Biotik amillər
•
İnsan, heyvan və bitkilərin bir-birlərinə
göstərdiyi təsirlər
biotik
amillərə aiddir. Belə
orqanizmlərin cəmi
biosenozluq
, onların bir-birilə olan əlaqəsi
biosenoz
adlanır.
•
Ali bitkilərin həyatında və onların yayılmasında heyvanların böyük ekoloji rolu
vardır. Onlar bitkilərə birbaşa və dolayı yolla təsir edirlər. Heyvanlar (həşəratlar,
quşlar və s.) çiçəklərin tozlanması və mayalanmasında, meyvə və toxumaların
təbiətdə yayılmasında, beləliklə, bitkilərin çoxalması və yer üzərində yayılmasında
geniş iştirak edirlər. Heyvanlar torpağın xassə və strukturunun dəyişilməsində də
mühüm rol oynayırlar.
•
Bitkilərin bir-birlərinə olan münasibəti və təsiri müxtəlifdir. Bitkilərin qarşılıqlı
əlaqəsində hər 2 tərəf mənfəət olarsa
simbioz,
yalnız bir tərəf mənfəət hasil edərsə,
birtərəfli mənfəət
adlanır.
•
Ali bitkilərlə göbələklər, bakteriyalarla paxla
meyvəli bitkilər, yosun və
göbələklər arasında olan əlaqələr simbiotik əlaqədir.
•
Birtərəfli mənfəət alan bitkilərə isə, parazit bitkiləri, məsələn,
öskəotunu misal
göstərmək olar.
•
İnsan öz yaradıcılığı ilə bitki aləminə, həm müsbət, həm də mənfi təsir göstərir.
Bitkiləri becərərək onların areallarını genişləndirir, yeni çeşidlər yaradır, yeni iqlim
şəraitinə uyğunlaşdırılmasını həyata keçirir. Lakin,
yeni sənaye müəssisələrinin
yaradılması, zərərli tullantıların ətraf mühitə atılması, nüvə silahlarının sınaqlarının
keçirilməsi bitki aləminə böyük zərər yetirir.
