Biz dünyanın bioloji müxtəlifliyinə real, ölçülə bilən
Yüklə 1,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları /
BIODIVERSITY: A m a z i n g C a s p ia n F ish es nın ümumiyyətlə pulcuğu yoxdur. Üzgə elə r balıqlara üzməyə və suda tarazlıqlarını saxlamağa imkan verən, hərəkətli quruluşa malik bir struktur dur. Balıq üzgəclərini əzələlər vasitəsi ilə hərəkət etdirir. Bir neçə üzgəcsiz növdən başqa bütün sümüklü balıqlar sərt və yumşaq şüalı üzgəclərə malikdir. Üzgəclərin kiçicik çubuqları xatır ladan şüalardan ibarət gövdəyə geydi rilmiş dəri arakəsmələri var. Bəzi şüalı üzgəcə malik balıqlarda şüalar yumşaq olur. Bəzi balıqların isə həm yumşaq, həm də sərt və iti şüalan olur. Yumşaq üzgəcli sümüklü balıqların əksəriy yətinin yumşaq, şüalarla əhatə olunan ləçəkşəkilli üzgəcləri olur. Ləçək- şəkilli üzgəclər şüalı üzgəclərə nisbə tən az elastik olur. Köpək balıqları, skatlar və ximerkimilər sərt dəri ilə örtülmüş, çoxsaylı nazik şüalardan ibarət yumşaq üzgəcə malikdirlər. Balıqların üzgəcləri yerləşməsinə və quruluşuna görə bir neçə qrupa bölünür. Bu bölgüyə uyğun olaraq üzgəclər tək (median) və cüt olur. Tək üzgəclər - şaqul i üzgəclər olub balığın bel, qarın və quynıq hissəsində yerləşirlər. Onlar bel, anal və quyruq üzgəclərdən ibarətdir. Bel üzgəci bütün bel boyu yerləşir və balığı çevrilmədən qoruyur. Balıqların çoxunda demək olar ki iki (sıf, xanı) və üç (treska) bel üzgəci olur. Anal üzgəc alt tərəfdə yerləşir. Bel üzgəci kimi o da balığı çevrilmədən qoruyur. Bəzi balıqlarda iki anal üzgəci olur. Quyruq rounded at the edge. There are two main types of teleost scales ctenoid and cycloid. Ctenoid scales have tiny points on their surface. Fish that feel rough to the touch, such as bass and perch, have ctenoid scales. Cycloid scales have a smooth surface. They are found on such fish as carp and salmon. Some bony fish, including bichirs and gars, have thick, heavy
are covered with placoidscales, which resemble tiny, closely spaced teeth. Some fish, including certain kinds of eels and freshwater catfish, are scaleless. Fins are movable structures that help a fish swim and keep its balance. A fish moves its fins by means of muscles. Except for a few finless species, all spiny-finned bony fish have rayed fins. These fins consist of a web of skin supported by a skeleton of rods called rays. Some ray-finned fish have soft rays. Others have both soft rays and rays which are stiff and sharp to the touch. Fleshy-finned bony fish commonly have lobed fins, which consist of a fleshy base fringed with rays. Lobed fins are less flexible than rayed fins. Sharks, rays, and chimaeras have fleshy, skin-covered fins supported by numerous fine rays made of a tough material called keratin. Fish fins are classified according to their position on the body as well as
üzgəci eyni zamanda quyruğun qurtaracağıdır. Balıq suda üzərkən quyruq üzgəcini hərəkət etdirərək ondan sükan kimi istifadə edir. Cüt üzgəclər iki eyni üzgəc olub gövdənin hər iki tərəfində yerləşir. Əksər balıqların cüt döş və qarın üzgəcləri olur ki, bunlar da başın arxasında, yan tərəflərdə yerləşir. Bir çox balıqlarda isə qarın və ya ayaq üzgəcləri olur ki, bunlar da bilavasitə döş üzgəclərinin altında, bir qədər arxada yerləşir. Ancaq bəzi balıqlarda, qarın üzgəcləri qabaqda, boyunun yanında və ya arxada anal üzgəcin yanında yerləşir. Qarın üzgəcləri eyni zamanda ventral üzgəclər də adlanır. Əksər balıqlar cüt üzgəclərdən əsasən dönmək, dayanmaq və başqa manevr lər etmək üçün istifadə edirlər.
baş, bədən və üzgəclər üçün dayaq vəzifəsini yerinə yetirir. Onurğa bədən və quyruq üçün mərkəzi dayaq nöqtəsidir. O çox sayda sümük və qığırdaq seqm entlərindən təşkil olunmuş fəqərələrdən ibarətdir. Sümüklü balıqlarda hər bir fəqərənin üzərində tikan var. Quyruq fəqərələri nin üzərində isə üstdə və altda olmaqla iki tikan var. Qabırğalar fəqərələrə birləşib. Kəllə əsasən ağız və qəlsə- mələr üçün dayaq olan kəllə sümü yündən ibarətdir. Əksər balıqların döş üzgəcləri çiyin qurşağı vasitəsilə kəllə sümüyünün arxa hissəsinə birləşib. Qarın üzgəcləri çanaq qurşağı vasitəsilə çiyin qurşağına və ya əzələlər vasitəsilə qarın boşluğuna birləşir. Bel üzgəcləri kürək nahi- a c c o rd in g to th e ir s tru c tu re . Classified in this way, a fin is either median (non-paired) or paired. Median fins are vertical fins on a fish's back, underside, or tail. They include dorsal, anal, and caudal fins. The dorsal fin grows along the back and helps a fish keep upright. Almost all fish have at least one dorsal fin, and many have two (sander, perch) or (cod) three. The anal fin grows on the underside. Like a dorsal fin, it helps a fish remain upright. Some fish have two anal fins. The caudal fin is at the end of the tail. A fish swings its caudal fin from side to side to propel itself through the water and to help in steering. Paired fins are two identical fins, one on each side of the body. Most fish have both pectoral and pelvic paired fins. The pectoral, or shoulder, fins of most fish grow on the sides, just back of the head. Most fish have their pelvic, or leg, fins just below and behind their pectoral fins. But some have their pelvic fins as far forward as the throat or nearly as far back as the anal fin. Pelvic fins are also called
fins mainly to turn, stop, and make other maneuvers.
provides a framework for the head, trunk, tail, and fins. The central framework for the trunk and tail is the backbone. It consists of many
Yüklə 1,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|