Азярбайжан республикасы
Yüklə 3,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
252 AZƏRBAYCAN , Rus, Qərbi Avropa bəstəkarlarının əsərlərinin interpetasiya xüsusiyyətlərinə daha dərindən yiyələnir. Eyni zamanda o, görkəmli bəstəkar, xalq artisti, professor S.Ələsgərovdan diricorluq sənətinin injəliklərini də öyrənir. Nəzərə çatdıraq ki, Məmmədağa müəllim Konservatoriyanın keçirdiyi müxtəlif tədbirlərdə solo çıxışları ilə muğamlarla bərabər, tar üçün oricinal və işlənmə əsərlərindən də seçmə nümunələri zövqlə ifa edərək tamaşaçı rəğbətini qazanır. Bu sətirlərin müəllifi M.Kərimovun tələbə yoldaşı kimi onun uğurlarının dəfələrlə şahidi olub. Elə təkjə onu demək kifayətdir ki, 1972-ji ildə AZƏRBAYCAN Dövlət Opera və Balet teatırında Konservatoriyanın 50 illik yubileyinə həsr olunmuş gejədə çıxış edən Məmmədağa müəllim tamaşıçılar tərəfindən səmimi qarşılanmışdır. M.Kərimovun 70-ji illərdən başlanan ifaçılıq fəaliyyətindən danışarkən onun xalq artisti, əməkdar müəllim Əhməd Bakıxanovun rəhbərlik etdiyi AZƏRBAYCAN televiziyası və radiosunun xalq çalğı alətləri ansamblındakı ifaçılıq fəaliyyətini də qeyd etməliyik. O, burada çalışdığı illərdə xalq musiqisinin injəlikləri ilə yaxından tanış olur. Həm də bir ifaçı kimi ijtimaiyyət arasında tanınaraq, hörmət qazanır. Həmin illərdə görkəmli pianoçu, bəstəkar, alim, əməkdar injəsənət xadimi Gülarə xanım Əliyevanın nəzər-diqqətini jəlb edir və o, gənj Məmmədağanı «Dan ulduzu» instrumental ansamblına dəvət edir. M.Kərimov «Dan ulduzu» instrumental ansamblında solist-tarzən kimi çalışdığı müddətdə AZƏRBAYCAN ın və keçmiş SSRİ-nin bir çox iri şəhərlərində qastrol səfərlərində uğurla iştirak etmişdir. Hətta, «Dan ulduzu» instrumental ansamblının repertuarında musiqi nümunələri Moskvada Ostankino televiziyasında lentə yazılaraq qızıl fonda daxil edilmişdir. Azərbaycan radiosunun fondunda isə qorunub saxlanan «Dan ulduzu» instrumental ansamblının ifa etdiyi C.Cahangirovun «Rəqs süitası», G.Əliyevanın «Şüştər rapsodiyası» adlı instrumental əsərlərində solo tar partiyasının ifaçısı M.Kərimova həvalə edilmişdir. Keçən əsrin 70-ci illərində konsert ifaçılığı ilə intensiv məşğul olan M.Kərimov 3 iri həcmli əsəri lentə aldırmışdır. Bu əsərlər F.Listin «2 saylı rapsodiya»sı, A.Bəbirovun «Konsert pyesi» və S.Ələsgərovun tar ilə xalq çalğı alətləri orkestri üçün «1 saylı Konsert»dir. Yuxarıda sadaladığımız bu lent yazılarını dinləyərkən biz Məmmədağa müəllimin necə bir incə qəlbli musiqiçi və mahir tarzən olduğunu bir daha müşahidə edirik. M.Kərimovun pedoqoji fəaliyyəti də çox önəmlidir. Bu baxımdan Azərbaycan Milli Konservatoriyasının rektoru, görkəmli bəstəkar-ifaçı, xalq artisti, professor S.Kərimi Məmmədağa müəllim haqqında söylədikləri fikirlər diqqətəlayiqdir.: «Mən Məmmədağa müəllimi ilk dəfə 1972-ci ildə 253 görmüşəm. Onun ilk ifasını isə Konservatoriyanın Dövlət imtahanında dinləmişəm. Həyat elə gətirdi ki, biz 28 ildən sonra bir ali məktəbdə - Azərbaycan Milli Konservatoriyasında çalışmalı olduq. O gündən M.Kərimov «Xalq çalğı alətləri» kafedrasına rəhbərlik edir. Və mən onu öz işinə çox məsuliyyətlə yanaşan, istedadlı müəllim, alicənab bir insan kimi tanıyıram. Onunla birgə işləməkdə qürur hissi duyur, onun dostlarına yaxşı mənada qibtə edirəm» Bəli, M.Kərimov tar ifaçılıq sənətinin 40 illik pedoqoji fəaliyyətində bir çox ifaçı və pedaqoqlar yetişdirmişdir. Onun vaxtı ilə dərs dediyi tələbələr arasında beynəlxalq və respublika müsabiqə laureatları, tanınmış ifaçı tarzən və müəllimlərə rast gəlmək olar. Məmmədağa müəllimin yetişdirdiyi ilk tələbələrdən biri görkəmli tarzən, respublikanın xalq artisti, prezident təqaüdçüsü, Milli Konservatoriyanın aparıcı dosenti Möhlət Müslümov artıq xalqın sevimlisinə çevrilmişdir. Digər tələbələr sırasında respublikalar arası beynəlxalq müsabiqə laureatı, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin «İnstrumental ifaçılıq» kafedrasının müdiri, dosent Gülağa Zeynalov, Əhməd Bakıxanov adına müsabiqə laureatı, dosent Səbuhi Cəfərov, bir neçə beynəlxalq və respublika müsabiqələri laureatı, Milli Konservatoriyanın müəllimi Sahib Paşazadə, Arslan Növrəsli, Ələkbər Ələkbərov, Murtuz Əsədullayev, Elçin Nağıyev və başqalarını göstərmək olar. Məmmədağa Kərimov həm də istedadlı alimdir. Onun bir çox elmi- tədqiqat və publisistik məqalələri müxtəlif qəzet, jurnal və elmi məcmuələrdə nəşr olunmuşdur. Bunlardan «Ü.Hacıbəylinin yaradıcılığında xəlqilik», «Muğamların yaranması tarixinə dair», «Unudulmaz tarzən», «Azərbaycan muğamlarına arxeoloji və tarixi baxımından bir nəzər», «S.Rüstəmovun mahnıları», «S.Ələsgərovun kamera instrumental musiqisi» və başqa bu kimi məqalələrin adlarını çəkə bilərik. Xatırladaq ki, Məmmədağa müəllimin son vaxtlarda işıq üzü görmüş «Azərbaycan xalqının musiqi irsi» adlı monoqrafiyası oxucular, musiqi ictimaiyyəti və mütəxəssislər üçün gözəl töhfədir. Adı çəkilən monoqrafiyada Azərbaycan xalqının musiqi irsinin bir neçə minilliklər boyu toplanması, zənginləşdirilməsi və təkmilləşdirilməsi müəllif tərəfindən xronoloji ardıcıllıqla şərh edilərək onu maraqlı tarixi faktlarla oxucuların nəzərinə çatdırır (Bu monoqrafiya eyni zamanda rus və ingilis dilinə tərcümə edilmişdir). Professor M.Kərimov həm də Azərbaycan Milli Konservatoriyası «Xalq çalğı alətləri» kafedrasının müdiri kimi də xeyli yaradıcılıq işləri görmüşdür və bu işi hal-hazırda da əzmkarlıqla davam etdirir. Təşkilatçılıq fəaliyyəti ilə yanaşı Məmmədağa müəllim tədris prosesinin inkişafı naminə müəllif və tərtibatçı kimi bir neçə metodik tövsiyələr, köçürmələr, yeni proqramlar üzərində işləyərək onları nəşr etdirmişdir. 254 Bunların sırasında biz F.Babayevanın Tar ilə simfonik orkestr üçün «Konsert»i, T.Bakıxanovun Tar ilə simfonik orkestr üçün «4 saylı Konsert»i adlı metodik tövsiyələri, bakalavr və magistr pillələri üçün ixtisas ansambl fənni üçün tərtib edilmiş proqramların, tar ilə fortepiano üçün «Pyeslər məcmuəsi», «Azərbaycan və xarici ölkə bəstəkarlarının tar ilə fortepiano üçün işlənmiş əsərləri», «Xarici ölkə bəstəkarlarının ansambl üçün işlənmiş əsərləri», tanınmış bəstəkar F.Babayevanın tar ilə simfonik orkestr üçün «Konsert» əsərlərini (tar partiyasının redaktoru kimi) göstərə bilərik. M.Kərimovun Azərbaycan musiqi mədəniyyətinə göstərdiyi bu xidmətlərə görə, dövlətimiz tərəfindən yüksək dəyərləndirilmişdir. O, 2007- ci ildə hörmətli prezidentimiz İlham Heydər oğlu Əliyevin sərəncamı ilə «Azərbaycan respublikasının əməkdar incəsənət xadimi» fəxri adına layiq görülmüşdür. Sonda biz ustad tarzən, pedaqoq, alim, bacarıqlı və qayğıkeş təşkilatçı, təvazökar insan, professor Məmmədağa Kərimovu 60 illik yubileyi münasibəti ilə bir daha təbrik edir, ona möhkəm can sağlığı, uzun ömür və yeni yaradıcılıq uğurları arzulayırıq. Afət NOVRUZOV sənətşünaslıq namizədi, dosent 255 256 AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI «KONSERVATORİYA» № 2, mart-apr l 2009 ________________ Yubileylər, təbriklər AĞLAYANI GÜLDÜRƏN HƏSƏN JƏBRAYILOV – 60 AZƏRBAYCAN parodiya məktəbinin yaradıjısı Həsən Xəlil oğlu Jəbrayılov ömrünün 60-jı baharını yaşayır. Həsən müəllim 1 may 1949-ju ildə anadan olmuşdur. Həsən 1964-jü ildə Nərimanov rayo- nundakı 39 saylı orta ümumtəhsil məktəbini, 1968-ji ildə Bakı Rabitə Elektro Texnikumunu («Televiziya texnikası» ixtisası üzrə), 1980-jı ildə AZƏRBAYCAN Dövlət Politexnik İnstitutunu («Çoxkanallı elektrik rabitəsi» ixtisasi üzrə) bitirmişdir. O, texniki sahədə ça- lışsa da, estrada sənətinə böyük maraq göstərmişdir. 1965-ji ildən başlayaraq AZƏRBAYCAN da ilk milli parodiya nümunələrini yaradan Həsən müəllim mədəniyyətimizi bir sıra xariji ölkələrdə – Türkiyə, İran, Bolqarıstan, Rusiya, Gürjüstan, Orta Asiya respublikalarında layiqinjə təbliğ etmiş, geniş konsert proqramları ilə çıxış etmişdir. O, 1980-jı ildə respublika ali məktəblərinin I festivalında, Moskvada keçirilən «Vesna-80» Ümumittifaq festivalında, 1981-ji ildə İrəvanda SSRİ gənjlərinin festivalında, 1983-jü ildə Kutaisidə keçirilən Ümumittifaq festivalında, elə həmin ildə Bakıda ilk dəfə keçirilən peşəkar estrada artistlərinin «Bakı payızı-83» müsabiqəsində laureat adını qazanmışdır. 1987-ji ildə Qabrovo şəhərində (Bolqarıstan) Ümumdünya Yu- mor Muzeyində uğurla çıxış etmişdir. 2003-jü ildə Tehranda keçirilən I Ümumdünya Yumor çempionatında müsabiqənin ən ali – I dərəjəli mü- kafatına layiq görülərək doğma Vətəni AZƏRBAYCAN a qızıl medalla qa- yıtmışdır. Həsən müəllim ilk dəfə keçirilən belə mötəbər yarışda ona olan eti- madı doğrultmuş (bəstəkar, xalq artisti Tofiq Bakıxanovun təşəbbüsü ilə bu yarışa qatılmışdır), dünya çempionu olmuşdur. Həsən müəllim 2005-ji ildə İstambulda keçirilən VII Uluslararası Jahan Festivalında da I yeri tutmuşdur. Təəssüf ki, həmişə təvazökar olan Həsən müəllimin bütün bu sənət uğurlarından az adam xəbər tutmuşdur. Yəni, o, başqaları kimi mətbuatda, 257 tele-kanallarda «səs-küy» salmamışdır. Yaşadığı 60 ilin az qala 40 ilini Həsən müəllim insanlara gülüş bəxş et- məklə keçirib. Biz dəfələrlə ağlayan insanın onun çıxışlarından sonra şaqqa- naq çəkib güldüyünün şahidi olmuşuq. Əks məqamlarla da rastlaşmışıq, yəni gülən insanın Həsən müəllimin danışdığı gülməjələrdən sonra «ağlayan, göz yaşı tökən» görmüşük. Lakin bu, ürək ağrısından deyil, sevinjdən gələn göz yaşlarıdır. Həsən müəllim xeyirxah bir peşənin sahibidir. O, insanlara bol-bol gülüş bəxş eləyir. Bu yerdə nakam şairimiz Mikayıl Müşfiqin «Sənin gülüşlərin» şeiri yada düşür: Jahan ki, solmayan bir bağça-bağdır, Burda rəvamıdır gülmədən ölmək?! Yazıq o şəxsə ki, qaraqabaqdır, Nə qədər yaraşır insana gülmək?! Sonralar bu misraların dillər əzbəri olmasında mərhum bəstəkar Ələkbər Tağıyevin böyük xidməti olmuşdur. O, həmin şeirə mahnı bəstələdi və ilk ifaçısı da xalq artisti Elmira Rəhimova oldu. Bu məqamları heç də təsadüfən xatırlatmadıq. Həsən Jəbrayılov AZƏRBAYCAN Televiziya və Radio Verilişləri QSJ- nin əməkdaşıdır, daha doğrusu (1994-jü ildən), «Video-kino materialları» (Qızıl Fond) şöbəsinin rəis müavini kimi məsuliyyətli bir vəzifədə çalışır. Məhz onun gərgin axtarışları sayəsində neçə-neçə itib-batmış qiymətli lent yazıları aşkar edilmiş, həyata yenidən vəsiqə alıb, bu unikal kadrlar efirlə yayımlanaraq tamaşaçıların sevinjinə səbəb olmuşdur. Elmira Rəhimovanın oxuduğu «Sənin gülüşlərin» mahnısının da video variantı Həsən müəllimin çoxsaylı tapıntılarından biridir. Həsən Jəbrayılov vətənpərvər sənətkarlarımızdandır. O, tez-tez hərbi his- sələrdə, döyüş bölgələrində əsgərlərimiz qarşısında konsertlər verir. Qarabağ müharibəsi iştirakçıları üçün verdiyi konsertə görə, Dünya AZƏRBAYCAN lıları İttifaqının və digər mötəbər qurumların Fəxri Fərmanları ilə təltif olunmuşdur. O, 2008-ji ildə «Bakıxanovların ekran təjəssümü» monoqrafiyasına görə «Min bir mahnı» və Abbasqulu Ağa Bakıxanov adına mükafatlara layiq görülmüşdür. Həsən müəllim, Sizə ulu Tanrıdan möhkəm jansağlığı olmaq şərti ilə uzun ömr sürməyi diləyirik. Arzumuz budur ki, Siz planetimizin ən qojaman sakini kimi «Qinesin rekordlar kitabı»na düşəsiniz. Redaktor 258 MÜNDƏRİCAT Ön söz Сийавуш КЯРИМИ. Муьамын тянтяняси ................................... 3 Muğamşünaslıq. Мугамоведение Məlahət ƏLIYEVA. Azərbaycanda muğam sənəti ........................... 8 Вагиф АБДУЛКАСУМОВ. Проявление мугамного звукоряда в Азербайджанском таре ............................................. 17 Рафиг МУСАЗАДЯ. “Rast” инструментал muğami ..................... 29 Musiqi fəlsəfəsi. Философия музыки Самира МИР-БАГИРЗАДЕ. Философия музыки в эпоху арабского халифата ......................................................................... 42 Фарида МИР-БАГИРЗАДЕ. Музыкальные символы ................. 50 Alətşünaslıq. Органология Səadət ABDULLAYEVA. Çalği alətlərimiz təsviri sənətdə ............. 56 Kəmalə KƏRİMOVA. Orta əsr miniatür sənətində Azərbaycan milli musiqi alətlərinin təsviri ............................................................... 65 Abbasqulu NƏJƏFZADƏ. Mikayıl Müşfiq yaradıjılığında idiofonlu, aerofonlu, membranofonlu və xordofonlu alətlər ................. 69 Təranə ƏLİYEVA. Məhəmməd Füzulinin “Saqinamə”sində qanun aləti ........................................................................................................ 88 Sərxan ABIYEV. Qarmon alətinin tədrisi, milli musiqi alətlərimiz ilə uyarlığı və musiqimizdə yeri ............................................................ 92 İjtimai elmlər. Общественные науки Firudin GURBANSOY. System of secret sciences-occultism in Azerbaijan ancient literature. 7 layers ................................................... 99 Рена АЛИЕВА. Теория и практика гармоничного воспитания человека в Древней Греции ................................................................ 102 Rəna MƏMMƏDOVA. AZƏRBAYCAN Demokratik Respublikası dövründə bakının teatr həyatı (1919-ju il) ....................... 105 259 Üzeyirbəyşünaslıq Fazilə NƏBIYEVA. Üzeyir Hacibəylinin Azərbaycan xalq musiqisinin əsaslari elmi fundamental əsəri haqqinda .......................... 113 Musiqi folkloru. Музыкальный фольклор Ağahüseyn ABBASOV. Quba bölgəsinin Novruzqabağı el nəğmələri ............................................................................................... 118 Etnomusiqişünaslıq. Этномузыковедение Jalə QULAMOVA. Orta əsrlərdə AZƏRBAYCAN musiqisinin mədəni- tarixi mərhələləri (IX-XIV əsrlər) .......................................... 123 Səadət QARABAĞLI. Füzuli irsi Azərbaycan bəstəkarlarının yaradıcılığında ....................................................................................... 135 Firuz ƏLİYEV. İnstrumental ifaçılıq sənətinə bir baxış ....................... 145 Rəyələr, təkliflər, mülahizələr Tural ŞİRƏLİYEV. Musiqi sənayesinin müasir nailiyyətlərindən istifadə etmə məsələləri ......................................................................... 150 Земфира ЩЦСЕЙНОВА. Beynəlxalq Muğam festivalinin əks- sədasi ..................................................................................................... 154 Mənbəəşünaslıq. Источниковедение Гюльтекин ШАМИЛЛИ. Аноним XVI века «Рисале Дар Илм- и Мусики» ............................................................................................ 155 П.Востриков. Музыка и песни азербайджанских таров ................. 201 Yubileylər. Təbriklər Şəhla GÜNDÜZ. Bir mahnının yaranma tarixçəsi ............................... 217 Nazim KAZIMOV. 23 yaşlı dahi .......................................................... 225 Səadət TƏHMİRAZ QIZI. Süleyman Ələsgərov xatirələrdə ............... 229 Oqtay Zülfüqarov-80. Fidanların əhatəsində ......................................... 239 Ramiz Mirişli-75. Qəlbi javan bəstəkar ................................................. 241 Fəttah XALIQZADƏ. Ömrün yetmişinci baharı .................................. 243 Afət NOVRUZOV. Sənətə həsr olunmuş ömür ..................................... 250 Həsən Jəbrayılov-60. Ağlayanı güldürən .............................................. 254 260 KONSERVATORİYA ELMİ NƏŞR № 2 mart-aprel MÜƏLLİFLƏRİN NƏZƏRİNƏ! Məqalə müəlliflərindən xahiş edirik ki, redaksiyaya material təqdim edərkən mətnlər Times Roman AzLat şrifti ilə yığılsın. Məqalədə ədəbiyyat siyahısı, iki dildə xülasə, iki rəy mütləq olmalıdır. Materiallar redaksiyaya həm kağızda, həm də elektron versiyada təqdim edilməlidir. Curnalda dərj olunmuş məqalə, foto, not və digər nümunələdən istifadə edərkən müəllifdən və ya redaksiya heyətindən mütləq ijazə alınmalıdır. Məsul katib ________________________________________________________________ Naşir: Rafiq Babayev Texniki redaktor: Elvin Novruzov Korrektor: Məsumə Hüseynova Dizaynerlər: Jeyhun Əliyev, İradə Əhmədova _______________________________________________________________ Yığılmağa verilmişdir: 28.03.2009; Çapa imzalanmışdır: 01.04.2009 Tirac 300 nüsxə, sifariş № 200 «MBM» mətbəəsində çap olunmuşdur Yüklə 3,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|