122
Sənə müraciət edəni diqqətlə dinlə, bu, həm də ona görə lazım-
dır ki, sən onun düşdüyü hala düzgün qiymət verə biləsən. Əgər sən
müsahibini diqqətlə dinləməsən, onun keçirdiyi halı yalnış yaşaya-
caqsan. Sənin ona verdiyin məsləhət də yanlış olacaqdır və bütün
bu yanlışlıqlar sənin son anda öz nüfuzuna güclü xələl gətirəcəkdir.
Deməli, kimsəyə qarşı diqqətli olmayan şəxs haradasa özü də hiss
etmədən öz səmimiliyini itirir və bu səmimiliyin itməsi onun nüfu-
zunun itməsinə şərait yaradır. İtmiş nüfuzu geri qaytarmaq isə çox
vaxt mümkün olmur və ya ikiqat artıq səy və çalışmaq tələb edir.
Həm də itmiş nüfuz sahibi öz üzərindən ən ali varlığın da nüfuzunu
itirir. Çünki o öz biganə və laqeyd münasibəti ilə ən ali varlığın
xüsusi qiymətləndirdiyi insana qarşı yanlış mövqe tutmuşdu. Öz
üzərində ən ali varlığın nüfuzunu itirmək isə ən böyük itkidir.
Ekstrasenslər xüsusilə belə bir itkiyə məruz qalmaqdan qorx-
malıdırlar. Çünki ekstrasenslər ən ali varlığın xüsusi etimad göstər-
dikləri şəxs olduqlarından onların itirə biləcəkləri itki daha böyük
olar. Lakin hər hansı bir vaxt öz səhvini anlayan kəsi ən ali varlıq
öz rəhmi ilə bağışlayır.
Tələsik görülən işin müvəffəqiyyəti
haradasa qənaətbəxş deyil-
dir. Tələsik görülən işin nəticəsi haradasa şübhə altındadır. Əgər
hər hansı bir kəs öz görəcəyi işin nəticəsinin həqiqəti bəlkə də
təsdiqləməyəcəyinə şübhəlidirsə, bir daha görəcəyi iş barədə dü-
şünməlidir. Həyatda hər şey üçün bir ortaq hədd var. Biz bu ortaq
həddi hər hansı bir işə tətbiq etsək, belə bir vəziyyət alarıq: 1) ortaq
həddən ləng görülən işin haradasa keyfiyyəti yaxşı ola bilər, lakin
ona çox vaxt sərf olunar; 2) ortaq həddən tez görülən işə isə hara-
dasa vaxt az işlənər, keyfiyyət yaxşı olmaz; 3) ortaq həddə görülən
iş lazım olan keyfiyyətdə və bu keyfiyyətdə görülən iş üçün ən mi-
nimum tələb olunan vaxtdadır. Bu ideal bir haldır. Belə bir halda iş
görmək qabiliyyəti yalnız ən ali varlığa məxsusdur.
Haradasa insan müəyyən bir iş görərkən ideal halda – o işə
lazım olan səviyyədə yanaşa bilmir. Ona görə də insanın gördü-
yü işin nəticəsində hansı bir sahədəsə itki var. Lakin bu heç də o
123
demək deyildir ki, görülən iş keyfiyyətsizdir. Çox ehtimal var ki,
tələsik görülən iş keyfiyyətsiz olsun.
Müvəffəqiyyətli iş – haradasa nəticəsi düşünülmüş işdir. Nə-
ticəsi düşünülmüş işdə insanın fəaliyyəti haradasa addım-addım
məqsədə yaxınlaşmaq deməkdir. Məqsəd – haradasa əldə etmək
istədiyin nəticədir. Məqsədsiz fəaliyyət nəticəsiz iş deməkdir ki,
belə fəaliyyətin son anında hədər gedən zəhmətinin peşmançılıq və
təəssüf hissindən başqa heç bir şey əldə edə bilməzsən. İnsan üçün
peşmançılıq və təəssüf hissi duymaqdan da sarsıntılı ruhunu sıxan
hal yoxdur. Ruh haradasa ağılla nəticəsi nəzərə alınmayan işdəki
müvəffəqiyyətsizlikdən sıxılır. Ruhun sıxıntısı insanın keçirdiyi ən
ağrılı əzabdır.
Haqlı ilə haqsızı bir-birindən ayıra bilmirsənsə ya korsan, ya
kar. Ədalət haqqın carçısıdır. Hər bir insan haqlı ilə haqsızın kim
olduğunu çox yaxşı anlayır. Lakin məsələ bundadır ki, ağıla xidmət
edənlər haqqın təntənəsi üçün ədalətə üz tutarlar, amma hissiyyata
qulluq edənlər haqqı öz mənafelərinə uyğun ya müdafiə, ya da rədd
edir. Bu müxtəlif xarakterli insanların haqqa münasibətidir. Ancaq
bütün
bunlara baxmayaraq, haqq haqlılığında qalır.
Belə də ola bilər ki, müxtəlif dərk səviyyəsində haqq nisbi
olaraq müxtəlif cür qiymətləndirilsin. Yəni ən müxtəlif xarakter-
li şəxslər eyni məzmuna müxtəlif istiqamətlərdən yanaşdığından
onların bu məzmun haqqında fikirləri də müxtəlif olacaqdır. La-
kin bu fikirləri doğuran, müxtəlif xarakterlərdən yaranan müxtəlif
təfəkkür hədləridir. Ona görə də ən ədalətli qanunu ən müdrik şəxs
çıxara bilər. Ən müdrik şəxs isə ən güclü təfəkkürə malik kəs ola
bilər. Ən ali varlıq isə ən güclü təfəkkürə malikdir. Ona görə də ən
ali varlığın çıxardığı qərar bütün qərarların ən ədalətlisidir. Haqqı
nahaqdan ayıranı isə ən ali varlıq bütün bəlalardan hifz edər. Ey
insan, insanların taleyinə təsir edə bilən hər şeyə qarşı ədalət qanu-
nu ilə münasibət göstər. Əks təqdirdə özün də öz ədalətsizliyinin
qurbanı olarsan.
Ey insan, öz əməllərinlə ən ali varlığın nüfuzunu qazan. Ən ali
varlığın nüfuzuna tapınmaq nüfuz sahibi olmaq deməkdir. Yüz ölç