________________Milli Kitabxana______________
60
"Mənəm ki, ğafiləsalari-karivani-ğəməm.
Müsafiri-rəhi-səhrayi möhnətü öləməm.
Həqir baxma mənə, kimsədən sakınma, kəməm,
Fəqiri-padişahasa, gədayi-möhtəşəməm..."
Birdən yağış başladı, hərə qaçdı bir yana,
Bir budaq da tapılmır adamlar daldalana.
Sular qalxıb-enirdi, sular aşıb-daşırdı,
Bu vaxt şair bir kiçik kəndə yaxınlaşırdı.
Yaman qaraldı qanı,
Şairin üzündəki o kədər tozlarını
Yağan o gur yağış da silə bilmədi fəqət
Onun kədərlərinə dəm tutmuşdu təbiət.
Təbiət də elə bil bu dəm ona ağladı,
Füzulinin dərdinə, qəminə yas saxladı.
Onun ağ saqqalından damcılar süzülürdü.
Elə bu vaxt qarşıda bir böyük qəsr gördü.
Darvazaya sığındı, yox, yağış kəsilmədi
-Şair gedə bilmədi.
Birdən açıldı qəsrin pəncərəsi...
Bu zaman
Bir səs gəldi:
- Ey qoca, qapıda nə durmusan?
İçəriyə gəlsənə.
- Sağ olun!
O kəs yenə
Əl çəkmədi.
- Buyurun, sizə qurbandır varım,
Allahın qonağına açıqdır qapılarım.
Ev sahibi hərlənib özü gəldi:
-Gəl bəri!
Füzulinin qolundan çəkib saldı içəri.
Onlar qəsrə girdilər,
O dincəldi...
Şairə nahar da gətirdilər,
Bütün nahar dəstgahı qızıl qablarda gəldi,
Qızıl piyalələrdə ləzzətli mey verildi.
Cariyələr, nökərlər düşdülər əl-ayağa,
________________Milli Kitabxana______________
61
Hərəsi bir tərəfdən qulluq etdi qonağa.
Qəsr zinət içində pırıl-pırıl yanırdı.
EIə bil hər divardan bir Günəş boylanırdı.
Tavanda çil-çıraqlar, döşəmədə xalçalar,
Qəsrdəki zinətə şahlar belə əl çalar.
Ev sahibi qonaqdan sordu:
- Kimsən, nəçisən?
- Adi müsafirəm mən.
- Çox gözəl, ey müsafir, əntiqbazam mən düzü,
Nadir şeylər yayınmaz mənim gözümdən düzü.
Gedək, sənə göstərim qiymətli şeylərimi.
Qoruyuram onları gözüm, bəbəyim kimi.
Onlar durub keçdilər bir bəzəkli otağa,
Ev sahibi gözaltı nəzər salıb qonağa
Dedi: - Qonaq, yaxşı bax burdakı daş-qaşlara.
O, bir üzük götürüb şüşə rəfdən bu ara,
Dedi: - Bax, bu üzüyün qaşına, yaxşı bax, sən,
Şahın da barmağında olammaz bu üzükdən.
Qiyməti min dinardır,
Belə nadir bir inci,
De, harda, kimdə vardır?
Füzuli göz ucuyla baxıb qaytarır yenə
Üzüyü sahibinə.
- İndi bax, bu qılınca, yaxına gəl, yaxşı bax.
Dəstəyinin bir daşı mincə dinardır ancaq.
Füzuli qılınca da baxaraq saymazyana,
Qaytarır sahibinə.
Kişi pərt olur yenə:
- İndi də diqqət elə bu şətrəncə, müsafir,
Özü fil sümüyündən, daşları incidəndir,
Bir daşını inan ki, yüz dinara verərəm.
Bunları sultana da, şaha da göstərmərəm.
Cildi qızıl suyuna çəkilmiş bir divanı
O, göstərir şairə.
Əntiqfuruş - Belə bir kitab hanı?
Cildindəki qızılın min dinar qiyməti var.
İçindəki rəsmlər ağılı heyran qoyar.
________________Milli Kitabxana______________
62
Füzuli - Kiminkidir bu divan?
Əntiqfüruş - Kişi, insafın olsun, özün indi hardasan?
Füzuli - Sənin evindəyəm mən.
Əntiqfüruş - Demək, onda kitab da mənimdir.
Füzuli - Səhv edirsən!
Bunun cildi sənindir,
İçindəki duyğular, yəqin ki, özgənindir.
Əntiqfüruş - Aha, indi anladım, ey müsafir, haqlısan!
Mövlana Füzulinin divanıdır bu divan!
Füzuli - Onu çoxmu sevirsən?
Əntiqfüruş - Oxumaq bilmirəm mən!
Ev sahibi cürbəcür əyləncələr, bəzəklər,
Xara şallar, ipəklər,
Kəlağaylar göstərir müsafirə dalbadal,
Qucağında gəzdırir şairisə min xəyal.
Ev sahibi görür ki, öz qəlbinə dalaraq,
Onun dediklərinə fikir vermir heç qonaq.
Əntiqfuruş - Sən ey, naməlum insan, sənə bir sualım var.
Göstərdiyim şeylərə şah özü heyran qalar.
Bu daş-qaşlar, bu süslər
Sənə bir zərrə qədər
Əsər etmədi ancaq,
Səndəki daş qəlbə bax.
Bəlkə, bəlkə, ey insan,
Sən məndən də varlısan?
Füzuli - Xeyr, mən çox yoxsulam.
Əntiqfuruş - Elə isə, bəs neçin,
Baxırkən bu şeylərə
Qamaşmadı gözlərin?
Füzuli - Üzü dönük dünyada
Çox şeylər gördüyümdən,
Axır kor olmuşam mən.
Mən bu qoca dünyada dərd satıb, qəm yeyirəm,
Odur, belə şeyləri mən görə bilməyirəm.
Sən daş-qaş göstərirsən mənə, söylə, ürəyin
Daş deyilmi bəs sənin?
Qanlı göz yaşlarıyla ömrü ötüb geçənin,
________________Milli Kitabxana______________
63
Gözündə bir quruşa dəyərmi üzük qaşı?
Mənə daş göstərənə sən, göstər isti göz yaşı!
Yoxsul dolansam da mən, vüqarım əyilməmiş,
Məni dünya süsləri heyran edə bilməmiş.
Zinətə çox vurulma, zinət dünya malıdır,
İnsan özü dünyanın zinəti olmalıdır.
Bir də... Düzünü bilsən əşyanı görmürəm mən.
Bütün bu zinətlərin arxasında gizlənən
Böyük hadisələri, mənaları görürəm.
Mənalar aləmində mən ki ömür sürürəm.
Bax bu üzük, yəqin ki, vaxtilə bir gözəlin
Barmağında parlayıb... Hanı indi o gəlin?
Bəlkə onun ürəyi artıq çoxdan dayanmış,
Ondan sonra bu üzük neçə barmaqda yanmış?
Bunu satan o bədbəxt neçin satmış görəsən?
Bu üzüyü alanda düşündünmü bunu sən?
Bu üzüklə neçə toy, neçə büsat qurulmuş?
Ah! Bu üzük kimlərin nişan üzüyü olmuş?
Görəsən hardan gəlib düşmüş sənin qəsrinə?
Bəlkə mənim sözlərim qəribə gəlir sənə?
Bax, bu qılınc... bu yaraq kimə töhfə verilmiş?
Bu, bansı bədbəxtlərin köksünə endirilmiş?
Bu qılıncın ustası
Görəsən nə gözləmiş?
Öz çirkin əməlindən,
Bunu düşünürəm mən.
Özünü məhv etməyə silah yaratmış insan...
Bəlkə də bu qılıncdır İbrahimi doğrayan?
Çaldıranda parlamış bəlkə birinci kərə,
Qan çiləmiş bu qılmc dərələrə, duzlərə?
Bəli, düzünü bilsən, əşyanı görmürəm mən,
Bütün bu zinətlərin arxasında gizlənən
Hikmətləri görürəm, mənaları gorürəm.
Mənalar aləmində mən ki, ömür sürürəm.
Füzuli divanını qızıla tutdurmusan,
Həşyəsinə, cildinə min cür bəzək vurmusan.
Sənin fikrincə, ey dost, şeir, sənət heç nədir,
Dostları ilə paylaş: |