№2. 2017
АZƏRBAYCANDA İNŞAAT və MEMARLIQ
11
alınır. Lakin kəsik tam sıxıldıqda neytral oxun vəziyyəti ?????? = ℎ - dan ?????? = ∞ arasında dəyişir və
armaturdakı gərginlik isə ??????
??????
= 0 - dan ??????
??????
= ??????
??????
- ə qədər dəyişir ki, bu da uyğunsuzluqlardan biridir.
Ona görə də mərkəzdənxaric sıxılan elementlər üçün hesablama üsulu yenidən
işlənməlidir.
Kəsiyin tamamilə sıxılması halı deformasiya diaqramının “C” nöqtəsindən keçib və onun
ətrafında fırlanaraq aldığı hallar həddi-hallar kimi qəbul olunur. Betonda gərginlik epürü
düzbucaq-parabola şəklində qəbul olunaraq məsələ həll olunmuşdur.
Şəkil 9. Kəsiyi tamamilə sıxılan elementlərin hesablama sxemi
Şəkildə aşağıdakı işarələmələr qəbul olunmuşdur:
??????
1
=
3
7
ℎ??????̅
??????
; ??????
1
=
1
2
∙
3ℎ
7
=
3ℎ
14
;
??????
2
=
4
7
ℎ??????̅
??????
[1 −
16
49
ℎ
2
3 (?????? −
3
7
ℎ)
2
] = ??????̅
??????
ℎ [
4
7
−
3,0476
(
7??????
ℎ
− 3)
2
] ;
??????
2
=
3
4
∙
4
7
ℎ [1 −
4ℎ??????̅
??????
21??????
2
] =
3
7
ℎ −
4ℎ
2
??????̅
??????
49??????
2
;
Burada ?????? = 1 −
3,0476
(
7??????
ℎ
− 3)
2
;
Kəsik tam sıxıldıqda
ℎ ≤ ?????? ≤ ∞ arasında dəyişir, onda 0,8095 ≤ ?????? ≤ 1 alınır:
??????
2
= ℎ??????̅
??????
(?????? −
3
7
) ; ??????
??????
= ??????
1
+??????
2
;
??????
1
= ?????? ∙ ??????
1
=
3
7
??????ℎ??????̅
??????
; ??????
2
= ?????? ∙ ??????
2
= (?????? −
3
7
) ??????ℎ??????̅
??????
;
??????
??????
= ??????
1
+??????
2
=
3
7
??????ℎ??????̅
??????
+ (?????? −
3
7
) ??????ℎ??????̅
??????
= ????????????ℎ??????̅
??????
;
??????
??????
∙ ??????ℎ = ??????
1
??????
1
+??????
2
(??????
2
+
3
7
ℎ) ;
????????????ℎ
2
????????????̅
??????
=
3
7
??????ℎ??????̅
??????
∙
3ℎ
14
+ (?????? −
3
7
) ??????ℎ??????̅
??????
[
3
7
ℎ −
4ℎ
2
??????̅
??????
49 (?????? −
3
7
) ℎ??????̅
??????
+
3
7
ℎ] ;
Buradan ?????? =
6
7
−
35
2 ∙ 49??????
= 0,8571 −
0,3571
??????
.
Tədqiqatlar nəticəsində mərkəzdənxaric sıxılmada yeni hesablama halları aşağıdakılar alınır:
12
АZƏRBAYCANDA İNŞAAT və MEMARLIQ
№2. 2017
1)
??????(?????? − ??????
′
) − ??????
1
< (0,337 − 0,81
??????
′
ℎ
) ??????̅
??????
??????ℎ
2
şərti ödənildikdə kəsiyin bir hissəsi dartılır.
Hesablama halına müvafiq ədədi misallar əlavə olunur.
2)
(0,337 − 0,81
??????
′
ℎ
) ??????̅
??????
??????ℎ
2
< ??????(?????? − ??????
′
) − ??????
1
şərti ödənildikdə kəsik tamamilə sıxılır.
Hesablamalarda iki hal ola bilər:
a) əgər:
??????(?????? − ??????
′
) − ??????
1
≥ (0,5ℎ − ??????
′
)??????̅
??????
??????ℎ olduqda armatur sahələri aşağıdakı kimi təyin
olunur:
??????
??????
′
=
??????
1
− (?????? − 0,5ℎ)??????̅
??????
??????ℎ
(?????? − ??????
′
)??????
??????
;
??????
??????
=
?????? − 100??????̅
??????
??????ℎ
100??????
??????
− ??????
??????
′
.
Burada
??????
??????
= ??????
??????
qəbul olunur;
b) əgər:
(0,337ℎ − 0,81??????
′
)??????̅
??????
??????ℎ < ??????(?????? − ??????
′
) − ??????
1
< (0,5ℎ − ??????
′
)??????̅
??????
??????ℎ olduqda
??????
??????
′
=
?????? − 100????????????̅
??????
??????ℎ
100??????
??????
; ??????
??????
= 0; ?????? =
0,3571 +
??????(??????−??????
′
)−100??????
1
100??????
̅
??????
??????ℎ
2
0,8571 −
??????
′
ℎ
; ?????? = ℎ (
3
7
+
0,249
√1 − ??????
) ;
1000??????
??????
=
2(??????−??????)
??????−
3
7
ℎ
⇒ ??????
??????
2
gərginliyi təyin olunur.
Misal 3.
Mərkəzdənxaric sıxılan element
??????
??????
= 500??????????????????
və
?????? = 3000????????????
qüvvələrin təsirinə məruz
qalır
??????̅
??????
= 14,2 ??????????????????
.
Normal qüvvənin ekssentrisiteti
??????
0
=
??????
??????
??????
=
500
3000
= 16,7????????????; ?????? = ??????
0
+
ℎ
2
− ??????
1
= 46,7????????????
Hesablama halını təyin etmək üçün aşağıdakı şərti
yoxlamaq lazımdır:
??????(?????? − ??????
′
) − ??????
1
≤ (0,337 − 0,81
??????
′
ℎ
) ??????̅
??????
??????ℎ
2
??????
1
= ?????? + ?????? (
ℎ
2
− ??????
1
) = 500000 + 3000000 ∙ 0,3 =
= 500000 + 900000 = 1400000?????? ∙ ??????
??????(?????? − ??????
′
) − ??????
1
= 3000(650 − 50) ∙ 10
3
− 1400000
= 400000 ∙ 10
3
?????? ∙ ????????????
(0,337 − 0,81
??????
′
ℎ
) ??????̅
??????
??????ℎ
2
= (0,337 − 0,81
50
700
) 14,2 ∙ 450 ∙ 700
2
= 873576 ∙ 10
3
?????? ∙ ????????????
??????(?????? − ??????
′
) − ??????
1
= 400000 ∙ 10
3
?????? ∙ ???????????? < (0,337 − 0,81
??????
′
ℎ
) ??????̅
??????
??????ℎ
2
= 873576 ∙ 10
3
?????? ∙ ????????????
olduğundan kəsiyin bir hissəsi dartılır.
??????̅
??????
????????????
2
= 14,2 ∙ 45 ∙ 65
2
= 2699775?????? ∙ ??????; ?????? =
??????
1
??????̅
??????
????????????
2
=
1400000
2699775
= 0,518 > ??????
ℓ
= 0,392
Sıxılan armatur tələb olunur:
??????
ℓ
= 0,733; ??????
ℓ
= 0,668
Deformasiya diaqramı “c” noqtəsindən keçdiyi üçün
??????
??????
= 348 ??????????????????
qəbul olunur:
??????
??????
= ??????
ℓ
⇒ ??????
??????
= 348 ??????????????????
??????
′
=
??????
2??????
(?????? − ??????
′
)??????
??????
=
??????
1
− ??????
1??????
(?????? − ??????
′
)??????
??????
=
341688
(65 − 5) ∙ 348
= 16,37????????????
2
??????
1??????
= ??????
ℓ
∙ ??????̅
??????
????????????
2
= 0,392 ∙ 14,2 ∙ 45 ∙ 65
2
= 1058312?????? ∙ ??????
??????
2??????
= ??????
1
− ??????
1??????
= 1400000 − 1058312 = 341688?????? ∙ ??????