Biz dünyanın bioloji müxtəlifliyinə real, ölçülə bilən



Yüklə 1,62 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə16/50
tarix17.01.2018
ölçüsü1,62 Mb.
#21063
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   50

BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları

  /  


BIODIVERSITY: A m a z in g   C a s p ia n   F is h e s

Bir  çox  balıqlarda  işıq  və  elektrik 

hasil  edən  orqan  olur.  Bu  orqanlar 

balıqların  çoxunda  təsadüf  olunan 

strukturların  uyğunlaşması  nəticə­

sində əmələ gəlir. Məsələn, dərinin və 

ya həzm traktının bir hissəsinin inkişaf 

etməsi  nəticəsində  suyun  dərin 

qatlarında  yaşayan  bir  çox  balıqlarda 

işıqlandırma  orqanı  yaranıb.  Belə 

növlər bu orqanlardan ovu cəlb etmək 

və  ya  öz  növlərindən  olan  balıqlara 

işarə  vermək  məqsədi  ilə  istifadə 

edirlər.


Bəzi balıqların gözlərinin, qəlsəmə 

və bədən əzələlərinin inkişafı nəticə­

sində  elektrik  enerjisi  hasil  edən 

orqanları  olur.  Bir  sıra  növlər  bu 

orqandan  işarə  vermək,  ovu  və  ya 

düşməni  öldürmək və  ya  gicəlləndir­

mək  (kar etmək)  məqsədi  ilə  istifadə 

edirlər.


well  as  to  provide  buoyancy.  Some 

species  communicate  by  means  of 

such sounds.

A fish would sink to the bottom if it 

did  not  have  a  way  of  keeping 

buoyant.  Most  fish  gain  buoyancy 

by  inflating their swim bladder with 

gases  produced  by  their  blood.  But 

water pressure increases with depth. 

As a fish swims deeper, the increased 

water  pressure  makes  its  swim 

bladder  smaller  and  so  reduces  the 

fish's  buoyancy.  The  amount  of gas 

in  the  bladder  must  be  increased  so 

that  the  bladder  remains  large 

enough  to  maintain  buoyancy.  A 

fish's  nervous  system  automatically 

regulates  the  amount  of  gas  in  the 

bladder  so  that  it  is  kept  properly 

filled.


BALIQLARIN  HİSS ORQANLARI

Bütün  onurğalılarda  olduğu  kimi 

balıqlarda  da  ətrafda  baş  verənləri 

onlara  bildirən  hiss  orqanları  var.  Bu 

orqanlar  onlara  ətrafı  görməyə, 

eşitməyə,  iy,  dad  və  toxunmanı  hiss 

etməyə  imkan  verir.  Bundan  başqa 

bütün  balıqlarda müəyyən  məsafədən 

təhlükəni  və  ya  kənar  orqanizmləri 

hiss  etməyə  imkan  verən  yan  xətt 

adlanan  orqan  və  sualtı  aləmdə 

yaşamaq  üçün  lazım  olan  başqa 

müxtəlif hiss orqanları da vardır.

Görmə.  Balıqların  gözlərini 

quruda  yaşayan  onurğalıların  göz­

lərindən  fərqləndirən  bir  neçə 

xüsusiyyət  var.  Məsələn:  balıqların 

əksəriyyəti  eyni  zamanda  həm  sağ, 

həm  də  sol  tərəfi  görə  bilirlər.

Many fish have organs that produce 

light or electricity.  But  these  organs 

are simply adaptations of structures 

found  in  all  or  most  fish.  For 

example,  many  deep-sea  fish  have 

light-producing  organs  developed 

from  parts  of their  skin  or digestive 

tract.  Some species use these organs 

to  attract  prey  or  possibly  to 

communicate  with  others  of  their 

species.  Various  other  fish  have 

electricity-producing  organs  deve­

loped  from  muscles  in  their  eyes, 

gills, or trunk. Some species use these 

organs to communicate or to stun or 

kill enemies or prey.



40

BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları

  /  


BIODIVERSITY: A m a z in g   C a s p ia n   F is h e s

Boyunları olmadığından bu xüsusiyyət 

onlara  başı  çevirmədən  hər  iki  tərəfi 

görmək imkanı yaradır.  Bundan başqa 

balıqların  göz  qapağı  yoxdur.  Quruda 

yaşayan  onurğalılarda  göz  qapağı 

gözləri  nəmləndirməyə  və  günəş 

işığından  qorumağa  xidmət  edir. 

Balığın  gözləri  suyun  hərəkəti  ilə 

islanır.  Onlarda  günəş  işığından 

qorunma  zərurəti  də  yoxdur,  çünki, 

günəş işığı su altında çox zəif olur. Bir 

sıra balıqlar gözlərinin quruluşu ilə bir- 

birindən fərqlənirlər.  Məsələn: yetkin 

kambalanın  hər  iki  gözü  başın  bir 

tərəfində  yerləşir.  Bu  balıq  ömrünün 

çox  hissəsini  dənizin  dibində  böyrü 

üstə  keçirir,  buna  görə  də  göz  ancaq 

başın  yuxarı  tərəfə  baxan  hissəsində 

lazımdır.

Bəzi dərin  qatlarda yaşayan  balıq­

ların  gözləri  başdakı  qısa  çıxıntılar 

üzərində  yerləşir  teleskop  şəklində 

olur.  Balıqlar  bu  çıxıntıları  uzada 

bilirlər.  Bu  da  onlara  ətrafda  baş 

verənləri  görməyə  imkan  verir.  Bəzi 

balıq  növləri  kor  doğulurlar.  Belə 

balıqlara  sualtı  mağaralarda,  tam 

qaranlıqda  yaşayan  naxanın,  okeanın 

dibində  yaşayan  balinakimilərin  bəzi 

növləri  aiddir.  Bu  balıqların  gözləri 

olmasına  baxmayaraq,  onlar  gör­

mürlər.  Bəzi  başqa  balıqların  isə 

gözləri ümumiyyətlə yoxdur.



Eşitmə.  Bütün balıqlar demək olar 

ki,  suda  hər  cür  səsləri  eşidirlər. 

Balıqlar,  həmçinin,  mənbəyi  sahildə 

və  ya  su  səthində  olan  kifayət  qədər 

yüksək  səsləri  də  eşidirlər.  Naxa  və 

bəzi  başqa  balıqların  kifayət  qədər iti 

eşitmə  qabiliyyətləri  var.  Balıqların 

başlarının  hər  iki  tərəfində  kame-

THE SENSES OF FISH 

Like  all  vertebrates,  fish  have  sense 

organs  th a t  tell  them  w hat  is 

happening in their environment. The 

organs  enable  them  to  see,  hear, 

smell,  taste,  and  touch.  In  addition, 

almost  all  fish  have  a  special  sense 

organ  called  the  lateral  line  system, 

which  enables  them  to  "touch" 

objects  at  a  distance.  Fish  also  have 

various  other  senses  that  help  them 

meet  the  conditions  of  life  under­

water.

Sight.  A  fish's eyes  differ  from  those 

of  land  vertebrates  in  several  ways. 

For example, most fish can see to the 

right and to the left at the same time. 

This ability  makes  up  in  part  for  the 

fact  that  a  fish  has  no  neck  and  so 

cannot  turn  its  head.  Fish  also  lack 

eyelids.  In  land  vertebrates,  eyelids 

help moisten the eyes and shield them 

from  sunlight.  A  fish's eyes  are  kept 

moist by the flow of water over them. 

They do not need to be shielded from 

sunlight  because  sunlight  is  seldom 

extremely  bright  underwater.  Some 

fish  have unusual  adaptations  of the 

eye.  For  example,  adult  flatfish 

(flounder) have both eyes on the same 

side  of  the  head.  A  flatfish  spends 

most  of the  time  lying  on  its  side  on 

the ocean floor and so needs eyes only 

on  the  side  that  faces  upward.  The 

eyes of certain deep-sea fish are on the 

ends of short structures that stick out 

from  the  head.  These  structures  can 

be raised upward, allowing the fish to 

see  overhead  as  well  as  to  the  sides 

and front.

41



Yüklə 1,62 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   50




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə