Biotexnologiya asoslari

 
Bioelektrokataliz 
 
Elektrokimyoviy jarayonlarda fermentlardan katalizatorlar sifatida foydalanish enzim 
(oqsil) muxandisligida yangi soha hisoblanadi. Bioelektrokatalizlardan foydalanishni asosiy 3 
yo’nalishga ajratish mumkin: 
 
 
 Texnik o’zgarishlarni aniqlash, 
ta’sir spesifikligini va sezgirligini oshiruvchi-fermentli elektrolitik qurilma-bioaniqlagichlar 
yaratish; 
 
 Spesifik 
elektrosintez 
boshqaruvchi immobillangan fermentlar asosidagi tizim ishlab chiqish; 
 
 
YAngi, yuqori samarali 
energiya almashtirgichlar yaratish uchun fermentlar, birinchi navbatda immobillangan 
fermentlardan foydalanish.          
          
Elementlarni elektrolizda qo’llashda asosiy muammolardan biri fermentativ va 
elektrokimyoviy reaksiyalarni kuzatish va elektrodda fermentlar faol markazini elektronlarning 
faol transporti bilan ta’minlash hisoblanadi. 
Ushbu muammoni ikki xil yo’l bilan hal qilish mumkin - kichik molekulyar diffuz - 
harakatchan uzatgichni qo’llash va elektrodda ferment faol markazida bevosita oksidlash; 
masalan, elektrodda molekulyar vodorod elektrooksidlanish, immobillangan gidrogenaza faol 
markazi bilan to’g’ridan-to’g’ri elektronlar o’tkazish imkoniyatlari mavjudligi o’rganilgan. 
Fermentli elektrod ingichka oltinli sim kukuniga Thiocapsa roseopersicina purpur 
serobakteriyasi gidrogenazasini immobillash orqali tayyorlanadi. 
Elektrodga vodorod bilan fosfatli bufer (pH 7,0)  kiritilganda elektrodda vodorodli 
potensial bilan elektrod vodorodi barqaror tenglashganligi (tenglik 0,0 V) kuzatiladi. 

---

N.YArapolov va boshqalar (1984 yil) birinchi bosqichda, EH
-  
protonsiz forma bilan uning EH
2
  
ferment-substrat kompleksi hosil qiladigan tenglikning kinetik chizmasini taklif etganlar. 
Jarayonning oxirida ikkita elektronlar o’tkazish sodir bo’ladi: 
  
                       EH
-
                                   E q H
q
  q e
-
 ; 
 
                            EH
•
                                 EH
q 
q e
-
. 
 
Protonsizlangan ferment H
2 
 fermentativ oksidlanishini to’xtatadi: 
 
EH
q
                                  E q H
q
.