B a L o ğ L a n q u L i y e V
Yüklə 3,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
36
təşkili şagirdlərin sayına əsaslanır. Belə formalardan istifadə edərkən təlim prosesi müəllimin təsiri altında keçir. Təlimin kollektiv formada təşkilində isə qrup və ümumsinif forma demək olar ki, şagirdlərin təsiri altında olur. Tədris prosesinin kollektiv formada təşkili şagirdlərin kollektivçilik qabiliyyətinin formalaşmasına kömək edir. Məşğələnin kollektiv formada, qruplar, ümumsinif formada təşkilində fəaliyyətin məqsədi, onun inkişaf yolları seçilir. İşdə qarşılıqlı kömək göstərilir, onun nəticəsi kollektiv tərəfindən təhlil olunur, müvafiq nəticə çıxarılır, təkliflər irəli sürülür və həyata keçirilir. Təlimin stimullaşdırılmasın, həm də sanitariya-gigiyena və tədris-idman bazasının müvafiq prinsiplərinə istinad etməklə həyata keçirilir. Mənəvi-psixoloji, estetik şəraitin yaradılması da bu işdə xüsusi rol oynayır. Bunlar gənclər və idman səhiyyə nazirliyinin, qurumların qərar və təlimatlarına əsaslanır. Müəllim və şagirdlərin tədris vaxtına qənaət etməsi və təlimin optimal tempinin seçilməsi də stimullaşdırıcı mahiyyət daşıyır. Vaxta qənaət edilməsi geniş mənada təlimdə stimul yaradan bütün üsullardan tədris prosesində səmərəli istifadə olunmasını əhatə edir. Bura tədrisin məqsəd və vəzifələrinin dəqiq
müəyyənləşdirilməsi, əsas
vəzifələrin konkretləşdirilməsi, təlim metodları və vasitələri seçilərkən diferensial və kompleks yanaşma, təlimin təşkili və s. daxildir. Fiziki tərbiyə üzrə təlimin nəticəsinin təhlili, şagird və müəllimin fəaliyyətinin səmərəli keçməsini təmin edən meyarların seçilməsi və
üsullardandır. Həmin təhlilə təlim prosesində yekun nəticənin aşkara çıxarılması (ümumi təhsil nəticələrinə nail olma, tərbiyə olunma və inkişaf), müəllim və şagirdlərin fəaliyyətinin tənzimlənməsi, təlimata uyğun tədrisə vaxt sərf etmənin, fəaliyyətləri tənzimləyən və fəallığı yüksəldən real imkanların nəzərdən keçirilməsi və açıqlanması tədrisin optimal təşkili üsullarındandır. Təhsil prosesinin iki tərəfli xarakterə malik olması yəni təhsilalma (öyrənmə), fəaliyyətləri tənzimləyən və fəallığı yüksəldən, təlim prosesini surətləndirən onun keyfiyyətini artıran üsullarla əlaqəsinə səbəb olur. Lakin yaddan çıxartmamalı ki, şagirdlərin özünü təşkiletmə fəaliyyəti olmadan həmin üsulların faydalı olacağını düşünmək o qədər də inandırıcı görünmür. Təlimin göstərilən üsulla təşkili pedaqoji ədəbiyyatın diqqət mərkəzində olmuş və tədrisin müəllimin nəzarəti və təsiri altında keçməklə məktəblilərə bunları bilmək tövsiyə edilmişdir: qarşıya
37
qoyulmuş başlıca vəzifələri və fəaliyyətlərində onları əsas rəhbər tutmağı; daima öz diqqətini mövzunun başlıca məsələsinə yönəltməyi; tədris üzrə qarşıda duran mühüm vəzifələri həll etmək üçün özünə nəzarəti operativ surətdə tətbiq etməklə ən səmərəli və düzgün yollar axtarmağı; öz fəaliyyətini həmişə tənzimləməyə səy göstərməyi; real tədris imkanları qənaətə yönəltməyi; vaxtı səmərəli sərf etmək və tədris işlərinin tempini surətləndirməklə eyni vaxtda tədrisin keyfiyyətini yüksəltməyi; öz işinə və ona təhlil verməyi başa çatdırmağı; müəyyən olunmuşdur ki, müəllimin özünü təşkil tədris fəaliyyətini təlim vəzifələrinin icrasına yönəlməsidə öyrənmənin meyarının tələblərinə uyğun gəlir.
Öyrənmənin tənzimlənməsi və fəaliyyətin yüksəldilməsinin təsiri nəticəsində təlimin bütövlülüyünü təmin etmək imkanı da yaranır. Fiziki tərbiyənin tədrisi prosesində tətbiq olunan müxtəlif prinsiplərdən sinifdənxaric və məktəbdənkənar aparılan bədən tərbiyəsi-sağlamlıq tədbirlərində də istifadə olduqca zəruridir. Bu şərtlə ki, təhsil və tərbiyəedici vəzifələrin yerinə yetirilməsi üçün aparılan planlaşdırma işləri də konkret və kompleks şəklində olsun. Burada bir cəhətə xüsusi diqqəti yetirmək yerinə düşərdi. Bu tədbirin keçirilməsində bədən tərbiyəsi müəllimləri ilə yanaşı ictimai təşkilatların nümayəndələrinin yaxından iştirakından ibarətdir. Əlverişli prinsiplərdən istifadə edərkən aşağıda göstərilən pedaqoji- psixoloji amillərində nəzərə alınması həmin tədbirlərin fəallıqla, maraqla həyata keçirilməsinə imkan verir: 1.Şagirdlərin arzu və təkliflərinin, maraqlarının öyrənilib təhlil olunması, araşdırılması. 2.Diqqətin əsas məqsədə yönəldilməsi, əsas mövzu üzərində toplanması. Burada 2 cəhətə diqqətin yönəldilməsi təlim prosesinin müvəffəqiyyətlə başa çatdırılmasında həlledici mahiyyətə malikdir. Birinci mövzunun, məqsədin, mühüm vəzifələrin konkretləşdirilməsi, dəqiqləşdirilməsi, ikincisi diqqəti toplamaqdan ötrü müxtəlif növ maraqlı və şagirdlərin diqqətini cəlbedici fiziki hərəkətlərin, mütəhərrik və əyləncəli oyunların seçilməsi təlim prosesinə daxil edilməsi. 3.Tədris prosesinin keçirilməsi üçün daha səmərəli metodların seçilməsi yeri gəldikcə tətbiq edilməsi. 4. Şagirdin hər hansı bir tədbirə hazırlığı məqsədi ilə onlar arasında vəzifələrin ağıllı və düzgün bölüşdürülməsi.
Yüklə 3,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|