Bəhruz Kəngərli nadir istedada malik bir insandır. O, Azərbaycan xalqının
Yüklə 37,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- B.Kəngərli. “Qız portreti” (rəssamın bacısı Tahirə). 1913. B.Kəngərli. “Qız surəti” (rəssamın bacısı Mənsurə). 1922.
- B.Kəngərlinin bacısı Gültac və ona həsr olunmuş rəsmlər. 1920-1921-ci illər.
- B.Kəngərli. “Oğlan portreti” (rəssamın qardaşı Davud). 1917.
- B.Kəngərli. “Naturaçının portreti”. 1913.
116
Portretl r B.Kəngərli. “Qız portreti” (rəssamın bacısı Tahirə). 1913. B.Kəngərli. “Qız surəti” (rəssamın bacısı Mənsurə). 1922. 117
Portretl r B.Kəngərlinin bacısı Gültac və ona həsr olunmuş rəsmlər. 1920-1921-ci illər. 118
Portretl r şəkilin arxasında da şəkillərin sentyabr və oktyabr ayında işləndiyi yazılıb. Görəsən mart ayında vəfat edən uşağın portretini rəssam niyə yeddi ay sonra çəkib, özü də üç variantda? Görüntüyə əsasən demək olar ki, o, heç də iki aylıq yox, ən azı bir yaşındadır. Əlavə edək ki, Naxçıvan muzeyində həmin vəfat etmiş uşağın karandaşla çəkilmiş portreti var. Uşağı gözüyumulu təsvir edən bu əsərin üzərində də bu qızın 51 gün yaşadığı qeyd olunub... Bəhruz bəyin qardaş və bacılarının bizim dövrə gəlib çatmış fotoşəkillərinə əsasən rəssamın çoxsaylı uşaq portretlərini bilavasitə doğmalarına həsr etdiyini təsdiqləmək mümkün olmuşdur. Bu fotolarda yaxınları nisbətən yaşlı olsalar da, onların baş quruluşuna, əzalarına və üz cizgilərinə görə kimlikləri təsdiqlənmişdir. Bu mənada qəhvəyi-göyümtül geyimli uşağın (“Oğlan portreti”. 1917. Kağız, sulu boya.16x14,5sm) qardaşı Davud, qırmızı köynəkli oğlanın (“Yatmış uşaq”.1921. Kağız, sulu boya. 6,3x8,4sm) rəssamın kiçik qardaşı Rüstəm olduğu müəyyənləşdirilmişdir. Ən kiçik bacısı Gültacın körpəlik təsvirlərini digər bir-neçə əsərdə (“Yatmış uşaq”. 1920-1921. Kağız,sulu boya. 6,4x3sm; “Yuxudan oyanmış uşaq”. 1921. Kağız, tuş, qara sulu boya. 6x3sm; “Yatmış uşaq”. 1921. Kağız, sulu boya. 9,3x7sm və “Yatmış uşaq”. 1920-ci illər. Kağız, sulu boya. 15,5x12,4sm) görmək mümkündür. Yəqin ki, Bəhruz bəy evlərindəki digər uşaqları da unutmayıb. Lakin onların rəsmləri bizim dövrə gəlib çatmadığından haqqında heç bir söz demək mümkün deyildir. Bununla belə rəssamın qraik irsinə saldığımız “nüfuzedici”
119
Portretl r B.Kəngərlinin 51 gün yaşamış bacısına həsr etdiyi əsərlər. 1919. 120
Portretl r işıq onun bacılarına – Tahirə və Mənsurəyə həsr etdiyi qaralama rəsmini üzə çıxarmağa imkan verdi. Karandaşla çəkilmiş bu rəsmlərdən biri – Mənsurənin portreti rəssamın “Azərbaycan tipləri” adlanan albomundadır. Məhz 51 səhifəlik albomdakı 336 eskiz xarakterli rəsmdən biri onun bacısı Mənsurənin qısa müddətdə çəkilmiş portretidir. Naxçıvan muzeyində saxlanan bir rəsmdə isə Tahirə təsvir olunub. Karandaşla çəkilmiş rəsm real bədii həlli ilə diqqət çəkir. Həyat elə gətirib ki, Tahirə və Mənsurə bacıları həm də quda olublar. Belə ki, Tahirənin nənəsinin adını daşıyan qızı - Şirin xanımla Mənsurənin rəssam oğlu Xanlar ailə həyatı qurublar və hal-hazırda Bakıda yaşayırlar. Rəssamın uşaq
portretləri barəsində ikirlərimizi yekunlaşdırar- kən, demək istəyirik ki, bu çoxsaylı portretlərin bilavasitə onun doğmalarına həsr olunduğu birmənalıdır. Bu rəsmlərdə təsvir olunan uşaqların çox müxtəlif pozalarda təsvir olun- masına rəğmən, demək olar ki, onlar Kəngərlilərin evində – davamlı müşahidələrin nəticəsində çəkilmişdir. Bunu isə yalnız həmin uşaqlara çox yaxın adam həyata keçirə bilərdi. Bu mənada Bəhruz bəyin qardaşlarını yatmış vəziyyətdə görüntüyə alması təbii qəbul olunur. Uşaq portretləri arasında Davudun rəssam qarşısında arzulanan poza almasını isə onun digər qardaşları arasındakı yaş fərqi ilə əlaqələndirmək olar... Bəhruz bəyin zamanında həm təbliğat, həm də qazanc məqsədilə hazırladığı “Naxçıvan yadigarı” albomlarında müxtəlif janrlarla yanaşı, portretlər də yer almışdır. Rəssam tərəindən hazırlanan belə albomlar sayca çox olsa da, bu gün onlardan yalnız biri Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində qorunmaqdadır. Onlar kiçik ölçülüdürlər. Elə Bakı muzeyindəki albomun ölçüsü (9,5x7,5 sm) də dediyimizi təsdiqləyir. Albomdakı on doqquz rəsmin ikisi portret janrında işlənib. Bu rəsmlər toplusunun sonunda yer almış bu portretlərin birində əyni çuxalı, orta yaşlı kişi, digərində bəyaz saqqallı nurani qoca təsvir olunub. Hər iki portret real- gerçəkçi bədii həlli ilə diqqət çəkir. Bunu sakit və işıqlı fon-yerlikdə təqdim olunmuş naməlum obrazların onları səciyyələndirən cizgilərinin aydınlığı şərtləndirir... İşıqlı-göyümtül fon-yerlikdə proil təsvir olunmuş qocanın nurlu siması onun açıq qəhvəyi-sarı rəngli əbası, qara-qəhvəyi papağının əhatəsində aydın və cəlbedici görünür.
Yüklə 37,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|