Аzərbaycanda iNŞaat və memarliq
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- №2. 2017 АZƏRBAYCANDA İNŞAAT və MEMARLIQ
- İ.X.Poluxov və
- A.T.Əmrahov
- Р.А.Рзаев
- А.Т. Амрахов
- R.A.Rzaev
- Ключевые слова
- АZƏRBAYCANDA İNŞAAT və MEMARLIQ
№2. 2017 АZƏRBAYCANDA İNŞAAT və MEMARLIQ
15 UOT 624.04 SEYSMİK NÖQTEYİ-NƏZƏRDƏN ÇOX MƏRTƏBƏLİ BİNALARIN HÜNDÜRLÜYÜNÜN (MƏRTƏBƏLƏRIN SAYININ) TƏYİNİ HAQQINDA tex.üzrə f.d L.M.Zeynalov, tex.üzrə f.d İ.X.Poluxov və dissertant E.Z.Əsədov FHN/ Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyi/Dövlət Ekspertiza Baş İdarəsi, tex.üzrə f.d R.A.Rzayev Azərbaycan İnşaat və Memarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu, tex.üzrə f.d S.B.Əsədov "Azərdövlətlayihə" Dövlət Baş Layihə İnstitutu, tex.üzrə f.d A.T.Əmrahov S.Ə. Dadaşov adına ET və LK İnşaat Materialları İnstitutu ОБ ОПРЕДЕЛЕНИИ ВЫСОТЫ МНОГОЭТАЖНЫХ ЗДАНИЙ (КОЛИЧЕСТВО ЭТАЖЕЙ) С ТОЧКИ ЗРЕНИЯ СЕЙСМИЧНОСТИ д.ф. по тех. Л.М.Зейналов, д.ф. по тех. И.X.Полухов и диссертант Э.З.Асадов МЧС/ Государственное Агентство по Надзору Безопасности в Строительстве/ Главное Управление Вневедомственной Государственной Экспертизы, д.ф. по тех. Р.А.Рзаев Азербайджанский НИИ Строительства и Архитектуры, д.ф. по тех. С.Б.Асадов «Азгоспроект» Государственный Главный Проектный Институт, д.ф. по тех. А.Т. Амрахов НИ и ПК Институт Строительных Материалов им. С.А. Дадашева ABOUT THE DEFINITION OF MULTI-STORY BUILDINGS HEIGHT (STORY NUMBER) IN TERMS OF SEISMICITY phd in tekh. sc. L.M.Zeynalov, phd in tekh. sc. İ.Kh.Polukhov and dissertator E.Z.Asadov MES/State Agency for Control of the Construction Safety/ General Administrative office for State Expertise, phd in tekh. sc. R.A.Rzaev Azerbaijan Scientific-Research Institute of Construction and Architecture, phd in tekh. sc. S.B.Asadov "Azerdovlatlayiha" National Head Designing İnstitute, phd in tekh. sc. A.T.Amrahov Research and Design Institute of building materials named after S.A. Dadashov Xülasə: Məqalə layihələndirmə zamanı, AzDTN 2.3-1-də nəzərdə tutulan məhdudiyyətlər çərçivəsində çoxmərtəbəli binaların hündurlüyünün və mərtəbələrinin sayının təyini ilə əlaqədar ortaya çıxan sualların həllinə həsr edilmişdir.
этажности многоэтажных зданий в пределах установленных AzDTN 2.3-1 ограничений во время проектирования.
the number of storeys of multi-story buildings within the limits established by AzDTN 2.3-1 during design.
Məlum olduğu kimi, AzDTN 2.3-1 seysmik rayonlarda tikinti noarmalarında tikinti meydançasının seysmikliyindən və binanın yükdaşıyan konstruksiyalarından (konstruktiv sxemdən) asılı olaraq onun hündürlüyü və mərtəbələrinin sayı məhdudlaşdırılır [1, cədvəl 8]. Oxşar məhdudiyyətlər digər ölkə Tikinti normalarında da vardır, eləcə də, keçmiş SSRİ-də istifadə edilmiş СНиП II-7-81 * -də də olmuşdur [2, таб. 8]. Seysmik baxımdan layihələndirmə zamanı mübahisələrə səbəb olan "binanın hündürlüyü" və "mərtəbələrinin sayı" anlayışlarına aydınlıq gətirilməsinə ehtiyac duyulur ki, burada məhz həmin məsələyə baxılmışdır. AzDTN 2.3-1, "Binanın hündürlüyü səki və ya bitişik torpağın (əgər maillik varsa aşağı) planlaşdırılmış səthindən son mərtəbənin örtüyünün alt səviyyəsinədək olan hündürlük qəbul edilir" qeydi vardır [1, dəyişiklik 2, cədvəl 8, qeyd 1]. СНиП II-7-81 * -yə görə "binanın hündürlüyü olaraq binaya bitişik aşağı səki və ya planlaşdırma səviyyəsi ilə xarici divarın üstü arasındakı fərq qəbul edilir" [2, таб. 8, прим. 1]. 16 АZƏRBAYCANDA İNŞAAT və MEMARLIQ
Diqqətlə yanaşdıqda hər iki normada qeyd olunan "hündürlük" anlayışında yetərincə fərq və mübahisə yaradan məqamlar vardır. СНиП-də hündürlüyün xarici divarla bağlanması ümumiyyətlə düzgün deyildir. Belə ki, binaya seysmik yüklər bir qayda olaraq mərtəbəarası örtük səviyyəsində kütlə kimi tətbiq edildiyindən bu hündürlüyü yükdaşıyan karkasla əlaqələndirmək daha düzgün olardı. Digər tərəfdən, "xarici divar" binanın sonuncu mərtəbə örtüyündən yuxarı qaldırıla bilər, məsələn parapet kimi və yaxud binanın sonuncu bir və ya bir neçə mərtəbəsinin divarsız (açıq) karkas kimi qaldırıldığı hallar mümkündür və s. Binanın sonuncu mərtəbəsinin böyük aşırımlı zal şəklində layihələndirildiyi və örtüyün çatı fermalı qəbul edildiyi hallara və yaxud binanın üzərində əhəmiyyətli ölçülərə və kütləyə malik çıxıntıların (günbəzlər, liftin maşın şöbəsi və s.), müxtəlif konstruksiyalı (dəmir-beton, metal, ağac) mansard mərtəbələrinin olduğu hallara rast gəlinir. Bütün bu hallarda hündürlüyü müəyyənləşdirən sonuncu səviyyənin dəqiqləşdirilməsinə ehtiyac yaranır. Hündürlüyün aşağı səviyyəsinin qəbulunda da müxtəlif vəziyyətlər alınır və bu məsələyə mütəxəssislərin yanaşmaları da fərqli ola bilər. Mümkün olan halları şərh etməyə çalışaq. Ilk növbədə binanın yeraltı və yerüstü hissələrini aydınlaşdıraq. Binanın yeraltı hissəsinin hər tərəfdən torpaqla bağlandığı halda (şəkil 1) hündürlük üçün binaya bitişik aşağı planlaşdırma səviyyəsinin çıxış nöqtəsi kimi qəbul edilməsi məntiqli görünür. Belə ki, bünövrə ətrafı boşluğun (zirzəmi divarları arxasının) normal sıxlaşdırılmış əks doldurulmasından sonra bina karkası yerə sancılmış olur və bir sıra hallarda karkasın yeraltı hissəsinə perimetr boyu yay-dayaqlar verilməklə hesablanmasına yol verilir.
Şəkil 1. Lakin bir sıra hallarda baxılan binanın ətrafında onunla deformasiya tikişi ilə ayrılmış yeraltı qarajlar olur, bəzi hallarda isə həmin tikililər yerüstü mərtəbələrə də malik olur (şəkil 5). Yaxud, 2 binanın bir-birindən deformasiya tikişi ilə ayrıldığı adi hallarda bina karkasının yer səthinə qədər olan hündürlükdə sancılmış qəbul edilməsi düzgün görünmür. Deməli, bu kimi hallarda yerüstü hissələrin hündürlüyünün (yerüstü mərtəbələrin sayının) hesablandığı başlanğıc nöqtə kimi planlaşdırma səviyyəsinin qəbul edilməsi məntiqi sayıla bilməz.
Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|