98
ehtiyatlılıq prinsipi ifrat ifadəsini tapır və bir sıra hallarda gələcəkdə mümkün
itgilərin yenidən qiymətləndirilməsi mövcuddur.
Əməliyyatların xarici valyutada yenidən hesablanma zamanı da beynəlxalq
uçotda zidiyyətli problemlər yaranır: hesablama zamanı hansı mübadilə məzənnəsi
və hansı ana istinadən tətbiq edilməlidir, bunun nəticəsində yaranmış fərqləri necə
şərh etməli və s.
Beləliklə, aydındır ki, beynəlxalq uçot sisteminin yaradılması üzrə iş
aparılması üçün obyektiv tələbat və ilkin şərtlər mövcuddur. Bu iş müxtəlif
ölkələrə mövcud olan uçot sistemlərinin tədqiqindən, müqayisəsindən və
təsnifatından, uçotun, hesabatın və auditin unifikasiyası üzrə işləmələrdən və
tövsiyələrdən ibarətdir.
99
2.4. Büdcə təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu standartları
Büdcə təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartları Azərbaycan
Respublikası Maliyyə Nazirliyinin 13 yanvar 2009-cu il tarixli əmri ilə təsdiq
edilmişdir.
Azərbaycan Respublikasında büdcə təşkilatları üçün tətbiq olunan
aşağıdakı Milli Mühasibat Uçotu Standartları müəyyən edilmişdir.
Maliyyə hesabatlarının təqdimatı üzrə 1 №-li Milli Mühasibat Uçotu
Standartı
Standartın məqsədi hesabat ili üçün tərtib edilmiş maliyyə hesabatları ilə
həmin təşkilatın əvvəlki dövrlər üçün hazırladığı maliyyə hesabatları, eləcə də
digər təşkilatların maliyyə hesabatları arasında müqayisəni təmin edən ümumi
təyinatlı, maliyyə hesabatlarının təqdim edilməsi üzrə metodların müəyyən
edilməsidir.
Standart büdcə təşkilatlarına, bələdiyyə orqanlarına və büdcədənkənar
fondlara tətbiq edilir.
Standart
büdcə
təşkilatlarından,
bələdiyyə
orqanlarından
və
büdcədənkənar fondlardan maliyyə hesabatlarının hesablama metodu əsasında
hazırlanıb təqdim edilməsini tələb edir.
Mühasibat uçotunu tənzimləyən qüvvədə olan normativ-hüquqi aktlar ilə
bu Milli Mühasibat Uçotu Standartı arasında ziddiyyət yarandığı halda, tətbiq
edilir.
100
Pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında Hesabatı üzrə 2 №-li Milli
Mühasibat Uçotu Standartı
Bu standartın məqsədi pul vəsaitlərinin əməliyyat, investisiya və
maliyyələşdirmə fəaliyyətləri üzrə təsnifləşdirilən pul vəsaitlərinin hərəkəti
haqqında hesabat vasitəsilə keçmiş hesabat dövründə təşkilatın pul vəsaitləri və
onların ekvivalentlərinin hərəkətində baş verən dəyişikliklər haqqında
informasiyanın təqdim edilməsinin tələb edilməsindən ibarətdir.
Hesablama metodu əsasında maliyyə hesabatları hazırlayan və təqdim edən
təşkilat pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabatını bu Standartın tələblərinə
uyğun olaraq hazırlamalı və onu maliyyə hesabatlarının hazırlandığı hər hesabat
dövrü üzrə təqdim edilən maliyyə hesabatlarının tərkib hissəsi kimi təqdim
etməlidir.
Bu standart büdcə təşkilatlarına, bələdiyyə orqanlarına və büdcədənkənar
fondlara tətbiq edilir.
Mühasibat uçotunu tənzimləyən qüvvədə olan normativ-hüquqi aktlar ilə
bu Milli Mühasibat Uçotu Standartı arasında ziddiyyət yarandığı halda, Büdcə
Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu standartı tətbiq edilir.
Uçot siyasəti, uçot qiymətləndirmələrində dəyişikliklər və səhvlər üzrə 3
№-li Milli Mühasibat Uçotu Standartı
Bu standartın məqsədi uçot siyasətində və uçot qiymətlərində edilən
dəyişikliklərə və səhvlərin düzəldilməsinə dair məlumatın açıqlanması və uçot
qaydaları ilə yanaşı, uçot siyasətinin seçilməsi və dəyişdirilməsi üçün istifadə
olunan meyarların müəyyən olunmasından ibarətdir.
Bu Standartın uçot siyasətinin seçilməsi və tətbiqi zamanı, habelə uçot
siyasətində və uçot qiymətlərində dəyişikliklərin və əvvəlki hesabat dövrlərinin
səhvləri üzrə düzəlişlərin uçotu zamanı tətbiq edilir.
101
Əvvəlki hesabat dövrlərinin səhvlərinin düzəldilməsi və uçot siyasətlərində
dəyişiklərin tətbiq edilməsi məqsədilə aparılmış retrospektiv düzəlişlər üzrə vergi
nəticələri ictimai sektora məxsus əksər büdcə təşkilatları üçün müvafiq olmaması
səbəbindən bu standart çərçivəsində nəzərdən keçirilmir. “Mənfəət vergisi” adlı
12 №-li Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartı əvvəlki hesabat dövrlərinin
səhvlərinin düzəldilməsi və uçot siyasətlərində tətbiq edilməsi məqsədilə
aparılmış retrospektiv düzəlişlər üzrə vergi nəticələrinin uçotuna dair təlimatları
əks etdirir.
Bu standart büdcə təşkilatlarına, bələdiyyə orqanlarına və büdcədənkənar
fondlara tətbiq edilir.
Mühasibat uçotunu tənzimləyən qüvvədə olan normativ-hüquqi aktlar ilə
bu Milli Mühasibat Uçotu Standartı arasında ziddiyyət yarandığı halda, Büdcə
Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartı tətbiq edilir.
Xarici valyuta məzənnələrində dəyişikliklərin təsiri üzrə 4 №-li Milli
Mühasibat Uçotu Standartı
Bu standartın əsas məqsədi təşkilatın xarici valyuta ilə həyata keçirdiyi
əməliyyatların, habelə xarici ölkələrdə aparılan fəaliyyətlərin təşkilatın maliyyə
hesabatlarında əks etdirilməsi və maliyyə hesabatlarının təqdimat valyutasına
çevrilməsi qaydalarının müəyyən edilməsidir.
Bu standart hansı məzənnənin seçiləcəyi və maliyyə hesabatlarında
məzənnə dəyişikliklərinin təsirinin necə göstərilməsini müəyyən edir.
Mühasibat uçotunun hesablama metodu əsasında maliyyə hesabatları
hazırlayan və təqdim edən təşkilat bu Standartın tətbiqi ilə bağlı Şərhlər və
Tövsiyyələrdəki əlavə şərtləri nəzərə almaqla, Standartın tələblərinə uyğun olaraq
xarici valyuta məzənnələrində dəyişikliklərin təsiri ehtiyatları uçota almalıdır.
Dostları ilə paylaş: |