Müşahidələr göstərir ki, mövcud poliqonlarda bir sıra ciddi problemlər mövcudur.
Təhlükəli maddələrin yeraltı sularla qarışması, zibilin açıq şəkildə atılması, öz-özünə alışıb
yanması və bunun nəticəsində tərkibində yanma qazları və müxtəlif zəhərli maddələr olan
tüstülərin yayılması və digər bu kimi neqativ halların qarşısının alınmasına ciddi ehtiyac
duyulur.
Şəhər tullantılarının əksər hissəsinin həmin poliqonlara daşınmasına baxmayaraq,
Bakı ətrafı ərazilərdə çoxlu sayda icazəsiz zibilliklər var. Tullantılar toplama
məntəqələrində çeşidlənmədən daşınır. Tullantıların kağız, metal, plastik, şüşə
komponentlərinə görə qismən çeşidlənməsi zibilxanalarda əllə aparıldığından, müxtəlif
infeksiyalara yoluxma riski də artır. Ona görə də tullantıların yerləşdirilməsi üçün
poliqonların
cari
imkanlarının
qiymətləndirilməsi
ən
vacib
tədbirlərdəndir.
Qiymətləndirmənin nəticələrindən asılı olaraq, müvafiq qərar qəbul ediləcəkdir.
Azərbaycan hökuməti tərəfindən görülən tədbirlər sırasında məişət tullantılarının
daşınmasında əsas problem olan avtonəqliyyat vasitələrinin çatışmazlığı ilə əlaqədar
olaraq, prezidentin 2007-ci ilin oktyabrın 3-də imzaladığı «Mənzil-kommunal
təsərrüfatının maddi-texniki təchizatının yaxşılaşdırılması haqqında» sərəncama əsasən,
xüsusi təyinatlı kommunal texnikasının alınması üçün dövlət büdcəsindən Bakı şəhər İcra
Hakimiyyətinə 25 mln. manat vəsait ayrılmışdır. Artıq Almaniya, Rusiya və Yaponiya
istehsalı olan ixtisaslaşdırılmış maşınlar Bakıya gətirilmişdir. Yeni texnika dar küçələrdə
də hərəkət etmək qabiliyyətinə malik olduğundan, zibilin mütəmadi olaraq yığılmasını
təmin edəcəkdir.
Sərəncamda qeyd olunan «Təmiz şəhər» ASC-nin yaradılması və fəaliyyətə
başlaması ilə yanaşı, İqtisadi İnkişaf Nazirliyi xətti ilə həyata keçirilməsi planlaşdırılan
tədbirlər sırasında Balaxanıda bərk məişət tullantılarının yandırılması zavodunun inşası da
nəzərdə tutulmuşdur.
2. XÜLASƏ
2.1. Giriş
Bərk məişət tullantılarının yandırılması zavodunun layihələndirilməsi, tikilməsi və
istismarı üzrə elan olunmuş beynəlxalq tenderdə EVN (Avstriya), Enconi (Almaniya),
Moskekostroy (Rusiya) ilə birlikdə iştirak etmiş Fransanın CNİM S.A.(Constructions
İndustriales de la Mediterranee S.A.) şirkəti müsabiqənin qalibi olmuşdur. CNİM S.A.
ətraf mühit, elektroenerji və maşınqayırma sahələrində aparıcı şirkətdir. Şirkətinin 50 ildən
çox olan təcrübəsi əsasında Fransa, İngiltərə, Belçika, Rusiya, İspaniya, Portuqaliya və
başqa ölkələrdə tətbiq olunan layihələrinin əksəriyyəti qeyri-ənənəvi yanacaq növü olan
bərk məişət tullantılarının yandırılması əsasında elektrik enerjisi zavodlarının tikintisi və
istismarı ilə bağlıdır.
2.2. Layihənin məqsədi
Azərbaycan Respublikası İqtisadi İnkişaf Nazirliyi ilə bağlanmış müqavilədə illik
istehsal gücü 500 min ton bərk məişət tullantıları yandıracaq zavodun layihələndirilməsi,
tikintisi və 20 illik (daha 10 il uzatmaq imkanı ilə) istismarının həyata keçirilməsi nəzərdə
tutulur. Bakı Məişət tullantılarının emalı
zavodu 10 hektar ərazidə inşa edilərək, hər birinin
yandırma gücü 250 min ton olan 2 texnoloji xətdən və elektrik enerjisi istehsal edən
turbindən ibarət olacaqdır.
Təqdim olunan layihə əsasında məişət tullantılarının yandırılması nəticəsində il
ərzində təqribən 230 milyon kVt/saat elektrik istehsal olunacaqdır. Bundan 15% zavodun
daxili ehtiyaclarına sərf ediləcəkdir. Yandırılmış tullantılardan qalan kül çöküntüsündən isə
yol inşaatı prosesində istifadə etmək mümkün olacaqdır.
Layihənin şərtlərinə əsasən, dəyəri 346 milyon avro təşkil edən zavodun
layihələndirməsi və tikintisi üzrə işlər 3 il ərzində başa çatdırılacaqdır. Müqavilə «turn-
key» tipli olaraq, dünyada bu sahədə geniş tətbiq olunan DBO (Desiqn-Build-Operate)
prinsipi ilə - layihələndirmə, tikinti və əməliyyat xidmətlərinin eyni şirkət tərəfindən
həyata keçirilməsi yolu ilə icra olunacaqdır.
2.3. Ətraf mühitə təsirlərin qiymətləndirməsinin əsaslandırılması
Zibilyandırma zavodu müasir texnologiya, sərt istismar tələbləri və ekoloji
proqramlaşdırma əsasında istismar ediləcəkdir. CNİM S.A. şirkəti öz ekoloji
strategiyasının bir hissəsi olaraq, zibil emalı zavodunun yerləşdiriləcəyi Balaxanı qəsəbəsi
ərazisində ətraf mühitin mövcud vəziyyətinin tədqiqini və layihənin tətbiqi nəticəsində
ətraf mühitə mümkün təsirlərin qiymətləndirilməsini təşkil etmişdir. Hazırlanmış ƏMTQ
sənədi nəzərdə tutulmuş fəaliyyətə dair ekoloji rəy verilməsi üçün ETSN Dövlət
Ekspertizasına təqdim olunur.
2.4. ƏMTQ üçün Qanunvernici əsas
ƏMTQ prosesinin təşkili zamanı qanunverici əsas olaraq, Azərbaycan
Respublikasının ətraf mühitin mühafizəsi və təbii sərvətlərdən istifadə sahəsində
cəmiyyətlə təbiət arasındakı münasibətlərin tənzimləyən bir sıra qanunları və normativ
aktları, o cümlədən, təbii sərvətlərin qorunması və onlardan səmərəli istifadə olunması
sahəsində əsas qanunlardan olan «Ətraf Mühitin Mühafizəsi haqqında» Qanunu ön plana
çəkilir.
Qanuna əsasən iqtisadi fəaliyyətin ətraf mühitə mənfi təsirlərini və bu fəaliyyət
çərçivəsində aparılan işlərin mövcud ekoloji standartlara və tələblərə uyğunluğunun
müəyyənləşdirilməsi, mənfi təsirlərin proqnozlaşdırılması və onların qarşısının alınması
üçün, qəbul olunan qərarların ekoloji təhlükəsizlik dərəcəsini müəyyən etmək məqsədi ilə
Dövlət Ekoloji Ekspertizasının keçirilməsi vacibdir.
Qanuna əsasən iqtisadi fəaliyyətin ətraf mühitə mənfi təsirlərini və bu fəaliyyət
çərçivəsində aparılan işlərin mövcud ekoloji standartlara və tələblərə uyğunluğunun
müəyyənləşdirilməsi, mənfi təsirlərin proqnozlaşdırılması və onların qarşısının alınması
üçün, qəbul olunan qərarların ekoloji təhlükəsizlik dərəcəsini müəyyən etmək məqsədi ilə
Dövlət Ekoloji Ekspertizasının keçirilməsi vacibdir.
2.4.1. Təqdim edilən ƏMTQ sənədinin tərkibi
Təqdim edilən ƏMTQ sənədi aşağıdakı hissələrdən ibarətdir:
1. Giriş
2. Aparılmış ƏMTQ üzrə Xülasə və Nəticələr
3. Azərbaycan Respublikasında təbiəti mühafizəni və təbii sərvətlərdən istifadəni
tənzimləyən qanunvericilik
4. təklif edilən fəaliyyətin təsviri
5. ətraf mühitin mövcud durumu
6. sosial – iqtisadi mühit
7. Zavodun inşaat mərhələsində ətraf mühitə təsirlərin qiymətləndirilməsi və onların
idarə olunması
8. Tikinti mərhələsində sosial təsirlər və onların idarə olunması
9. Zavodun istismar mərhələsində ətraf mühitə təsirlərin qiymətləndirilməsi və onların
idarə olunması
10. Sosial və iqtisadi təsirlər
11. Fövqəladə Hallar və Texniki Təhlükəsizlik Nəzarəti
12. Emissiyalara Monitorinq Nəzarəti
13. Ekoloji risklərin, bədbəxt hadisələrin və onların nəticələrinin minimallaşdırılması
2.5. Layihənin texnoloji əsaslandırılması
Dostları ilə paylaş: |