Бакы дювлят университети илащиййат факцлтясинин

 
 Aslanova Süsən Yusif qızı 
40 
 
ƏDƏBİYYAT 
 
1.
 
 ميركلا نآرقلا
.
 
2.
 
Qurani-Kərim,  Ərəb dilindən tərcümə edənlər Z.M. Bünyadov və 
V.M. Məmmədəliyev, Bakı, “Qismət” nəşr., 1997. 
3.
 
Babayev A., Dilçiliyə giriş, “Maarif” nəşr., 1991. 
4.
 
Qurbanov A.M., Ümumi dilçilik, I hissə, Bakı, “Maarif” nəşr., 1989. 
5.
 
Məmmədov Ə.C., Ərəb dili, Bakı, “Maarif” nəşr., 1998. 
6.
 
Qrande V.M., Курс  арабской  грамматики  в  сравнительно-
историческом  освещении,  Издательство  Восточной  Литературы, 
Москва, 1963. 
7.
 
 ، يطابنسلا دمحم عيمسلا دبع ، مليوس يلع يكز
، يدادعلاا لولاا فصلل وحنلا ريسيت
 
، فيرشلا رھزلاا ، ةيبرعلا رصم ةيروھمج
 ةعبط ، ةيرھزلاا دھاعملا عاطق 
1415
 ـھ 
 /
1998
-
1999
 م 
.
 
8.
 
 ، ينييلاغلا ىفطصم خيشلا
، ءازجأ ةثلاث يف ةيبرعلا سوردلا عماج
 ، ةيرصعلا ةبتكملا 
 اديص
–
 ، توريب 
1995
 . 
 
9.
 
 ، يطويسلا نيدلا للاج نمحرلا دبع
 ، اھعاونأو ةغللا مولع يف رھزملا
 راد ، يناثلا ءزجلا
او رشنلاو ةعابطلا
 عيزوتل
 
.
 
 

---

Ərəb ədəbi dilində kəmiyyət kateqoriyasının özünəməxsus 
formalarından olan təsniyənin şəkilçiləri və leksik-semantik xüsusiyyətləri 
41 
 
 
РЕЗЮМЕ СТАТЬИ НА ТЕМУ «ДВОЙСТВЕННОЕ ЧИСЛО В 
АРАБСКОМ ЛИТЕРАТУРНОМ ЯЗЫКЕ И ЕГО 
ЛЕКСИЧЕСКО – СЕМАНТИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ» 
 
Асланова С.Ю. 
 
 
Имена в арабском языке изменяются по числам. В отличии от ряда 
языков,  в  арабском  языке  имеются  три  грамматических  числа: 
единственное, двойственное и множественное. 
Двойственное  число  образуется  путем  прибавления  специальных 
окончаний  к  форме  единственного  числа  мужского  и  женского  рода 
после  отбрасывания  падежных  флекций,  а  также  восстанавливается 
слабый корень при образовании двойственного числа.  
Основным  морфологическим  показателем  двойственного  числа 
является долгий алиф. Что касается окончания   – ni, то оно отпадает в 
status constructus и перед местоимменным суффиксом.  
Имена  в  двойственном  числе  имеют  ряд  лексическо – 
семантических особенностей.  
Двойственное число имеет полное развитие лишь в арабском языке, 
где  оно  распространено  на  все  виды  имен – существительные, 
прилагательные, местоимения; встречается также в глагольных формах.         
    
   

---

 
 Aslanova Süsən Yusif qızı 
42 
 
 
THE RESUME OF ARTICLE ON “DUAL NUMBER IN THE 
ARABIC LITERARY LANGUAGE AND ITS 
LEXICAL - SEMANTIC FEATURES”  
 
Aslanova S.Y.  
 
 
Names in the Arabic language change on numbers. In contrast to the 
number of other languages, in the Arabic language there are three 
grammatical numbers: singular, dual and plural.  
The dual number is formed by addition of the special endings to the form 
of singular number of masculine and feminine gender after reduction of case 
inflexion, as well as the weak root is restored while formation of dual 
number.  
The basic morphological indicator of dual number is long aliph. In 
regard to the ending of – ni, it drops off in status constructus and before 
pronominal suffix.  
Names in dual number have a number of lexical – semantic features. 
The dual number has full development only in the Arabic language 
where it is spread to all kinds of nouns, adjectives, pronouns; occurs in 
verbal forms as well.
 

---

İslamaqədərki dövr Ərəbistan yarımadasında tarix və tarixşünaslıq 
43 
 
 
İSLAMAQƏDƏRKİ DÖVR ƏRƏBİSTAN 
YARIMADASINDA TARİX VƏ TARİXŞÜNASLIQ 
 
Elşad MAHMUDOV
 
∗
 
İlahiyyat Elmləri Namizədi 
 
 
Əsas mövzusu vaxt-zaman və insan-cəmiyyət olan, kainatın yaradılma-
sından etibarən bilinməsi zəruri olan məlumatları əhatə edən, bəşər övladının 
keçmişi, dünəni haqqında məlumat verərək keçmişdən bizə çatan qalıntıların 
günümüzdə ortaya çıxan tənqidçi, təhlilçi bir anlayışla tədqiq və  təsvir 
edilməsi və ya bir nəsildən digər nəslə hekayələrin nəql edilməsi  şəklində 
tərif edilən, insanlığın cəmiyyət və fərd olaraq bütün fəaliyyətlərini, sosial, 
siyasi, iqtisadi, hərbi, mədəni, dini, elmi və digər sahələrini özündə  əks 
etdirən, hətta maddə və əşyanın keçmişindən bəhs edən tarix elmi çox qədim 
zamanlardan etibarən insanlığın əhəmiyyət verdiyi çox mühüm və aktual bir 
sahədir. Azərbaycan dilinə Ərəb dilindən keçmiş və bir çox mənası olmaqla 
bərabər  əsas etibarilə “vaxtın bilinməsi, bir hadisənin və ya hər hansı bir 
şeyin vaxtının təyin edilməsi” mənasına gələn tarix kəlməsinin etimolojik 
olaraq bəzi qeydlərə görə  Ərəb dilinə  İbrani və ya Fars dilləri kimi xarici 
dillərdən keçdiyi deyildiyi kimi onun kök etibarilə Sami dilində  ərəbcə bir 
kəlmə olduğu da bildirilir.
1
 
Tarix elmi və ya tarixşünaslıq bəşər övladının yer üzərində yaşamağa 
başladığı andan etibarən günümüzə  qədər bütün qəbilə, tayfa, xalq, millət, 
ümmət və dövlətlərin diqqət mərkəzində olmuşdur. Çünki tarixini bilməyən 
bir millət yaddaşını itirmiş bir insan kimidir və  əsas etibarilə keçmişindən 
xəbərsiz olan bir cəmiyyətin kiçik yaşlı  uşaqdan heç bir fərqi yoxdur. Bu 
                                                 
∗
 BDU. İlahiyyat Fakültəsi İslam elmləri kafedrasının müəllimi 
1
 Tarix emlinin tərifi, məqsədi, mövzusu və faydası haqqında geniş  məlumat üçün baxın: 
A. Zeki Velidi Togan, Tarihte Usul,  İstanbul 1985, s. 2, 7-18; Ramazan Şeşen, 
Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı, İstanbul 1998; s. 9-14; Mübahat S. Kütükoğlu, 
Tarih Araştırmalarında Usul,  İstanbul 1997, s. 1-5; Léon – E. Halkın,  Tarih Tenkidinin 
Unsurları, (Çeviren. Bahaeddin Yediyıldız), Ankara 1989, s. 3-9. 

---