121
onu tutmağa çalışır. Beləliklə, bu iki oyunçudan hansı daha tez boş
yerə çatı onu tutsa, yer onun olur. Digər qaçan isə yersiz qalır və
dairənin xaricində hərlənməklə oyunu əvvəlki qaydada davam etdirir.
Metodik göstərişlər: 1. Oyunu elə təşkil etmək lazımdır ki, bütün
uşaqlar oyunda fəal iştirak edə bilsinlər. Bunun üçün yaxşı olar ki,
oyun iki dairə boyunca aparılsın. 2. Əks istiqamətdə qaçan uşaqların
bir-birinə toxunmaması üçün uşaqlara necə keçmək lazım olduğunu
öyrətmək lazımdır.
Nömrələrin çağırılması
Oyuna hazırlıq: Oyunçular iki bərabər qüvvəli komandalara
ayrılırlar. Komandalar meydançanın baş tərəfində çəkilmiş start
xəttinin arxasında sıra ilə dayanırlar. Start xəttindən 25-30 m qabaqda
hər iki komanda üçün bir dayaq qoyulur. Şagirdlər nömrələrini sayırlar
və yadda saxlayırlar.
Oyunun gedişi: Müəllim bir kənarda dayanır və gözlənilmədən
hər hansı bir nömrəni çağırır. Həmin çağrılmış nömrələrə məxsus
oyunçular sıralardan tez çıxıb qarşıdakı dayaqlara tərəf qaçır və onun
ətrafında fırlanıb yenidən qayıdırlar.Kim gəlib öz yerini sırada daha tez
tutarsa, həmin komandaya bir qələbə xalı verilir. Sonra müəllim bu
qayda ilə başqa nömrələri çağırır. Axırda hansı komanda daha çox
qələbə xalı toplamış olsa, həmin komanda qalib gəlir.
Metodik göstərişlər: I. Müəllim nömrələri elə çağırmalıdır ki,
bütün oyunçuların nömrəsi eyni dərəcədə çağırılmış olsun. Nömrələri
ardıcıl çağırmaq olmaz, çünki bu zaman kimin çağırılacağı əvvəlcədən
bilinər. 2. Məsafəni axıra qədər qaçmayan, yerindən vaxtında çıxmayıb
oyunu ləngidənlərin komandası üçün cərimə xalı verilməlidir.
Dovşanlar bostanda
Oyuna hazırlıq: Meydançanın ortasında bir-birinin içərisində iki
böyük dairə çəkilir. Dairələrin arasında 3-4 m məsafə olmalıdır.
122
İçəridəki dairə «bostan» sayılır və burada «gözətçi» dayanır. Qalan
oyunçular «dovşanlar» iki dairənin arasındakı sahədə yerləşirlər.
Oyunun gedişi: Müəllimin işarəsi ilə «dovşanlar» iki ayaqları
üzərində hoppana-hoppana hərəkət edirlər. Onlar gah «bostana», gah
da sahələrinə hoppanırlar. Gözətçi bostana girən dovşanları tutmağa
çalışır. «Dovşanları» ikinci dairəyə qədər tutmağa icazə verilir.
«Dovşanlar» isə ikinci dairədən kənara da çıxa bilərlər. Hansı dovşan
tutularsa, o gözətçini əvəz edir və oyun yenidən başlanır.Oyunda heç
tutulmamış oyunçular qalib sayılırlar.
Paraşütçülər
Oyuna hazırlıq: Sinif iki paraşütçülər komandasına ayrılır.
İdman zalında bir-birindən 3-4 m aralı sıra ilə və bir-birinə paralel üç
gimnastika skamyası (təyyarə) qoyulur. Hər skamyanın sağ və sol
tərəflərində 3-4 (diametri 30 sm) kiçik dairələr çəkilir. Bu dairələr
paraşütçülərin uçub yerə düşməsi üçündür. Birinci komandanın
paraşütçüləri «təyyarəyə» minirlər (Hər skamyanın üzərinə 8 nəfər
çıxmışsa, bunlardan 4 nəfəri üzünü skamyanın sağında, 4 nəfəri isə
solunda olan dairələrə tərəf çevirir. Digər komandanın oyunçuları
oyuna nəzarət edirlər.
Oyunun gedişi: Müəllimin işarəsi ilə paraşütçülər (hamısı eyni
vaxtda) hərəsi öz dairəsinə düzgün tullanıb düşdükdən sonra və
düşərkən müvazinəti saxlayan paraşütçü komandası bir xal qazanır.
Şəkil 6.
123
Paraşütçülər oyunu:
1-1-ci komanda; 2-2-ci komanda; 3-3-cü sm-lik dairə; 4-4 sm-lik
dairə; 5-ci müəllim.
Sonra birinci komandanın oyunçuları hakimlik edir, ikinci
komanda isə hərəkəti yerinə yetirir. Oyun yenidən təkrar olunur.
Milli xalq oyunları
Kim tez yüyürər
Oyunçular iki dəstəyə düzülüb, bir-birindən 10-12 m aralı
üzbəüz dayanırlar. Hər dəstənin qarsışında diametri 1 m olan dairə
çəkilir. Aparıcı oyunçuları nömrələyir. Sonra onun işarəsi ilə hər
dəstənin I nömrəli oyunçusu dairəyə keçib yüyürməyə hazır vəziyyət
alır. «Başla» əmri verilir. Hər oyunçu cəld yüyürüb rəqibin dairəsinə
düşməyə çalışır. Rəqib dairəsinə daha tez çatan oyunçu bir xal qazanır.
Beləliklə, daha çox xal toplayan oyunçu (dəstə) oyunu udmduş olur.
Yüyürərkən qarşılaşmaq olmaz. Rəqib dairəsinə əks tərəfdən daxil
olmaq lazımdır.
Toppuz qaçırma
Oyuna hazırlıq: Oyunçular iki dəstəyə bölünür, nömrələnir və
bir-birindən 20-25 m aralıda üz-üzə düzülürlər. Hər sıranın qarşısından
bir addım aralıda xətt çəkilir. Hər xətdən yarım metr aralıda diametri
bir addım olan dairə çəkilir. Dairənin mərkəzində toppuz qoyulur.
Meydançanın mərkəzində bir-birindən yarım metr aralı, diametri bir
addım olan daha iki çevrə çəkilir. Oyun başlanır. Müəllimin işarəsi ilə
nömrələri çağırılan oyunçular toppuzları götürüb qaça-qaça öz
dairələrinə qoyur və cəld müəllimin yanına yüyürürlər. Müəllimə daha
tez çatan oyunçu bir xal qazanır, daha çox xal toplayan dəstə qalib
sayılır.Eyni bir oyunçunu ikinci dəfə çağırmaq olmaz. Dairəyə
qoyulmuş toppuz aşırsa, oyunçu qayıdıb onu düzəltməlidir.
Qu-qu