Бакы дювлят университети илащиййат факцлтясинин

Kur’ân’a göre su nimeti
 
25 
etmektedir. Bu arada âyetler hayatın kaynağının su olduğunu değişik 
üsluplarla ifade ederken bazı ilmî hakikatlere de işaret etmektedir.  
B. Yeryüzünün İmarı ve Ziraî Mahsullerin Yetişmesi İçin Su  
Pek çok âyette yeryüzünün imarı ve ziraî mahsullerin yetişmesi için 
suyun vazgeçilmezliğinden bahsedilmektedir. Konuyla ilgili âyetlerden 
bazılarının meâli şöyledir:  
-“Gökten su indirip onunla, kuruyup katılaştıktan sonra toprağa yeniden 
hayat veren Allah’tır. Şüphesiz bu olguda dinlemeye niyetli olanlar için bir 
ders vardır”
28
. 
-“Dünya hayatının gökten indirdiğimiz suya benzediğini onlara anlat; 
Öyle ki, yerin bitkileri onu emerek zengin bir çeşitlilik içinde boy verip 
birbirine karışırlar; ama bütün bu canlılık, çeşitlilik sonunda rüzgarın 
savurup götürdüğü çer çöpe döner. İşte (bunun gibi,) her şeye karar veren 
(yalnız) Allah’tır”
29
. 
-“Üzerinde ot bitmeyen kuru topraklara yağmur indirip kendilerinin ve 
hayvanlarının yiyeceği bitkileri Bizim yetiştirdiğimizi görmezler mi?”
30
. 
“O Allah ki, yeryüzünü size bir dinlenme yeri, gökyüzünü bir çardak 
yapmış, gökten su indirmiş ve onunla size rızık olarak meyveler 
çıkarmıştır…”
31
. 
-“O, gökten sular indirendir; işte Biz bu yolla her türlü canlı bitkiyi 
yetiştirdik ve bundan çimenleri yeşerttik. Yine bundan birbirine yapışık 
büyüyen tahıl tanelerini yetiştiririz; ve hurma ağacının tomurcuğundan sık 
salkımlı hurmalar; asma bahçeleri ve zeytin ağacı ve nar; (hepsi) birbirine 
çok benzeyen ve (hepsi) birbirinden çok farklı. Mahsul verdiği ve 
olgunlaştığı zaman onların meyvesine bakın!  Şüphesiz bütün bunlarda 
inanacak insanlar için mesajlar vardır”
32
.  
                                                 
28
 Nahl, 16/65. 
29
 Kehf, 18/45. 
30
 Secde, 32/27. 
31
 Bakara, 2/22. 
32
 En’am, 6/99. 

---

 
Doç. Dr. Abdullah KAHRAMAN 
26 
-“Peki kimdir gökleri ve yeri yartan ve sizin için gökten su indiren? Öyle 
bir su ki, onunla, sizin bir tek ağacını bile yetiştiremeyeceğiniz görkemli 
bağlar, bahçeler yetiştiriyoruz”
33
. 
Bu âyetler de Allah’ın varlığını, birliğini ifade eden bir bağlamdadır. 
Aynı zamanda âyetler de suyun Allah’ın eşsiz nimetlerinden biri olduğuna 
dikkat çekilmektedir. Yeryüzünde var olan bütün güzelliklerin ve ziraî 
mahsullerin suyun katkısıyla hayat bulduğu gerçeği bu âyetlerde değişik 
ifadelerle anlatılmaktadır.  
C. İnsan Sağlığı İçin Su 
Kur’ân’da insanın susuzluğunun giderilmesi için de suyun Allah 
tarafından indirildiği özellikle zikredilmiştir.  İlgili âyetlerden bazıları 
şöyledir: 
-“(Bitkileri) döllendirmek, bereketlendirmek için rüzgarları gönderiyor; 
ve ayrıca, susuzluğunuzu gidermek için gökten su indiriyoruz; yoksa onun 
kaynağını elinde tutan siz değilsiniz”
34
.  
-“O’dur gökten suyu indiren; öyle ki, o sudan hem siz içersiniz, hem de 
hayvanlarınızı otlattığınız çayır çimen”
35
. 
Bu âyetlerde de suyun eşsiz nimet olduğu ve ancak Allah tarafından 
insanoğlunun çeşitli menfaatleri için verildiği ifade edilmektedir. İnsanlar 
sağlıkları için suyun ne kadar değerli ve hayati bir içecek olduğunu bildikleri 
için olmalı ki, ayrıca bu hususların detayına âyetlerde yer verilmemiştir. 
Sadece önemine işaret edilmiş ve esas kaynağına dikkat çekilmiştir.  
D. Temizlik ve İbadet Aracı Olarak Su 
1. Temizlik Aracı Olarak Su 
Suyun maddî temizlik için bir vasıta olduğu ötedenberi insanlarca bilinen 
bir husus olduğu için Kur’ân’da suyun bu özelliğine fazla vurgu 
yapılmamıştır. Kur’ân’ın vurgusu daha çok manevî temizlikle ilgilidir. 
Çünkü ilgili âyetler gusül ve abdest esnasında sudan nasıl istifade edilmesi 
gerektiğini anlatmaktadır. Gusül ve abdestin maddî temizlik sayılabilecek 
yönleri bulunmakla birlikte, bunların manevi temizlik olma özellikleri daha 
                                                 
33
 Neml, 27/60. ayrıca bk. Bakara, 2/164, Araf, 7/57, Yunus, 10/24, Ra’d, 13/17, 
İbrahim, 14/4, 32, Tahâ, 20/53, Hacc, 22/5, 63, Rum, 30/24, Lokman, 31/10, Fâtır, 
35/27, Zümer, 39/21, Fussilet, 4139, Zuhruf, 43/11, Kâf, 50/9.  
34
 Hicr, 15/22. 
35
 Nahl, 16/10. Ayrıca bk. Furkân, 25/48-49, Vâkıa, 56/68, Mülk, 67/30. 

---

Kur’ân’a göre su nimeti
 
27 
gâliptir. Çünkü su ile abdest ve gusül alınamadığı zaman bunların alternatifi 
olarak teyemmüm gösterilmiştir
36
. Teyemmümün ise maddi temizlik yönü 
yoktur. Ancak bazı âyetlerde suyun hem maddi hem de manevi temizlik için 
bir araç olduğu ifade edilmiştir. Mesela bir âyette şöyle buyurulmuştur: 
“(Hatırlayın hani), Allah katından bir güvence olarak, sizi bir iç 
huzurunun kuşatmasını sağlamış ve gökten üzerinize su indirmişti ki onunla 
sizi arındırsın,  şeytanın kirli vesveselerinden kurtarsın; kalplerinizi 
güçlendirip adımlarınızı sağlamlaştırsın”
37
.  
Bu âyette su hem maddi hem de manevi temizlik vasıtası bağlamında 
zikredilmiştir. Çünkü âyet, Bedir savaşının başlamasından önce Mekke 
ordusu Bedir kuyularını kuşatmış ve böylece Müslümanları susuz bırakmıştı. 
Susuzluğun etkisiyle Müslümanların bir kısmı büyük bir umutsuzluğa kapılır 
gibi olmuştu ki âyette bu, “şeytanın kirli vesvesesi” olarak ifade edilmiştir. 
Fakat aniden yağan bereketli yağmur onları susuzluktan kurtarmıştı. Gece 
uykusunda ihtilam olup da cünüp duruma düşenler bu su ile gusül abdesti 
almış, abdest alma ihtiyacı olanlar da abdest almışlardı. Böylece Allah bu su 
ile onları hem maddi anlamda hem de, şeytanın vesvesesinden kurtararak, 
manevi anlamda temizlemişti. Böylece de suyun iki türlü fonksiyonuna 
işaret etmişti
38
.  
Ayrıca Kur’ân’da suyun manevi temizlik için bir vâsıta olduğu ifade 
edilmiştir. Kur’ân’da suyun sağlıyacağı manevî temizliğin başlıca örneği 
olarak gusül abdesti gösterilmiştir. İlgili âyetler şöyledir:  
-“Ey iman edenler! Sarhoş iken namaz kılmaya kalkışmayın, ne 
dediğinizi bilinceye kadar (bekleyin); ve boy abdestini gerektiren bir 
durumda (iken de) yıkanıncaya kadar –seyahatte olmanız (ve yıkanma 
imkânından yoksun bulunmanız) dışında- (namaza kalkışmayın). Ama eğer 
hasta iseniz veya seyahatteyseniz yahut tabii ihtiyacınızı yeni gidermişseniz 
veya bir kadın ile birlikte olmuşsanız ve hiç su bulamıyorsanız, o zaman 
temiz toprağı alın, (onunla) yüzünüzü ve ellerinizi hafifçe ovun. Bilin ki 
Allah, gerçekten günahları temizleyendir, çok affedicidir”
39
.  
                                                 
36
 Bk. Mâide, 5/6. 
37
 Enfâl, 8/11. 
38
 Bk. Zemahşerî, Keşşâf, II, 197; Esed, 323. 
39
 Nisâ, 4/43. 

---