BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları / BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s
əlverişsiz və uzaq sulara üzməkdən
çəkindirir.
BALIQLAR NECƏ YAŞAYIR
Hər bir balığın həyatı kürüdən
başlayır. Embrion adlanan inkişaf
etməkdə olan balıq kürüdən çıxana
qədər kürünün sarısı ilə qidalanır.
Kürüdən çıxan balıq sürfə və ya balıq
körpələri adlanır. Kürü vermə və ya
sperma hazırlama qabiliyyəti olan
balıqlar yetişkənlik dövrünə çatmış
hesab olunurlar. Quppilər, qolyanlarm
bəzi növləri kürüdən çıxdıqdan bir
neçə ay sonra yetişkənlik dövrünə
çatır. Ancaq bir sıra xırda balıqlar isə
yetişkənlik dövrünə kürüdən çıxdıq
dan bir neçə dəqiqə sonra çatır. İri
balıqlar üçün bü müddət bir neçə il
olur. Balıqların bir çoxu yetişkənlik
dövrünə çatana qədər bir sıra
mərhələlərdən keçirlər. Demək olar
ki, bütün balıqlar ömrü boyu böyü
yürlər. Balıq böyümə dövründə ölçü
lərini bir neçə min dəfə artıra bilir. Ən
uzun ömürlü balıqlar nərəkimilərin
bəzi növləridir.
other than an upright, level position,
the fluid and otoliths move over
sensitive nerve endings in the ears.
The nerves signal the brain about the
changes in the position of the body.
The brain then sends messages to the
fin muscles, which move to restore
the fish's balance. Fish can also sense
any changes in the pressure, salt
content, or temperature of the water
and so avoid swimming very far into
unfavorable waters.
HOW FISH LIVE
Every fish begins life in an egg. In the
egg, the undeveloped fish, called an
embryo, feeds on the yolk until ready
to hatch. After a fish hatches, it is
called a larva or fry. The fish reaches
adulthood when it begins to produce
sperm or eggs. Most small fish, such
as guppies and many minnows,
become adults within a few months
after hatching. But some small fish
become adults only a few minutes
after hatching. Large fish require
several years. Many of these fish pass
through one or more juvenile stages
before becoming adults. Almost all
fish continue to grow as long as they
live. During its lifetime, a fish may
increase several thousand times in
size. The longest-lived fish are
probably certain types of sturgeons.
HOW FISH GET FOOD.
Most fish are carnivores (meat-
eaters). They eat shellfish, worms,
and other kinds of water animals.
44
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları / BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s
BALIQLAR NECƏ QİDALANIR
Balıqların əksəriyyəti yırtıcıdır.
Onlar ilbizlər, qurdlar və başqa su
heyvanları ilə qidalanır. Bundan başqa
onlar digər balıqları və hətta öz
növlərindən olan balıq körpələrini də
yeyirlər. Bir sıra balıqlar isə əsasən
bitkilərlə - su bitkiləri və yosunlarla
qidalanırlar. Lakin bu balıqların da bir
çoxu, görünür ki, ətlə də qidalanır.
Bəzi balıqlar ancaq planktonla
qidalanır. Belə balıqlara kilkələrin,
siyənəklərin bir çox növləri, balinaya-
oxşar köpək balığı və nəhəng skat
manta aiddir. Bəzi balıqlar ölü
balıqların cəmdəkləri ilə qidalanır.
Onlar üçün dibə düşən ölü heyvanların
leşi qida mənbəyidir.
Bir çox balıqların qidanı tutmaq
üçün xüsusi orqanları vardır. Okeanın
dərin qatlarında yaşayan bir sıra
balıqlar səyrişərək öz ovlarını cəlb
edirlər. Bəzi tilovçuların ağızlarının
üzərində hərəkət edən bel üzgəci
başqa balıqlar üçün tələ rolunu
oynayır. Zirehlikimilər və qılınc-balıq
ova hücum etdikdə öz uzun, dimdiyə
bənzər çənələrindən qurbanlarını
ovlamaq üçün tilov kimi istifadə edir.
Barrakudalar, piranyaların bəzi
növləri və köpək balıqları ülgücü
xatırladan iti dişləri ilə məşhurdur.
Bunun vasitəsilə onlar ovu parçalaya
bilirlər. Skatlar, elektrik angvili və
cərəyan hasil etmək üçün xüsusi
orqanı olan bir sıra balıqlar öz ovlarını
elektrik cərəyanı ilə şok vəziyyətinə
salırlar. Planktonla qidalanan balıq
ların daraqşəkilli, dikinə qoyulmuş
qəlsəmə çıxıntıları var ki, bununla da
Above all, they eat other fish. They
sometimes eat their own young. Some
fish are mainly herbivores (plant-
eaters). They mainly eat water plants
and algae. M ost o f these fish
probably also eat animals. Some fish
live mainly on plankton. They
include many kinds of kilkas and
herring and the three largest fish of all
the whale shark, giant manta ray, and
basking shark. Some fish are
scavengers. They feed mainly on
waste products and on the dead
bodies of animals that sink to the
bottom.
Many fish have body organs specially
adapted for capturing food. Certain
fish of the ocean depths attract their
prey with flashing lures. The dorsal
fin of some anglerfish dangles above
their mouth and serves as a bait for
other fish. Such species as gars and
swordfish have long, beaklike jaws,
which they use for spearing or
slashing their prey. Barracudas and
certain piranhas and sharks are well
known for their razor-sharp teeth,
45