Biz öz məqsədlərinə nail olmaq üçün heç bir vasitədən çəkinməyən
Yüklə 2,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sənəd № 607
BAKI. MART 1918-ci il. AZƏRBAYCAN QIRĞINLARI SƏNƏDLƏRDƏ 262
lərin şəklini çəkdilər və saylarını müəyyənləşdirdilər. Mənim qardaşımı öl- dürmüşdülər, başını tamamilə dağıtmışdılar və mən onun meyitini yalnız kostyumundan tanıya bildim. Bütün bu vəhşiliklərə Stepan Lalayev, Ruben Ağamalyants və beş nəfər digər ermənilər rəhbərlik edirdi. Bu sonuncular milliyyətcə rus, lakin so- yadını bilmədiyim qarnizon rəisinin yanında xidmət edirdilər. Ermənilər mənim 500 rubl dəyərində paltomu və 6000 nağd pulumu qarət ediblər. Türklər gəlməsəydi, yəqin ki, mən də əzablı ölümdən qaça bilməyəcək- dim. İndi burada, Bakı şəhərində, müsəlmanları Petrovskda qətlə yetirmiş 7 nəfər ermənini sivil geyimdə görürəm, onlar tam azad şəkildə sakitcə şəhərdə gəzib-dolanırlar. Onların məsuliyyətə cəlb edilməsi haqqında sərəncam verməyinizi xahiş edirəm. Onların soyadlarını bilmirəm, amma bu şəxsləri göstərə bilərəm. Onlarla küçədə rastlaşanda, mən ağladım. Oxundu. Əli Əsgər Xuda Baxış oğlu, imza. Komissiya üzvləri: Aleksandroviç, Məmməd Xan Təkinski, А.Kluge (imzalar). İfadəmə əlavə olaraq göstərirəm ki, bu gün Bakının Şamaxinka hissə- sində, çörək alarkən 7 erməni qatilindən biri ilə rastlaşdım, o məni yanına çağırdı, necə sağ qaldığımı soruşdu və dedi: “Tezliklə hamınızın birdəfəlik axırına çıxacağıq”. Oxundu. İmza. Komissiya üzvləri: Aleksandroviç, Məmməd Xan Təkinski, А. Kluge (imzalar). AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 14, v. 31-32. Sənəd № 607 Dindirmə protokolu 1919-cu il, 24 fevral. Bakı şəhəri. Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis- mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir: İran təbəəsi, Xoy şəhərinin sakini, Məşədi Abbas Hacı Rza oğlu, 50 ya- şım var, Bakı şəhəri, 1-ci Kanitapinskaya küçəsi, 109 №-li evdə yaşayıram.
263 FƏSİL III. MÜXTƏLİF MİLLƏTLƏRDƏN OLAN BAKI SAKİNLƏRİNİN VƏ XARİCİ VƏTƏNDAŞLARIN ŞAHİD İFADƏLƏRİ 1918-ci ilin mart ayının 18-də Bakıda törədilən qanlı hadisələr zama- nı, müsəlmanlar ermənilər tərəfindən amansızcasına qətlə yetirilərkən, mənim oğlum, 20 yaşlı gənc, Sadıq da ermənilərin qurbanı olmuşdur. Ermənilər yuxarıda göstərilən tarixdə mənim evimin yanındakı küçədə oğlumu yaraladılar və yaralı oğlum, qanı axa-axa evə gəldi. Ağır yaralını özümüzlə aparmaq iqtidarında olmadığımız üçün, onu evdə qoyaraq, mən ailəmin bütün üzvləri ilə birlikdə, qaçmaqla canımızı qurtardıq. Barışıq elan edildikdən sonra evimə qayıtdıqda, oğlumu ölmüş və eybəcər hala salınmış vəziyyətdə tapdım, bədənində çoxlu sayda süngü yaraları var idi, başı isə demək olar ki, tamamilə əzilmişdi, görünür, ermənilər iri daşlar- la oğlumun başına vurmuşdular. Beləliklə, mən bədbəxt, sonuncu oğlu- mu və qoca yaşlarımda sonuncu dayağımı itirdim. Ermənilər tərəfindən həmçinin mənim mənzilim talan edilmiş və 173.905 rubl (yeni qiymətlə) dəyərində əmlakım aparılmışdır. Oxundu. Savadlıdır. İmza. (ərəb hərfləri ilə) Komissiya üzvləri: А.Hacı-İrzayev, А.Kluge (imzalar) AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 26, v. 88.
Ələkbər Tağı oğlu, İran təbəəsi, Bakı şəhəri, Bazarnaya küçəsi, 43 №-li evdə yaşayıram, savadsızam. Mənim, biri Vrangelskaya küçəsi, 19 №-li evdə, digəri isə Bazarna- ya küçəsi, 3 №-li evdə yerləşən iki çayxanam, həmçinin Vorontsovs- kaya küçəsi 7 №-li evdə baqqal dükanım, Bazarnaya küçəsi, 3 №-li evdə isə mənzilim var idi. Mart ayının 20-də erməni əsgərləri mənim hər iki çayxanamı, baqqal dükanımı və mənzilimi - 224.000 dəyərində - qarət et- mişlər. Qarət edilmiş əşyaların siyahısını təqdim edirəm. Qarətdən sonra erməni əsgərləri içində 50 nəfərdən artıq müsəlmanın tamamilə yandığı BAKI. MART 1918-ci il. AZƏRBAYCAN QIRĞINLARI SƏNƏDLƏRDƏ 264
“Dağıstan” mehmanxanasına od vurdular, “Dağıstan” mehmanxanasının qarşısında yerləşən Karvansaraya od vurdular və burada 100 nəfərdən ar- tıq müsəlman tamamilə yandı. Bunun ardınca erməni əsgərləri Abbas Ey- vazovun Lalayevin evində yerləşən Karvansarayına soxuldular və erməni zabiti revolverlə 7 müsəlmanı – mənim üç bacım oğlanlarını – Mövsüm Ağa Sadıq oğlunu, Mirzə Bağır Mövsüm oğlunu, Qulam Əli Bəyməmməd oğlunu, Qarabağ sakini Salmanı və onun qardaşı İsgəndəri, “Növbahar” restoranının işçisi Qurban Əlini öldürdülər. Ola bilsin ki, ermənilər daha çox adam öldürmüşlər, lakin mən yalnız bu şəxsləri tanıyıram. Mən “Dağıstan” mehmanxanasında idim və İran konsulunun evinə qaça bildim. Oxundu. Savadsızdır. Komissiya üzvləri: M.Təkinski, А.Kluge (imzalar). AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 15, v. 38-39. Sənəd № 609 Dindirmə protokolu 1918-ci il, 18 noyabr. Bakı şəhəri. Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis- mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir: Məşədi Şükür Hüseyn oğlu, 30 yaşım var, İran təbəəsiyəm, Bakı şəhəri, Çadrovaya küçəsində yaşayıram. Bu ilin mart ayının ortalarında erməni əsgərləri evimizə soxuldu- lar, beş müsəlmanı – İran təbəələrini və bir qadını öldürdülər. Mən erməni əsgərlərinə 5822 rubl verdim və bunun sayəsində ermənilər məni öldürmədilər, ancaq məni və ailəmi əsir apardılar. Ermənilər müsəlman evlərinin hamısını qarət etdilər və bütün əşyaları götürüb apardılar. Ermənilər mənim də mənzilimi qarət etdilər və təqdim etdi- yim siyahıda göstərilmiş əşyalarımızı apardılar, bu siyahının işə əlavə olunmasını xahiş edirəm. Ermənilər mənzilimi 27.350 rubl dəyərində qarət etmişlər. Oxundu. Savadsızdır.
Yüklə 2,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|