Baxşiyeva nəRMİN ƏNVƏr qizi hüquq üzrə fəlsəfə doktoru İNZİbati HÜquqi MÜbahiSƏLƏR
Yüklə 2,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
250 qanunun pozulması, qərarın lazımi qaydada əsaslandırılmaması və ya mülahizə azadlığından sui-istifadə. 418 1995-ci ildə inzibati məhkəmələrə mübahisələndirilən inzi- bati aktların məzmununu dəyişdirmək və ya inzibati orqana yeni inzibati aktı qəbul etmək öhdəliyinin həvalə olunması kimi kimi mühüm səlahiyyət də verildi. 419 30 iyun 2000-ci il tarixli 2000- 597 saylı qanunla məhkəmələrə qanuniliyi onlarda şübhə doğu- ran mübahisəli inzibati aktın icrasını elə prosesin başlandığı andan etibarən dayandırmaq səlahiyyəti də verildi. 2006-cı ildən başlayaraq, Dövlət Şurasının məşvərət kollegiyaları ilə məhkəmə kollegiyalarının biri-birindən ayrılması üçün cəhdlər edilməyə başlandı 420 . Beləliklə, aparılan islahatlar nəticəsində inzibati ədliyyənin fransız modeli əsaslı dəyişikliklərə uğrasa da, özünün əsas xüsusiyyətlərini də qoruyub saxlaya bildi. Bu cəhətlərdən biri də məhkəmə sisteminin ikili xarakterə malik olmasıdır. M.S.As- lanov haqlı olaraq fransız modelinin xarakterik cəhətlərinə mövcud məhkəmə sisteminin ikili xarakterə malik olmasını da aid edir. 421 Məhkəmə sisteminin bu cür xarakterə malik olması işlərin ümumi və ya inzibati məhkəmələrə aid olmasını müəyənləşdirməkdə xeyli çətinlik yaradır. İxtisaslaşdırılmış inzibati məhkəmələrin mövcudluğuna baxmayaraq, inzibati işlərin bir hissəsinin ümumi məhkəmələr tərəfindən baxılması 418 Фромон М. Типы внутригосударственного административного права в Европе / «Дайджест публичного права» Гейдельбергского Института Макса Планка ДПП ИМП, 2012, № 2, s. 333-334 419 Fransanın İnzibati-ərazi Vahidlərinin Ümumi Məcəlləsi / http://www.mobile.uchebniki.ws/ 156405098203/pravo 420 Фромон М. Типы внутригосударственного административного права в Европе // Дай- джест публичного права» Гейдельбергского Института Макса Планка ДПП ИМП, 2012, № 2, с. 328-332 421 Aslanov M.S. Azərbaycanda inzibati ədliyyə. Bakı: Azərnəşr, 2009, s. 59 251 Fransada təbii olaraq adiyyət problemini meydana çıxarır. 422 Təcrübədə aidiyyət probleminin öhdəsindən gəlmək üçün vətəndaşlar vəkilin köməyindən istifadə etməli olurlar. Ümumi ədalət məhkəmələri ilə inzibati məhkəmələrin eyni zamanda mövcud olması onların administrasiya üzərində nəzarət səlahiy- yətlərində ixtilafların yaranmasına da səbəb olur. Qeyd edək ki, fransız modelinə bu səbəbdən “ikili inzibati yurisdiksiya” modeli də deyilir. M.Fromont bu cür cəhətlərə inzibati aktdan şikayətlər ver- mək imkanına ünvanlandığı şəxslərlə yanaşı, həm də maraq- larına toxunulan üçüncü şəxslərin də malik olmasını aid edir- di 423 . 1987-ci ildən etibarən müstəqil instansiya kimi çıxış edən və yalnız mühakimə funksiyasını həyata keçirən apellyasiya inzibati məhkəmələrində (cours administratives d’appel) də işlərə baxılmağa başlandı. Beləliklə, Dövlət Şurasının inzibati yurisdiksiya sistemində yeganə instansiya kimi fəaliyyətinə son qoyuldu. Lakin, inzibati apellyasiya məhkəmələrinin yaradıl- ması da Dövlət Şurasının ölkədəki təsirini zəiflətmədi. Əksinə o, eyni zamanda həm birinci, həm də axırıncı instansiya kimi çıxış edərək inzibati yurisdiksiyalı məhkəmə orqanlarına həlledici təsir göstərməkdə davam etdi. Fransız politoloqu Maks Qunel də bu vəziyyəti təhlil edərək Fransada inzibati işlər üzrə apellyasiya məhkəmələrinin yaradılması faktının da Dövlət 422 Лупарев Б.Е. Административно-правовые споры. Дис. … докт.юр.наук. Воронеж, 2003, с. 367 423 Фромон М. Типы внутригосударственного административного права в Ев- ропе // Дайджест публичного права» Гейдельбергского Института Макса Планка ДПП ИМП, 2012, № 2, с. 331 252 Şurasının inzibati ədliyyə sistemindəki dominant rolunu də- yişdirə bilmədiyi qənaətinə gəlirdi. 424 Beləliklə, Şura həm ilk, həm də son instansiya kimi xalqın adından qərar qəbul edən məhkəməyə çevrildi. Onun qərarları fransız inzibati hüququnun formalaşmasında da əhəmiyyətli rol oynadı. K.Gözlər haqlı olaraq Fransanın inzibati hüququnun məhz Dövlət Şurasının inzibati mübahisələri həll etmək üçün çıxardığı qərarlarının nəticəsində formalaşdığını yazır. 425 P. Delvolve dünya ölkələrinin inzibati yurisdiksiyasından bəhs etdiyi əsərində yazır ki, fransızlara görə, Dövlət Şurası inzibati hüququ məhz müvafiq şikayətlərə baxaraq çıxardığı qərarların nəticəsində formalaşdırmışdır. 426 Fransız modelində inzibati tribunallar iki növə ayrılır: ümumi və xüsusi yurisdiksiyalı tribunallar. Ümumi inzibati yu- risdiksiyalı tribunallar inzibati sferada ümumi hüquq məh- kəmələri kimi birinci instansiya qismində fəaliyyət göstərirlər. Onların aidiyyət dairəsinə müəyyən istisnalarla bütün inzibati mübahisələr daxildir. Bu cür məhkəmələrin sisteminə Dövlət Şurasının rəhbərliyi ilə fəaliyyət göstərən regional tribunallar daxildir. Bu tribunallar icra hakimiyyətinin daxilində fəaliyyət göstərirlər. F.S.Mehdiyev haqlı olaraq yazır ki, Dövlət Şurasının tərkibinə daxil olan bu tribunallar əslində orqanik olaraq icra hakimiyyəti qanadında yer alır və məhkəmə hakimiyyətinə daxil olmurlar. 427 424 Гунель М. Введение в публичное право. Институты Основы Источники. М.: Интроатэк, 1995, с. 83 425 Gözler K. Ramazan Çağlayan’ın İdare Hukuku ve İdarî Yargılama Hukuku İsimli Kitabı Hakkında Eleştiriler. Bursa: Yazarın Kendi Yayını, 2013, s. 23 426 Delvolve P. Les jurisdictions administrative dans le monde. France – Presses Universitaires de France. Liban (1999) // La Revue Administrative, № 5, p. 37-45 427 Mehdyev F.S. İnzibati idarəetmə hüququ: Dərs vəsaiti. Bakı: Qafqaz, 2008, s. 68 Yüklə 2,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|