Azərbaycan tarġXĠ ÜZRƏ qaynaqlar

XXVIII fəsil. CavaĢirin cənub hök darının hüzur una Ġkinci
1
 də fə 
getməsi 
 
Cənub hökmdar ikinci dəfə gündoğan knyazı Ģ ərafətli CavanĢiri ö z
hüzuruna çağırmıĢdı..., çünki Konstantinopol Ģ əhərinin əyanları da onun 
1
Alban tarixçisinin yazdığına görə Xəlifə I Müaviyə (661-680) ilə birinci görüĢü ― Ġsmyıl 
dövlətinin paytaxtının Assuriyaya‖ (DəməĢqə. -Red) köçürülməsinin 6-cı ilində, yəni 667-ci ilində 
olmuĢdur. Bu zaman Aqvan üzərində ―himayəçilik‖ edən Bizans dövlətinin qoĢunları Xilafət orduları 
qarĢısında basılmıĢ, imperator ―öz qoĢunlarının qalıqları‖ ilə quru və su mövqelərindən günbatarda 
yerləĢən uzaq adalara çəkilib getməyə tələsirdi.

---

54 
hüzuruna gələrək Aqari oğullarının (ərəblərin. –Red) hakimiyyətini ö z üzərinə 
götürüb bac vərməyə razı o lmuĢdular.
... ġərafət li hakim (Cavanir.-Red) birinci dəfə olduğu kimi ora
(Də məĢqə. -Red) gəldi. Xəlifə onun üçün öz doğma qardaĢının sarayını 
hazırlamğ ı əmr etdi. O axĢam yeməyinə onunla b irlikdə oturdu. Sonra o
Konstantinopldan gəlmiĢ əsilzadə ərlər ilə sülh danıĢığı aparmağ ı CavanĢirə ə mr 
etdi. Xəlifə onun dərin biliy inə heyran etdi. Yunan hökmdarın ı e lç ilə ri də ondan
çox razı idilər. Çünki o, hər vəchlə xəlifənin fikrin i onların xeyrinə yönəltməyə 
çalıĢırdı. 
Bunlardan sonra onun Ģöhrəti daha da artdığı üçün Cənub hökmdarı 
gündoğar knyazına, baĢına tac qoymuĢ bir hökmdar kimi ehtiram göst ərməy i əmr 
etmiĢdi. M isal üçün, o, CavanĢirə Hindistandan gətirilmiĢ və yaxĢı öyrədilmiĢ bir 
fil bağıĢladı. Bu fil xəlifə sarayının təmtəraq lı bəzəyi və möcüzəsi sayılırdı. Tarix 
baĢlanandan bu günə qədər heç kəs eĢitməmiĢdi ki, aĢağı rütbəli kimsəyə belə 
hörmət göstərilsin...Bununla yanaĢı baĢqa bəxĢiĢlər [vərilmiĢdi], mirvarilərlə 
bəzədilmiĢ qızıl q ınlı polad qılınc, qızılı sapla tikilmiĢ geyim [v ə] parçala r..., 
xəlifən in özünün mindiy i 52 iti yeriĢli at... Xəlifə Süsestan (Sisakan- Sünik 
knyazlığ ı. – Red.) knyazlığın ı da ona bağıĢladı. 
Xəlidə hə m də Atrpatakan çayının
1
o tayındakı torpaqların da idarəsini 
zorla ona tapĢırmaq istəyirdi. Ancaq CavanĢir qonĢu ölkələr üzərində mütləq
hakimiyyət almağa ra zı olmad ı. O, a rtıq Ģöhrətdən boyun qaçırdı, ö z mü layim və
sülhsevər xüsusiyyətinə uyğun olaraq (yaln ız) öz xalq ının qayğısını çəkməyi 
üstün tutdu. 
Bunlardan sonra öz ölkəsinin ü zərinə qoyulmuĢ ağır vərg inin
yüngülləĢdirilməsin i xah iĢ etməyə baĢladı. Cənub hökmdarı buna üzərkdən 
razılıq verd i. O, bu vərginin ikiqat azaldılmasın ı əmr edərək, üçdən birinin
ödənilməsini istədi... 
2
(e.ə.159-160).