qarğanın dəst- xəttini pisləyir.
Məktəbdə Qarğa qaldı, Bir də tutuquşları; Onların bir-birindən Çox gəlirdi xoşları. II aparıcı: Hər anaya – Öz balası, Hər balaya Öz laylası. I aparıcı: Şairin “Analar və Laylar” əsəri də formasına görə deyil, həm də məna və məzmun etibarı ilə çox dəyərli və təsirlidir. Ana laylası hər bir ananın öz övladına istəyi məhəbbəti, qayğısı deməkdir. Şeirdə də hər bir canlının balasına laylası dinlənilir.Gəlin görək əsərdə layla deyən kimlərdir. Turac, Qurbağa, Delfin, Kirpi, Canavar. ( Bu heyvanların geyimində səhnəyə uşaqlar gəlir. İlk əvvəl Turac laylasını söyləyəcək ). Turac: ( Öz - ozünə danışır) Dalımca bir ovçu gəlir, məni görsə vuracaq ( qaçır) II aparıcı: Yuvasına çatdı turac Cücələri yığdı ana başına, başlayır laylasına 18
Turac: Tapar tülkülər sizi... Əgər sizi güdsələr, Bircə-bircə tutsalar, Tükünüzü didsələr, Onda mən neylərəm bəs? Bizim bu meşəlikdə Gəlməz köməyə heç kəs. Tez yatın, salmayın səs. aparıcı: Qurbağanın isə öz çömçəquyruğuna laylası isə belədir: Qurbağa: Sən tez böyü mənə çat Yuxun gəlir, tez ol yat, Yat, mənim ağa balam, Körpəm, qurbağa balam, Ye, ağzın yekə olsun, Boyun bir tikə olsun, Səsin tutsun gölümü, Yaxın qoyma ölümü. aparıcı: Yuvasına qayıdan canavar isə tələsirdi.Onu balaları gözləyirdi. Axı onlar ac idilər. Ana canavar gətirdiyi quzunu onlara yedirdib başladı öz laylasına ( Canavar geymli oxucu asta-asta öz laylasını söyləyir ) Canavar: Yat mənim kiçik balam Tez böyü küçük balam Qulaqların, gözlərin, Dişlərin iti olsun; Kimi görsən parçala aparıcı: Delfinlər isə balalarını belə görmək istəyirmiş ( Delfin geyimli oxucu laylasını söyləyir) Delfin: A mənim ilkin balam, Balaca delfin balam. Göy sular yerin olsun, Yat, yuxun şirin olsun. 19
Qaçma ora bura sən, Tez düşərsən tora sən. Ağıllı ol can balam, Göyçək, mehriban balam. aparıcı: Lap kirpi yaddan çıxmışdı. Axı onlarında öz balaları üçün laylaları var ( Kirpi geyimli oxucu asta-asta laylasını söyləyir ) Kirpi: Yat, körpəciyim. İynələrin çox, Hərəsi bir ox; Kim sənə dəysə, Gözünə batsın. Balam tez yatsın. Yat, kirpiciyim, Yat körpəciyim. aparıcı: Bax beləcə: Gecələr oyaq qalıb Layla deyər analar. I aparıcı: Yatmaq üçün öz anasından layla gözləyən körpə də anasına: oxucu: ( körpə ) - Bəs mənim laylam, ana?! Ana: - Öz laylan var sənin də. A qadan alım, Yadımdan çıxıb. Bir azca dayan, Yadıma salım. aparıcı: İşıq gəldi elə bil Ananın gözlərinə... Oxudu: Ana: Ceyran körpə ahuya Laylasını oxuya Canavarın balası Çoxdan gedib yuxuya Yat, qoçaq balam, Yat, oyaq balam, 20
Sayıram gecələri, Təkləri, bircələri. Sən də yat, çoxdan yatıb Turacın cücələri. Yat, göyçək balam, Mənim tək balam. Qurdlar, quşlar yatıblar, Yuxuya bal qatıblar. Qurbağanın gölünə Elə bil daş atıblar. Sən də yat, balam, Şokalad balam. ( Səhnədən oxucular gedir) aparıcı: Dədəm Qorqud! Aşıq babam, ozan babam, Mənim ölməz dastanımı Yazan babam! deyən sevimli şairimiz Teymur Elçin üzünü uşaqlara tutub böyüklər üçün, böyüklərə tutub balacalar üçün fikir yürüdən, nəsihətlər deyən şairlərimizdəndi. Onun şeirlərinin uşaqlar üçün tərbiyəvi rolu çox böyükdür. I aparıcı: Ədəbiyyatımızda gördüyü işlərlə yanaşı şairin tərcümə sahəsində də xidmətləri böyükdür. Bir sıra xalqların ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən olan Y.Raynisin, S.Marşakın, K. Çukovskinin, A. Barto, Voronkovun və b. yazıçıların uşaq əsərlərini balaca oxucularımıza çatdırmışdır.
Onun yaradıcılığı adətən xalq ədəbiyyatı ilə qarşılıqlı olaraq öyrənilir. Uşaqların şairin şeirlərini sevə-sevə oxuyub əzbərləmələri də təsadüfi deyil. Xalq dilinin incəliklərindən məharətlə istifadə edən şairin şeirləri oxucuların yaddaşında asanlıqla qalır. Bunu şairin incə yumorlu əsərlərindən hiss etmək olar.
21
Qəribədir bu şəhərdə iş qanunu, Əzbər bilir hamı onu: “Ver, yeyim, ört yatım, gözlə, canım çıxmasın!” Yer üzünün tənbəlləri, Tanıyırlar bu şəhəri. Kim istəsə ora getmək, Tısbağaya minsin gərək
aydındır.
görünməyən bir mətləb var. I aparıcı: Teymur Elçin bu gün aramızda olmasada, onun dərsliklərdə, kitablarda qalan şeirləri, mahnıları öz mənalı ömrünü davam etdirməkdədir.
ömrü ilə ölçülür. Hələ neçə-neçə nəsillər Teymur Elçinin şeirlərini oxuya-oxuya boy atacaq,vətənimizin adına layiqli qızlar, oğullar olacaqlar. ( Sonda şairin həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş “Ziyalı ömrü” filmi nümayiş edilir.) Son
22
Ġstifadə edilmiĢ ədəbiyyat: Elçin T. Mənim kiçik ulduzlarım. - B.: Gənclik, 1985. – 352 s. Elçin T. Oğul Buğac . - B.: Gənclik, 1988. – 40 s. Elçin T. Torağayın nəğməsi . – B.: Yazıçı, 1979. – 202 s. Əliyev T. Bip-Bip. – B.: Azərbaycan Uşaq və Gənclər ədəbiyyatı nəşriyyatı, 1959. – 32 s.
Elçin T. Din – Dan. – B.: Azərnəşr, 1964.- 15 s.
Bahar, adlar, uşaqlar. – B.: Azərnəşr,1968. – 111 s. Balaca Aytən. - B.: Gənclik, 1983. – 13 s. Bip-Bip. – Uşaqgəncnəşr, 1959 . – 31 s. Laylalar. – B.: Gənclik, 1970. – 14 s. Toğrul babanın nağıl ağacı. – B.: Gənclik, 1981. – 60 s.
Abdulla A. Sadə, müdrik poeziya // Ədəbiyyat və incəsənət. – 1984. - 6 aprel Vəfalı A. Uşaq paklğı, böyük müdrikliyi // Ədəbiyyat . – 2000. – 31 mart Yusifoğlu R. Ustad qələmində uşaq dünyası // Ədəbiyyat. – 2004. – 26 mart Zahid X. Söz adamı // Ədəbiyyat. – 2002. – 15 mart
Yüklə 239 Kb. Dostları ilə paylaş:
|