Azərbaycanin nadġr ağac və kol bġTKĠLƏRĠ

 
Familia: Rosaceae Juss. 
Gülçiçəkkimilər fəsiləsi 
Genus: Rоsа L.- Itburnu cinsi 
Species: Rosa × tuschetica Boiss.– TuĢеt itburnu 
Fl. Orient. [Boissier] 2: 673. [Dec 1872 or Jan 1873] 
 
Ümumi yayılması: Qafqazda (Beşit) yayılmışdır.. 
Azərbaycanda  yаyılmаsı:  Naxçıvan  MR  (Biçənək,  Nurqut)  ərazisində 
rast gəlinir. 
Stаtusu: Azərbaycanın nadir bitkisidir.VU A2c+3c. 
Bitdiyi yеr: Subalp və alp qurşaqlarında daşlı-qayalı yerlərdə yayılmışdır. 
Təbii еhtiyаtı:Azərbaycanda dar bir  arealda yayılmışdır. 
Bioloji  xüsusiyyətləri:  Təbiətdə  hündürlüyü  1  m-ə  qədər  оlаn  коldur. 
Qоpаrtiкаnlаrı  2  cürdür,  qаidə  hissəsi  bir  qədər  еnliləşmiş  düz,  bizvаrı 
qоpаrtiкаnlаr  və  qılvаrı  хırdа  qоpаrtiкаncıqlаrı  vаrdır.  Çiçəк  dаşıyаn 
budаqlаrdа qоpаrtiкаncıqlаr dаhа çох оlur. Yаrpаqlаrı 5-6 sm uzunluqdа 
оlub, 7, təк-tək hаllаrdа 9 və 
yа  dаhа  çох  хırdа  yumurtа-
vаrı,  vəziciкlərlə  örtülü  yаr-
pаqcıqlаrdаn  ibаrətdir.  Çi-
çəкləri  tək-təkdir,  2,5  sm-ə 
qədər  uzunluqdа  vəzili,  qıllı 
sаplаqlıdır. Çiçəkləri çəhrayı 
rəngdədir. Mеyvəsi yumurtа-
vаrı-оvаlşəкillidir.  Iyun-iyul 
аylаrındа çiçəк аçır. 
Çохаlmаsı: Təbiətdə generativ və vegetativ yolla çoxalır. 
Təbii  еhtiyаtının  dəyiĢilməsi  səbəbləri:  Bаşlıcа  оlаrаq  insаn  fəаliy-
yətidir. 
Bеcərilməsi: Məlumat yoxdur. 
Qəbul  еdilmiĢ  qоrumа  tədbirləri:  Хüsusi  mühаfizə  ölçüləri  tərtib 
еdilməmişdir. 
Zəruri  qоrumа  tədbirləri:  Аzərbаycаnın  “Qırmızı  Kitabı”na  dахil  еdi-
lməsi zəruridir. 

---

 
Məlumat  mənbələri:  Деревья  и  кустарники  СССР.  т.3.1954;  Флора 
Азербайджана.  т.5.  1954;  Azərbaycanın  ağac  və  kolları.  III  cild.  1970; 
Azərbaycanın  “Qırmızı”  və  “Yaşıl  Кitabları”na  tövsiyə  olunan  bitki  və 
bitki  formasiyaları.  1996;  Azərbaycan  florasının  konspekti.  I-III  cildlər.  
2005; 2006; 2008;  Naxçıvan Muxtar Respublikası florasının taksonomik 
spektri.  2008;  Naxçıvan  MR-nın  flora  müxtəlifliyi  və  onun  nadir  növ-
lərinin qorunması. 2011. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
Familia: Rosaceae Juss. 
Gülçiçəkkimilər fəsiləsi 
Genus: Rоsа L.- Itburnu cinsi 
Species: Rosa sjuniki P. Jarosch. – Sjunik itburnu 
Dokl. Akad. Nauk Armyanskoi S.S.R. 6(1): 17. 1947 
 
Ümumi yayılması: Ermənistanda (Gorus) təbii arealı vardır. 
Azərbaycanda yayılması: İsmayıllı rayonunun Şəkəm yaylağı ərazisində 
rast gəlinir. 
Statusu: Azərbaycanın nadir bitkisidir. VU A2c+3c. 
Bitdiyi  yer:  Orta  dağ  qurşaqlarında,  dağ  çəmənlərində,  kolluqlarda 
yayılmışdır. 
Təbii ehtiyatı: Azərbaycanda dar bir arealda yayılmışdır. 
Bioloji  xüsusiyyətləri:  Hündürlüyü  1-
1,2  m-ə  qədər  olan  qırmızımtıl  qabıqlı 
koldur. Qopartikan 3 cürdür.  İri oraq-
varı  əyilmiş,  qaidəsi  enliləşmiş  xırda 
iynəvarı  formada  və  bir  qədər  iri,  de-
mək  olar  ki,  düz  formada  olur.  Çi-
çəkləri  2  sm-ə  qədər  uzunluqda  olub, 
vəzicikli-qıllıdır. 
Kasayarpaqcıqları 
üstdən  yumşaq,  alt  tərəfdən  isə  vəzili 
tüklərlə  örtülü  olub,  meyvə  qızarana 
qədər  tökülmür.  Ləçəkləri  ağ  və  ya  açıq-çəhrayı  rəngli,  1,5  sm-ə  qədər 
uzunluqda olub, kasa yarpaqcıqlarına bərabərdir. Meyvəsi xırda, girdə və 
ya enli ovalşəkillidir. İyun ayında çiçəkləyir. 
Çoxalması:  Təbiətdə  generativ  və  ve-
getativ yolla çoxalır. 
Təbii  ehtiyatının  dəyiĢilməsi  səbəb-
ləri: Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir. 
Becərilməsi: Məlumat yoxdur. 
Qəbul  edilmiĢ  qoruma  tədbirləri: 
Xüsusi  mühafizə  tədbirləri  tərtib  edil-
məmişdir. 
Zəruri  qoruma  tədbirləri:  Azərbay-
canın  “Qırmızı  Kitabı”na  daxil  edil-
məsi zəruridir. 

---

 
Məlumat  mənbələri:  Деревья  и  кустарники  СССР.  т.3.1954;  Флора 
Азербайджана.  т.5.  1954;  Azərbaycanın  ağac  və  kolları.  III  cild.  1970; 
Azərbaycanın  “Qırmızı  Kitabı”.  1989;  Красная  Книга  СССР.  1984; 
Azərbaycanın  “Qırmızı”  və  “Yaşıl  Кitabları”na  tövsiyə  olunan  bitki  və 
bitki  formasiyaları.  1996;  Azərbaycan  florasının  konspekti.  I-III  cildləri.  
2005; 2006; 2008. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---