Azərbaycan xalq cümhuriYYƏTİNİn keçİRİLMƏSİ ÜZRƏ DÖVLƏt komiSSİyasi
Yüklə 5,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
63
Kravçenko - (Rusca.) Sədr - Söz Əhməd Cövdətindir. Əhməd Cövdət - slavyan-rus cəmiyyətinin burada iki nümayəndəsi söz söylədi. Onlar öylə bir söz söylədilər ki, onlar barəsində deyilən sözlərin yersiz olduğunu isbat etsin. Lizqar keçmişdə slavyan-rus cəmiyyətinin üzvü olub. Biz onun imzasilə olan kağızla slavyan-rus cəmiyyəti nümayəndələrini buraya qəbul etmişik. Bu gün haman Lizqar cəmiyyət barəsində kağız yazıb, əvvəlki verdiyi nümayəndələrin geri çağrılıb tazə nümayəndələr qəbul edilməsini təklif edir. İndi ikinci bir cəmiyyət əmələ gəlmiş, deyirlər ki, onlar samozvanesdilər. Amma burasını bilmək çətindir ki, samozvanes sizsiniz, ya onlardır. Mən hakimil-hökm deyiləm ki, bunları ayıram. Lizqar cəmiyyətinin nə qədər doğru olmasını bilməkdən ötəri bir qurultay lazımdır ki, onların hansı birinin samozvanes olmasını isbat etsin. Vinoqradov dedi ki, prixodlar onlara etimad edir. Amma prixodlar keçmişdə Parlamana bir kağız göndərib dedilər ki, o nümayəndələrə bizim etimadımız yoxdur və etimadımızı "İttihad" fraksiyasına veririk. Demək ki, onların burada prixodlar tərəfində etimadları yoxdur. Ona görə bizim haqqımız yoxdur ki, onların birinə yer verək, birinə verməyək. Bunların işi suddan keçənə qədər və ya yeni qurultay olana qədər heç birinə yer verilməsi tərəfdarı olmayız. Sədr - söz Qara bəy Qarabəyovundur. Qara bəy ("İttihad") — Mən bu məsələyə bir az əsas etibarilə baxmaq istərdim. İş ordadır ki, bir vaxt bir cəmiyyət tərəfindən o cəmiyyəti cəmaətin nümayəndəsi edib və Məslisi-Məbusana üzvlər qəbul edilmişdir. Hər halda bir obşestva bir cəmaətin nümayəndəsi ola bilməz. Bir cəmiyyətin 80, ya 150 üzvü ola bilər. Bu cəmiyyət siyasi bir cəmiyyət deyil. Onun fikri nədir. Əgər bir cəmiyyət əhali ilə əlaqə etdiyi olursa, əhali nümayəndəsi ola bilirsə o cəmiyyət intixab etdiyi üzv, Paralamanda iştirak edər. Fəqət, o vaxt ki, Parlamana üzv lazımdı. Ruslar çağırılmışdı və onlardan heç kəs gəlmək istəmirdi. O vaxt bunları qəbul etmişdik. Dedilər ki, Bakıda olan dörd-beş prixoun etimadnamələri var. Əhali ilə əlaqəyə girmişlər. O vaxt Məslisi-Məbusanın həqqi vardı ki, onları qəbul etsin. İndi iş dəyişmiş. Əvvəla üzvlərin bir neçəsi Parlamandan getmiş, yerləri boşdur. İndi gərək o cəmiyyət o vəziyyəti hayizmidir ki, tazədən nümayəndə göndərə? Bunu anlamaq lazımdır, onların buna haqqı varmı? Mən bu işə vaqif deyiləm. Eşitdiyimə görə slavyan-rus cəmiyyəti bizim firqəyə müraciət etmişdi. O vaxt bu cəmiyyət 4 prixoda istinad edirdi. İndi isə əhalinin bir takımı bunlardan ayrılıbdır. İndi on dördə qədər prixod vardır. Onlar özlərinin on bir cəmiyyətə istinad etdiklərini bildirmişlər. Görək bunların hangisi daha qüvvəli, cəmaət ilə daha çox əlaqədardır. Bu cəmiyyətlərdən təhqiqatsız yerinə beş adam yeri vermək ədalətdən xaricdir. Bu həqq və ixtiyar bizim qanuni-əsasilə milli komitələrə verildiyindən erməni və rus milli komitələrinə verildi. Bizim də intixabımız bu üsul ilə milli komitələr 64
tərəfindən icra edilmişdi. Amma burada bir cür edildi. O da öylə bir surətlə əhali ilə əlaqədar oldular. Amma indi bu prixodlar ki, var, dini bir cəmiyyət, keşişlər cəmiyyəti ikən, əhali ilə əlaqəsi varmı? Yoxmu? Bunlara baxmadan Parlamana beş nəfər ərizə versin, onlara da vermək nə insaf ilə, nə ədalət ilə qabili-qəbul deyil, 100-150 adamdan təşkil etmiş bir cəmiyyəti nümayəndəyə yer verilsin. Amma 3 min kişisi olan bir cəmiyyətin nümayəndəsi olmasın, gərək Parlaman təhqiqat yapsın ki, bunlar nərəyə kimə istinad edirlər. Yoxsa bunların ayağı altında möhkəm bir zəmin görmürəm. Bunun üçün heç bir həqləri də yoxdur. Məmməd Əmin Rəsulzadə - Mandat komisyasının verdiyi izahatdan sonra fraksiyanı tamamilə mandat komissiyasına rəy verir. Sədr - Mən, mandat komissiyasının təklifini səsə qoyuram. Kim slavyan- rus cəmiyyətindən Zaxaryev ilə İqnatyevin Parlaman üzvü olmağını istəyirsə, təvəqqe edirəm əlini qaldırsın. Əksəriyyəti-ara ilə Hər ikisi Parlaman üzvlüyünə qəbul olunur. İndi İsgəndər Axundovun mandatını səsə qoyuram. İsgəndər Axundovun Parlaman üzvü olmasına kim tərəfdardırsa, təvəqqe edirəm ki, əlin qaldırsınlar. (Əllər qalxır). Əksəriyyəti-ara ilə İsgəndər bəy Axundovun Məslisi- Məbusan üzvü olmağı qəbul olunur. Keçirik növbədəki məsələlərə. Növbədə Azərbaycan ordusu məmurlarının maaşlarını artırmaq barəsində qanun layihəsidir. Məruzəçi Qarabəyli. Qara bəy Qarabəyli - Hərbiyyə nəzarəti tərəfindən əsgərlik vəzifəsini ifa edən məmurların maaşları barəsində əvvəlcə ayrı bir qanun layihəsi Parlamana daxil olub təsdiq olunmuşdu. Fəqət, o maaşların heç bir növ ilə əsgərlərin və zabitlərin məişətlərini təmin edəmiyəcək Hər kəsin məlumudur. Bu gün o vaxtdan bəri qiymətlərin nə qədər artdığını, bununla bərabər pulumuzun qiymətinin nə qədər əksildiyini nəzərə alarsaq o zaman zabitlərə və əsgəri məmurlara verdiyimiz maaşların nə qədər kifayətsiz olduğunu görərik. Zabitlərin maaşı min rüblədir. Min rüblə zabitləri bilxüsus onun üçün təmin etmir ki, əvvəla onların bir çoxusu məcburdurlar ki, ailəsini də bərabər alıb yaşasın. İkinci böylə bir məbləğ nə özunü və nə də böyük məsrəflərini ödəyəcək bir halda deyildir. Zabitlər gərək ləyaqətli bir surətdə giyinmiş olsunlar. Zabitlərin əlbəsələrində onlar artırdıqlarını əsgərlərin təlimgahında keçirdiklərindən yağmur və günəş bilmədiklərindən əlbəsələri dəvam edəmir. Lazım gəlir ikən başlarını tez-tez təzələsinlər. Bilirsiniz bir dəst paltar almaq üçün on min rüblə lazımdır. Çünkü zabit cırıq paltar ilə yaşayanmaz. Zabit, əsgərlər üçün Hər xüsusda müəllim və nümunə olmalıdır. Onun üçün Hər bir şey yerində düz olmalıdır. Əsgəri işlər qanundan kənar ola bilməz. Bu halları düşünüb Hərbiyyə nəzarəti yenidən təklifdə bulunur ki, maaşlar artırılsın. Baxüsus kiçik məmurları nəzərə alır. Onların maaşı min rüblədən fəzlə deyildir. Onların maaşını yüz faiz artırır. Böyük məmurlara da nisbətdə bu faiz əlavə edilir. Uzaq başı iyirmi-iyirmi beş faiz bu tərtiblə qanun layihəsi daxil edilib. Yüklə 5,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|