Bank auditi
- jadval Bank auditini o’tkazish huquqini beruvchi sertifikatga ega bo’lgan va faoliyat
Yüklə 1,24 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Deloitte Touche» MCHJ 4. «Grant Thornton» MCHJ Mahalliy auditorlik tashkilotlari 5. «PKF MAK ALYANS» MCHJ
| 2- jadval
Bank auditini o’tkazish huquqini beruvchi sertifikatga ega bo’lgan va faoliyat ko’rsatayotgan auditorlik tashkilotlar ro’yxati 3 № Auditorlik tashkilotlarning nomi Xorijiy auditorlik tashkilotlari 1. «PraysvoterxausKuperc» MCHJ 2. «Ernst & Young» MCHJ 3. «Deloitte & Touche» MCHJ 4. «Grant Thornton» MCHJ Mahalliy auditorlik tashkilotlari 5. «PKF MAK ALYANS» MCHJ Respublikamizning bozor munosabatlariga o’tishi yangi sharoitda faoliyat ko’rsata oladigan tijorat banklari tizimini shakllantirishni taqozo etdi. Mustaqillik yillarida olib borilgan islohotlar natijasida turli mulkchilikka asoslangan tijorat banklari tizimi vujudga keldi. Xalqaro tajribaga tayangan holda bank tizimining isloh qilinishi natijasida xalqaro standartlar talablariga ko’ra, ularning boshqaruv infratuzilmasi, nazorat tizimini shakllantirish bilan bog’liq muammolarni xal qilishga erishildi. Bazel qo’mitasining talablariga binoan bank boshqaruvi faoliyati 3 O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki ma’lumoti. va nazorati tizimini evolyutsion yo’l bilan takomillashtirish borasida yagona davlat siyosati yurgizilib, qator me’yoriy hujjatlar majmui yaratildi. Natijada bank amaliyotiga tashqi nazorat monitoringi va mustaqil audit kabi tushunchalar kirib keldi. Shu munosabati bilan bank tizimi ichki nazoratini olib borish, uning shakli, usuli va uslublarini tanlashga, boshqaruv tizimi qarorlari va moliyaviy hisobotlar tekshiruv tizimini ta’minlovchi ichki auditni tashkil qilishga katta e’tibor berilmoqda. Bunday sharoitda ichki audit tizimi faoliyatini nazorat va boshqaruv vositasiga aylantirishga, uning nazariy, uslubiy va tashkiliy asoslarini xalqaro standart talablariga mos ravishda takomillashtirishga qaratilgan faoliyati samaradorligi va barqarorligini ta’minlash imkoniyati bo’lmaydi. Bizningning fikrimizcha, bozor iqtisodiyoti sharoitida bank tizimining mamlakat iqtisodiyotida tutgan o’rni salmoqli bo’lishida boshqaruvning tarkibiy qismi bo’lgan ichki auditga nazoratning zarur elementi sifatida yondashish muhimdir. Zero, ichki audit banklarning moliyaviy holatini va ular tomonidan ko’rsatilayotgan xizmatlar sifatini baholashga, bozor ehtiyojlarini aniqlash va shu tariqa banklarning ish samaradorligini oshirishda ular uchun bozorda samarali raqobat muhitini yaratishda katta yordam beradi. Tadbirkorlik faoliyati jarayonida daromad olish, iqtisodiy sub’ektlar rivojlanishining optimal traektoriyasiga erishish uchun eng maqbul vositalar zarurligi bois, aksariyat mulkdorlar ichki audit xizmatining mavjud bo’lishidan manfaatdordirlar. Bank auditi maxsuslashtirilgan tashkilotlarni tashkil etishni talab etib, bir qator xususiyatlarga ega. Bank va boshqa moliya-kredit uyushmalarida auditorlik tekshiruvi xuddi kredit tizimlari singari xizmat ko’rsatilayotgan xo’jalikda malakali tekshirishni va maxsus javobgarlikni talab qiladi. Audit natijalari yillik hisobotning tasdiqlanishi, balansni chop etish va kredit tashkilotlarining umumiy ishini baholashda xizmat kilar ekan, auditorlik xulosasi ob’ektiv va to’g’ri yozilishi shart. Olib borilgan auditorlik izlanishlarining natijalari shuni ko’rsatadiki, auditorlik tekshiruvining samarali bulishi uzaro qizikish xamda tekshiruvchi shaxs tekshirilayotgan bank hisob va hisobotlarining to’g’riligini ta’minlashi lozim. Bunda barcha kamchiliklarni aniqlab bartaraf etish kerak. Normal audit jarayoni ichki nazoratni baholash, tanlov asosida buxgalteriya kitoblariga kiritilgan operatsiyalarni tasniflash va umumlashtirishni o’z ichiga oladi. Shu bilan birga, bank filialidagi auditda ichki nazorat qilish tizimining mavjudligi, muhim shart sifatida, turli xil kuzatuvning hisobot mexanizmlari, parallel audit, daromad audita, ichki inspektsiya va qonuniy audit kabi nazoratlarning mavjudligi bilan ta’minlanadi. Shu sababli , Bank filialidagi audit holatida, aniqlik kiritish va tekshirish kabi jarayonlarga e’tibor berilmaydi. Yuqoridagi Bank filiali auditi “aktiv va passiv balans auditi” nomi mashhurdir. Shunga muvofiq, filial auditorlari muhim e’tiborni aktiv va passiv balansidagi asosiy o’ringa ega bo’lgan “Kredit va avanslar”ga, Hindiston Zahira Bankining rivojlanish bilan bog’liq bo’lgan daromadlar hisobi, aktivlar tasnifi va mablag’ ajratuvchiga qaratadi. Yutuqlarni ko’rsatuvchi daromadlar hisobi hisoblash usuli asosida hisoblanib, bu erda yutuqlarni ko’rsatmaydigan daromaddagi (YuKD) sof foyda sog’lomlashtirish yozuvi asosida banklar tomonidan amal qilinadigan daromadlar hisobini sog’lomlashtirish usulini inobatga olgan holda amalga oshiriladi. Moliyalashtirish foizi: Daromadlarning YuKDga nisbatan hisobini yuritish, ularning shartlari qayta o’zgartirish/qayta rejalashtirish/qayta muhokamalashga duchor bo’lishi, bo’lmasligidan qat’iy nazar, naqd pulga asoslangan holda bajarilgan bo’lishi va bunda muddati o’tgan barcha foizlar moliyalashtirilmasligi lozim. AGar barcha muddati o’tgan foizlar daromad sifatida qaralsa, uning umumiy miqdoriga teng ravishdagi ta’minoti bo’lishi lozim. Boshqacha qilib aytganda, foizlarni qoplash YuKD dan kelib chiqqanda agar daromad sifatida qaralsa, ular to’liq ta’minlangan bo’lishi lozim. Yüklə 1,24 Mb. Dostları ilə paylaş:
|