Berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti «iqtisodiyot» fakul`teti

3.1.1-jadval.
Dehqonchilik bilan shug`ullunuvchi fermer xo`jaliklarida materiallarning ishlatilishi va boshqa chiqim xarajatlarni schyotlarda aks ettirish.

T/r	Muomalarning mazmuni	Summa	Debet	Kredit	Asos bo`luvchi hujjat
1	Materiallarning ishlab chiqarishga sarflanishi	5000000	2010, 2310, 2510	1010- 1090	Material hisobotlari, dalolatnoma
2	Materiallarning sotilishi: - sotish qiymatiga - materiallarning hisob bahosida moddiy javobgar shaxs bo`ynidan soqit qilinishiga - sotishdan olingan foydaga - sotishdan ko`rilgan zararga	500000 400000 100000	4010, 9210 9220 9430	9220 1010- 1090 9320 9220	Shartnoma, schyotfaktura hisob-kitoblar, material hisoboti
3	Materiallarning bepul berilishi: - berish qiymatiga - materiallarning hisob bahosida moddiy javobgar shaxs bo`ynidan soqit qilinishiga - sotishdan ko`rilgan zararga	500000 500000 500000	4010 9220 9430	9220 1010- 1090 4010	Shartnoma, schyotfaktura, hisob-kitoblar, material hisoboti
4	Ta’sis badali sifatida berilishi: - kiritish qiymatiga - materiallarning hisob bahosida moddiy javobgar shaxs bo`ynidan soqit qilinishiga	500000 500000	0610- 0690 9220	9220 1010- 1090	Shartnoma, schyotfaktura, hisob-kitoblar, material hisoboti
5	Materiallarning ish haqi va moddiy yordamsifatida berilishi: - berish qiymatiga - materiallarning hisob bahosida moddiy javobgar shaxs bo`ynidan soqit qilinishiga	500000 500000	6710 9220	9220 1010- 1090	Ariza, schyot-faktura, hisob-kitoblar, material hisoboti

Fermer xo`jaligidagi dehqonchilik ishlariga ishlab chiqarish zahiralarining sarflanishi, shuningdek ularning sotilishi, bepul berilishi, boshqa korxonalarga ta’sis badali sifatida kiritilishi, ish haqi va moddiy yordam sifatida berilishi, shunindek turli boshqa chiqimlari guvohlik beruvchi hujjatlar asosida hisobda quyidagicha aks ettiriladi.
Ishlab chiqarish xarajatlarining analitik hisobi dehqonchilik sohalarining yo`nalishlariga qarab yuritiladi. Masalan, 2013 - «Sabzavotchilik» schyoti bo`yicha quyidagi analitik schyotlarni ochish mumkin: kartoshka; pomidor; piyoz; sabzi; karam va boshqalar. Dehqonchilik bilan shug`ullunuvchi fermer xo`jaliklarida ishlab chiqarish xarajatlari schyotlarining (2011, 2012, 2013) debetida haqiqatda qilingan xarajatlar aks ettiriladi. Bunda, mos ravishda xarajatlarning moddalariga ko`ra quyidigi yozuvlar qilinadi: Debet 2011, 2012, 2013 Kredit 1010 - 1090 - material xarajatlariga; Debet 2011, 2012, 2013 Kredit 6710 - mehnat haqi xarajatlariga; Debet 2011, 2012, 2013 Kredit 6520 - ijtimoiy sug`urta xarajatlariga; Debet 2011, 2012, 2013 Kredit 6510 - ekinlarni sug`urtalash xarajatlariga; Debet 2011, 2012, 2013 Kredit 6010, 6990 - ish, xizmat xarajatlariga; Debet 2011, 2012, 2013 Kredit 2310 - yordamchi ishlab chiqarish xarajatlarini hisobdan chiqarilishiga; Debet 2011, 2012, 2013 Kredit 2510 - umumishlab chiqarish xarajatlarining hisobdan chiqarilishiga.
Ishlab chiqarish xarajatlari schyotlarining kreditida hisobot yili davomida olingan mahsulotlar reja tannarxi bo`yicha aks ettiriladi, ya’ni unga quyidagicha yozuv qilinadi: Debet 2810 Kredit 2011, 2012 va 2013.
Dehqonchilik bilan shug`ullunuvchi fermer xo`jaliklarida hisobot yili oxirida har bir soha bo`yicha etishtirilgan mahsulotlarning reja tannarxi va haqiqiy tannarxi o`rtasidagi farq summalari hisob-kitob qilinadi. Reja tannarx va haqiqiy tannarx o`rtasidagi farq summasi barcha mahsulotlar bo`yicha quyidagicha topiladi: