Bayram Apoyev
Yüklə 1,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
104 A a axırıncı ongünlüyündə təntənəli surətdə genişmiqyaslı tədbirlər (şairin məqbərəsinin ziyarət edilməsi, Nizami poeziyasına həsr olunmuş açıq dərslər, bədii qiraət müsabiqələri, inşa yazıları, illüstrativ materialların sərgisi, musiqi əsərlərinin səsləndirilməsi, sənədli və bədii filmlərə, videoçarxlara kollektiv baxış, məktəb divar qəzetlərinin xüsusi nömrəsinin buraxılışı, məktəblərdə xüsusi güşənin yaradılması və s.) vasitəsilə qeyd olunan “Nizami poeziya günləri” həm təlim, həm də tərbiyə, xüsusilə, milli mənlik şüurunun formalaşdırılması, milli iftixar hissinin inkişaf etdirilməsi baxımın- dan böyük əhəmiyyət kəsb edir. Gəncə məktəblilərinin bu təqdirə- layiq təcrübəsindən respublikamızın digər təlim-tərbiyə ocaqlarının da nümunə götürməsi çox vacibdir. Dahi Nizamini şagirdlərə dərsdənkənar tədbirlər vasitəsilə sevdirməyin yollarından biri də qabaqcıl məktəblərdə təşkil olunan bədii-musiqili gecələrin təşkilidir. Belə tərbiyəvi tədbirlərin proq- ramına aşağıdakıları daxil etmək olar: 1. N.Gəncəvinin həyat və yaradıcılığına dair qısa məlumat. 2. Dahi şəxsiyyətlərin Nizami haqqında fikirlərindən seçmələr. 3. Ayrı-ayrı poemalardan tərbiyəvi beytlərin ifası. 4. N.Gəncəvinin yaradıcılığına aid viktorina. 5. Nizami süjetləri əsasında hazırlanmış səhnəciklər. 6. “Nizami” adlı bədii və sənədli filmlərdən qısa fraqmentlə- rin nümayişi. 7. Nizami poeziyası nümunələrinə bəstələnmiş musiqi əsərlə- ri. (Ü.Hacıbəyov: “Sevgili canan”, “Sənsiz”; Fikrət Əmirov: “Gü- lüm”; Tofiq Quliyev: Gözüm aydın; Hacı Xanməmmədov: “Surəti canan görünür” və s.) 8. “Xəmsə”nin süjetləri əsasında yaradılmış və Nizamiyə həsr olunmuş musiqi əsərlərindən fraqmentlər (Qara Qarayev: “Yeddi gözəl” baleti; “Leyli və Məcnun” simfonik poeması; Fikrət Əmirov: “Nizami” baleti; simli orkestr üçün “Nizamiyə xatirə” simfoniyası; Niyazi: “Nizami” oratoriyası; Ə.Bədəlbəyli : “Niza- mi” operası və s.) 9. N.Gəncəvinin məqbərəsi haqqında videoçarxın nümayişi. 105 A a 10. Nizami süjetləri əsasında çəkilmiş və ona həsr olunmuş təsviri sənət əsərlərindən ibarət sərgiyə birgə baxış və s. Belə musiqili-bədii gecələrin daha maraqlı və səmərəli keç- məsi üçün tanınmış nizamişünas alimlərin, şairlərin, musiqiçilərin, rəssamların dəvət edilməsi və onların rəy və təkliflərinin nəzərə alınması zəruri şərtlərdən biridir. Dahi şairin irsini dərindən öyrətməyin və sevdirməyin yol- larından biri də şagirdlərin onun süjetləri əsasında çəkdikləri və ona həsr olunmuş təsviri sənət nümunələrindən ibarət sərgi-müsabiqə- lərin təşkilidir. Şagirdlərin bu istiqamətdə fəaliyyətini stimullaşdır- maq və dahi şairin zəngin irsinə onlarda maraq oyatmaq üçün belə sərgi-müsabiqə qaliblərinin mükafatlandırılması vacibdir. Belə sərgi müsabiqələrin şairin yubileyindən yubileyinədək deyil, hər il, müntəzəm təşkil olunması məqsədəuyğun olub həm təlim, həm də tərbiyə baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Şairin sonsuz dəryaya bənzəyən elmi-bədii irsinin dərsdən- kənar vaxtlarda daha dərindən öyrədilməsi yollarından biri də mək- təbin internet saytında ona xüsusi səhifənin həsr olunmasıdır. Həmin səhifədə şairin həyat və yaradıcılığına dair yığcam məlumat- la yanaşı, haqqındakı elmi yenilikləri, informasiyanı, digər saytlar- dakı şərhlərin müqayisəli təhlilini, nümunəvi inşa yazılarını, şagird- lərin əl işlərini və s.yerləşdirmək məqsədəuyğundur. Dərsdənkənar vaxtlarda Nizaminin tərbiyəvi fikirlərindən isti- fadənin yollarından biri də əxlaqi söhbətlər zamanı onun müvafiq hikmətli beytlərinin nümunə göstərilməsidir. Belə əxlaqi söhbətləri ümumi şəkildə deyil, tərbiyənin ayrı-ayrı tərkib hissələri üzrə və konkret mövzularda aparmaq daha səmərəli nəticə verir. Məsələn, əxlaq tərbiyəsi üzrə söhbətləri aşağıdakı konkret mövzular üzrə aparmaq məqsədəuyğundur: 1. İnsanpərvərlik – başlıca əxlaqi keyfiyyətdir. 2. Yaxşılıq və xeyirxahlıq heç vaxt itmir. 3. Dost dosta tən gərək. 4. Sadəlik və təvazökarlıq insanın mənəvi saflığının gös- təricidir. 106 A a 5. Düzlük və doğruçuluq – insanın mənəvi saflığının göstə- ricisidir. 6. Birlik olan yerdə dirilik də var. 7. Kişilik – igidlik və mərdlik deməkdir. 8. Ata-anaya hörmət hər bir övladın müqəddəs borcudur. Qeyd olunan mövzuların hər birinə aid “Xəmsə”də hikmətli beytlər kifayət qədərdir. Mövzu üzrə əxlaqi söhbətə hazırlaşan müəllim mahiyyətə uyğun olan beytləri əvvəlcədən müəyyənləş- dirməli və əzbər öyrənməlidir. Bunun üçün “Xəmsə”ni “ələk-vələk” etməyə ehtiyac yoxdur. Çünki bu sətirlərin müəllifinin “Nizaminin pedaqoji görüşləri”adlı monoqrafiyasında tərbiyənin bütün tərkib hissələri ilə bağlı dahi şairin hikmət dolu beytləri sistemli halda verilmişdir. (bax:4, səh.205 – 240) Əxlaqi söhbət zamanı müəllimin dahi şairin hikmət dolu beyt- lərini əzbərdən və intonasiya ilə deməsi sözün təsir gücünü qat-qat artırır və daha səmərli nəticə üçün stimul yaradır. Mövzuya aid bir neçə beyti nümunə üçün söyləyən müəllim digər adekvat beytlərin öyrənilməsini konkret mənbə və səhifə göstərməklə şagirdlərə tapşırsa, daha yaxşı olar. Belə tapşırıqlar N.Gəncəvi irsinə şagird- lərdə marağın inkişaf etdirilməsi baxımından çox əhəmiyyətlidir. Qeyd olunan tapşırıqlar o zaman səmərəli nəticə verir ki, müəllim həmin mənbələrin adını, nəşr ilini və müvafiq səhifələrini əvvəlcə- dən şagirdlərə çatdırmış olsun. Həmin mənbə rolunu nizamişünas- ların yazdığı və yuxarıda qeyd olunan çoxsaylı elmi-metodik əsərlər, müvafiq internet saytları oynaya bilər. Lakin şairin özünün “Xəm- sə”sindən və “Lirika”sından ilkin mənbə kimi istifadə etmək daha məqsədəuyğundur. Nizami “Xəmsə”sinin və “Lirika”sının bir çox nəşrləri mövcuddur. Bu nəşrlər içərisində şagirdlər üçün daha asan və münasib olanı 2011-ci ildə dahi şairin 870 illiyi münasibətilə Gəncə şəhər İcra hakimiyyətinin tövsiyəsi əsasında işıq üzü görən nəşrdir (bax:107;108;109;110;111;112). Qeyd olunan ən yeni nəşrin əhəmiyyəti təkcə onun çox yüksək bədii-poliqrafik tərtibatında deyil, həm də ondadır ki, burada görkəmli nizamişünas alim, Əməkdar elm xadimi, Nizamişünaslıq Yüklə 1,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|